Zes Domeinen - Hermeneutische Cirkel - Zwaartekracht


Matteüs (22:37-4): U zult de Here, uw God, liefhebben met heel uw hart en met heel uw ziel en met heel uw verstand.
Openbaring 1:8: Ik ben de Alfa en de Omega, zegt de Heere God, Hij die is en was en komt, de Almachtige.
Thomas-evangelie, ontdekt in 1948, logion 22
Wanneer u de twee één maakt,
en wanneer u het innerlijk maakt als het uiterlijk,
en het uiterlijk als het innerlijk,
en het boven als het beneden,
en wanneer u het mannelijke en het vrouwelijke één maakt,
zodat het mannelijke niet mannelijk is,
en het vrouwelijke niet vrouwelijk,
wanneer u ogen maakt in plaats van een oog,
en een hand in plaats van een hand,
en een voet in plaats van een voet,
en een beeld in plaats van een beeld,-
dan zult u binnengaan in het Koninkrijk (der Hemelen).
Søren Kierkegaard: Zoals eertijds de filosofie de theologie verdrongen heeft, zo maakt thans de natuurwetenschap korte metten met de ethiek; maar al dat moderne statistiekengedoe met het ethische zal ons lijnrecht in het onmenselijke voeren.
Helena Blavatsky: Het Heelal wordt van binnen naar buiten bestuurd en geleid. Zoals boven, zo is het ook beneden, zoals in de hemel, zo ook op aarde; en de mens – de microkosmos en het verkleinde evenbeeld van de macrokosmos – is de levende getuige van deze universele wet en van haar manier van werken. (Geheime Leer, Deel I, p. 301)
Dostojewski Als God niet bestaat, is alles geoorloofd.
Daozang: Als men weet dat de grote Leegte vervuld is van Chi (vitale energie), beseft men dat er niet zoiets als niet-zijn bestaat.
Carl Jung: Er is geen licht zonder schaduw en geen psychische heelheid zonder onvolmaaktheid.
Charles Taylor: Alleen te midden van andere zelven men een zelf is.
Guy Consolmagno: Religie is waarheid op zoek naar begrip, wetenschap is begrip op zoek naar de waarheid, en dat zijn twee fundamenteel verschillende dingen. (The mind of the universe NPO2 9 juni 2017)
René Meijer: Heersen is dienen en dienen is heersen.

Symboliek van de cirkel (Evolutionaire kringloop, Eeuwige wederkeer, Hoofdroute)

H.P. Blavatsky: De kennis van het zelf is de wijsheid zelf.
De weg naar uiteindelijke vrijheid ligt in uw ZELF. (De Stem van de Stilte, p. 36 of Drie Wegen, Één Pad, p. 66 vers 169)
Thomas Carlyle: Zie diep genoeg en je zult muziek zien: het hart van alle dingen is altijd muziek.(“If you look deep enough you will see music; the heart of nature being everywhere music.”)
Nietzsche: Jede Gemeinschaft macht, irgendwie, irgendwo, irgendwann - »gemein«.
H.J. Witteveen: Het gaat er dus om de spiegel van ons bewustzijn om te draaien: van buiten naar binnen, zodat wij bewust kunnen worden van ons ware wezen dat een uitstraling is van het Goddelijke licht dat door de hele schepping schijnt (PRANA december 2008/januari 2009).

Geometry of the Great Pyramid DIMENSIONS of Great Pyramid by morphvs

Hermeticism
A philosophical and mystical tradition traced to the writings of HERMES TRISMEGISTUS (Hermes the Thrice-Greatest), a mythical personage identified with the Egyptian god Thoth and the Greek god [[5-1DanMillman2|Hermes. Today, the core of this philosophy is mainly preserved in a collection of tractates known as the Corpus Hermeticum, translated into English by G.R.S. Mead and several others. Although these works are believed to be written about the 2nd century CE, they are actually compilations from the secret and esoteric teachings that go back to the early dynasties of ancient Egypt. The archaeologist Champollion-Figeac affirmed that the Books of Hermes “. . . . truly contain a mass of Egyptian traditions which are constantly corroborated by the most authentic records and monuments of Egypt of the hoariest antiquity” (Égypte ancienne, quoted in CW XIII:233). This body of literature has earned the highest respect of the early Christian fathers, such as Clement of Alexandria and Augustine. Augustine devoted several chapters on the Hermetic philosophy in his The City of God. Later, Kabbalism, Alchemy, and ROSICRUCIANISM were all influenced by the Hermetic philosophy.
Hermetic Philosophy suits every creed and philosophy and clashes with none. It is the boundless ocean of Truth, the central point whither flows and wherein meet every river, as every stream — whether its source be in the East, West, North, or South. (ML, p. 410)
“Our work,” wrote
Blavatsky, “then is a plea for the recognition of the Hermetic philosophy, the anciently universal Wisdom-Religion, as the only possible key to the in science and theology” (IU I:vii, Isis Unveiled Part 1, p. vii).
In 1884, a Hermetic Lodge was formed in London for the study of
KABBALAH and Hermeticism under the leadership of Dr. Anna B. Kingsford. This later became an independent Hermetic Society.

Ulrich Libbrecht: Diversiteit is het kenmerk van het menselijk bestaan in de oppervlaktestructuur, in de dieptestructuur vindt het de onderlinge verzoening.

De slang die in zijn eigen staart bijt symboliseert de cyclische gang van de natuur van de schepping en de destructie, leven en dood, de eeuwige cyclus van vernieuwing. Voor de levenscyclus gebruikt Prof. Glas de gemanifesteerde triade opgaan, blinken en verzinken.

Ulrich Libbrecht Met dank aan het leven
Zijn hele leven lang zocht Ulrich Libbrecht naar een antwoord op de vraag naar 'wat er meer is tussen hemel en aarde'. Het bracht hem tot een uiterst inspirerende synthese van het westerse en het oosterse denken. Met dit boek blikt de bekende professor terug. Tegelijk neemt hij, op tachtigjarige leeftijd, afscheid. Met dank aan het leven bestaat uit twee delen, waarvan de onderwerpen en de titels gebaseerd zijn op het Griekse gezegde: 'Waar Herakleitos om weent, Democritos om lacht'.
Het eerste deel is, uit dankbaarheid aan het leven, geschreven met een glimlach. De auteur noemt het leven er 'een boeiende vorm van tijdverlies'. Het tweede deel is ernstiger: het gaat uit van de twijfel die het leven van een denkend mens begeleidt, maar schetst ook Ulrich Libbrechts persoonlijke antwoord, aan de hand van een wereldbeeld en een mensbeeld. We hebben, ondanks alle wetenschap, immers nog steeds behoefte aan een eenvoudig en transparant wereldbeeld. Het mensbeeld van Ulrich Libbrecht is opgebouwd volgens de bekende chakra-leer en integreert westerse en oosterse visies, waarbij de auteur overweegt wat deze in zijn leven hebben betekend.
Recensie(s)
Dit boek mogen we beschouwen als het literaire testament van Ulrich Libbrecht, de vader van de comparatieve filosofie. In twee delen krijgen we respectievelijk een terugblik en een vooruitblik. In beide is de auteur zelf sterk persoonlijk aanwezig. Eerst spreekt Libbrecht zijn dankbaarheid uit om zoveel levensgeluk. Zijn grootouders leefden bijvoorbeeld in heel wat hardere tijden en ontzegden zich niet enkel veel op materieel vlak, maar zeker ook wat cultuur of familieleven betreft. Vanuit die vaststelling zoekt Libbrecht bredere horizonten. Die vond hij in de oosterse levensbeschouwingen, waarover hij zijn belangrijkste bevindingen en ideeen zo eenvoudig mogelijk uiteenzet. Het tweede deel, Libbrechts afscheid van de geleerden, is pessimistischer van toon. Via een pleidooi tegen
fundamentalistische waarheden komt de auteur uit bij de bespreking van zijn wereld- en mensbeeld, dat een dynamische mengeling is van wetenschap en oosterse filosofie. In een tiental cursief gedrukte bladzijden overloopt Libbrecht ten slotte zijn levensloop. Een waardige afsluiter van een boeiend oeuvre.

Is er tussen de wereldculturen een nieuwe gespreksvorm noodzakelijk en mogelijk? (Wim van Eyden GAMMA februari 2000 p. 39-48):
Toepassing van het
Comparatief Model (CM) van Ulrich Libbrecht in Comparatieven41
Comparatief 3
° Als in een cultuur volgens de nog steeds heersende wetenschappelijke vakindeling een
tweedeling is ontstaan tussen enerzijds hen die zich exact- & natuurwetenschappelijk met de kosmos (aarde, natuur, milieu, etc.) en anderzijds diegenen, die zich met de mens- & geesteswetenschappen bezighouden (geschiedenis, filo-, socio- en psychologie, filosofie, etc.), hoe kan dan die tweedeling nog vruchtbaar worden gemaakt als uitgangspunt voor een complementair samengaan zoals bedoeld in de krachtruimte van menselijk transcenderen?
41) Dit is het tweede artikel in de reeks 'Toepassingen', die door lezers zelf kan worden aangevuld met praktische toepassingen van het
Comparatieve Model van Ulrich Libbrecht. Aan het eerste in deze reeks toepassingen gingen twee artikelen vooraf. Het eerste behandelde de vraag of de noodzaak aanwwezig is om te komen tot een discussiemodel, dat de huidige communicatie- of gespreks- vormen vervangt. Zie GAMMA jrg. 6 nr. 5, p. 26-34. Het tweede (GAMMA jrg. 6, nr.6 blz. 38-49) gaat in op de mogelijkheid voor zo'n model. Het wordt gevolgd door de eerste 3 comparatieven als voorbeelden van praktische toepasbaarheid (aldaar blz. 46-48)
39,40: Om zich duidelijker
tegenover de exacte & natuurwetenschappen te kunnen profileren (die hadden zich toen reeds van de filosofie en theologie bevrijd, maar namen overigens nog geen machtspositie van betekenis in), ging men onder invloed van de filologische wetenschappen tot een nieuwe classificatie over. Gegeven het mentale klimaat van de Verlichting en van het imperialisme (Europese expansie) zal het niet verbazen dat de alfa aan de taal- & geschiedeniswetenschappen c.a. toeviel en de bèta aan de exacte & natuurwetenschappen.
40,41:
Bèta is dan beschikbaar voor het menselijk transcenderen in rationele zin (in wetenschap en technologie) met de logica als enig criterium; en de gamma voor het menselijk transcenderen in emotionele zin (in de beleving en mystiek) met de waarachtigheid als enig criterium. Volgens de comparatief wijsgerige benadering van de werkelijkheid brengt de emanator ALFA [A] dankzij de immanente dimensie Alfa (α) de beide complementaire transcendente dimensies bèta en gamma voort en vinden ze dankzij de attractor OMEGA [Ω] uiteindelijk gedrieën hun bekroning in Omega (ω).
• Cruciaal in deze gedachtegang is, dat de symbolen
alfa-bèta-gamma-omega slechts betrekking kunnen hebben op (figuurlijk gesproken) de buitenkant van het diepe geheim van de AlEne werkelijkheid, welk geheim hier gesymboliseerd wordt als het (*). Het is echter (eveneens figuurlijk) aan de binnenkant van dit diepe geheim, in (*) dus, waar de emanator [A] en attractor [Ω] van de werkelijkheid zoals wij die hier ervaren, denken en beleven, waar A en Ω absoluut42 samenvallen, oplossen, los van alles zijn. Over blijft slechts niet zijn, niet iets of niets, leegte d.i. Sunyatta in persoonlijk of Nirvana in kosmisch opzicht. Of zoals Nagarjuna het noemt, een conceptueel vacuüm. Dat betekent echter niet de triviale leegte van een leeg vat of blanco vel papier. Het verwijst daarentegen wèl naar die wonderbare, aan vormen of concepten absoluut lege, maar van kosmische of goddelijke energie zinderende ruimte. Dit betekent, dat wij over het vóór-alfa resp. het ná-omega (figuurlijk: het binnendoor) niets zinnigs kunnen zeggen en dus moeten zwijgen. Dat we indirect toch proberen er iets over te stamelen, komt doordat wij in de creatieve voortgang, gaande van alfa naar omega (figuurlijk: het buitenom) de evolutieprocessen zoveel mogelijk willen ervaren, begrijpen en beleven, om op grond daarvan hopelijk zinvol te kunnen participeren in die creatieve voortgang. 42) Absolutus: hier in de gelijktijdige betekenis van: los van alles (nada; sunyata of nirvana) èn van: emanator & attractor van alles (todo; samsara). Denk aan het 'todo y nada' van Juan de la Cruz en het 'samsara & sunyata' van het boeddhisme (zie p. 485 'Inleiding Comparatieve Filosofie' dl. I). De Bijbelse A en Ώ hebben zo gezien alleen betrekking op de ons toegewende 'buitenkant' van het Diepe Geheim van de AlEne Werkelijkheid, gesymboliseerd als (*). Het gaat hier namelijk om het emanator- (A-) en attractor- (Ώ-)zijn van Alles, en niet om het (*) als zodanig. Aan de 'binnenkant' van het (*) vallen A en Ώ ab-soluut samen; lossen (figuurlijk gesproken/gesteld) totaal in het (*) op.

Waarom de grootste revolutie in de wetenschap onzichtbaar is
Kwantum-groupie (Sanne Bloemink De Groene Amsterdammer 5 augustus 2021 p. 40-43):
Volgens de wetenschap is
kwantumfysica de grootste revolutie van onze tijd. Superpositie, verstrengeling, korreligheid, relationaliteit – ons leven wordt erdoor bepaald. Maar waarom heeft niet iedereen het over kwantum, terwijl we onze werkelijkheid heel anders moeten begrijpen? Gelukkig wijzen kwantum-groupies ons de weg.
Rovelli heeft, net als Dijkgraaf, geen
definitieve visie op de filosofische betekenis van de kwantummechanica en mengt zich liever niet in dit debat, maar wel heeft hij een persoonlijk favoriet werk. Het betreft een boek van Nāgārjuna dat beschouwd wordt als een van de hoekstenen van de Indiase filosofie. In The Fundamental Wisdom of the Middle Way werkt Nāgārjuna de centrale these uit dat dingen niet onafhankelijk van andere dingen bestaan. ‘Er is geen laatste of mysterieuze essentie die moet worden begrepen, die de ware essentie is van ons zijn. De laatste werkelijkheid, de essentie, is leegte. Maar ook dat perspectief bestaat weer alleen in afhankelijkheid van iets anders, ook de leegte is verstoken van essentie, is conventioneel. Geen enkele metafysica overleeft. De leegte is leeg.’
Het klinkt prachtig en tegelijkertijd abstract en desoriënterend. Want, zoals Kastrup opmerkte:
wat heeft nu nog wél betekenis? Rovelli voelde het lezen van het werk van Nāgārjuna juist als een grote opluchting, als een soort boodschap: ‘Het is goed zo; je hoeft niet langer op zoek naar dat fundament.
Wetenschappelijke kennis komt met een prijs. De prijs van de evolutietheorie is dat de mens niet zo bijzonder is. De prijs van de kosmologie is dat de aarde niet zo bijzonder is. Volgens Dijkgraaf is de prijs die we voor kwantum betalen hoger dan welke dan ook: ‘Je moet eigenlijk loslaten dat er een oorzakelijk verband is in de wereld. Je moet de fundamenten van alles opgeven. En dat is een veel grotere stap. Alsof je tegen een wiskundige zegt dat het niet meer over getallen gaat.’

2012, Nostradamus, de maya's, het einde van wat?
De Maya's kenden naast astronomische kalenders, die gebaseerd zijn op een lineaire tijdsbeleving zoals wij die ook kennen- de ene dag volgt de andere - ook een andere tijdsbeleving die ook bij de Grieken bekend was als de Kairos tijd tegenover de Chronos tijd. Wij volgen de Chronostijd en nemen waar wat zich in die tijdsbeleving afspeelt: alle materiele gebeurtenissen, zoals de hele astronomie en ook wat Nostradamus verkondigde staat in de Chronos tijd. De Kairos tijdsbeleving is de evolutionaire tijd, het tijdsritme waarin de evolutie zich voltrekt en dat wij zelf wel kennen als het intuïtieve tijdsgevoel. De Maya's hadden in hun Tzolkin kalender een systeem ontwikkeld waarmee de evolutionaire tijdscycli omgerekend kon worden naar de Chronos tijd.

Graham Hancock: Fingerprints of the Gods (Hans Richter GAMMA oktober 1998 p. 24):
Verplaatsing van dе aardas door ijsmassa's aan dе zuidpool?
Bij een ompoling verplaatsen zich echter niet de rotatieas en het magneetveld van de aarde. De rotatie van onze planeet verleent onze aarde als
gyrоscooр een ongelofelijk stabiеlе positie. De kernrotatie en het daarmee verbonden magneetveld zullеn dus niet zo snel veranderen. De buitenste aardschil is echter via een relatief zachte en meegevende schil (astenosfeer genaamd) met de vloeibare magmakern verbonden. Een relatief geringe kracht is al in staat de buitenste schil over deze astenosfeer te verschuiven.
26: Datum voor de komende catastrofe
Als datum voor de herhaling van deze zondvloed noemt Hancock o.a. de volgende termijnen:
• oktober 1999, na de zonsverduistering van 11.8.1999, volgens Nostradamus
• 5 mei 2000, waarop Neptunus, Uranus, Venus, Mercurius en Mars met de aarde op een rij tegenover de zon zullen staan.
• 6 december 2012, als het einde van de oude Maуаkalender.
Als
potentiële indicator noemt Hancock de steeds snellere verplaatsingen van het aardse magneetveld in de afgelopen tientallen jaren, diе op veranderingen in de magmakern wijzen. Zelfs als de kans op een dergelijke gebeurtenis relatief gering lijkt, is het toch de plicht van de huidige generatie om met de eenmaal opgebouwde kennis de wereld voor een dergelijke ramp te behoeden.
27: Na het lezen van dit boek vraag ik mij af, hoe de
evolutietheorie van Teilhard de Chardin eruit ziet, als wij uit de opgravingen in Gizeh met zekerheid kunnen afleiden, dat de levende natuur periodiek door een ramp getroffen en in een stenen tijdperk wordt teruggeslingerd. Het kan de mensen ofwel aanzetten tot een orgie van massaal feestvieren, gepaard met een nog grotere onverschilligheid voor hun omgeving en voor het eigen nageslacht, ofwel uiteindelijk tot meer samenwerking en zorg voor dе toekomst van het leven op deze planeet.
Het antwoord op deze vraag kan men afleiden uit de sporen, die Hancock als
Fingerprints of the Gods beschrijft. Kennelijk heeft de mens in de verre oudheid inderdaad geprobeerd de opgebouwde kennis te redden en de ongehinderde voortgang van de evolutie te garanderen.

Gods oor (Christiaan Weijts De Groene Amsterdammer 30 september 2009):
Toegegeven, als je een woordfrequentiemeting op hem zou loslaten, dan scoort ‘verdwijnen’ bij Nooteboom vast heel hoog, maar dat neemt niet weg dat hij met de Twin Towers griezelig profetisch is geweest.
Het is een fenomeen dat meer schrijvers  niet alleen Cees Nostradamus  kennen. Het is zelfs al als wandtegeltje in het huis van de literatuur opgenomen. ‘Paradoxically though it may seem, it is none the less true that life imitates art far more than art imitates life.’ Oscar Wilde uiteraard, in het essay The Decay of Lying (1891).
In elke schrijver huist een Nostradamus. Misschien doe ik er verstandig aan om nu eens een boek te schrijven over iemand die verpletterend succesvol, absurd rijk en excessief gelukkig is.
Er is een oud Jiddisch gezegde dat het Nostradamusachtige samenvat en er onbedoeld misschien zelfs voor waarschuwt: ‘%redVan jouw mond naar Gods oor.’

Evert Rienk Jonker Van verstaan naar vertolken - Hermeneutische kwesties (Inleiding p. 11):
Deze studie handelt dus over hermeneutische kwesties, die te maken hebben met - in de termen die we in deze studie zullen hanteren - het verstaan en vertolken van een bijbelgedeelte uit de
Openbaring van Johannes. We willen nagaan of en hoe de bij de exegese en de doorvertaling genomen beslissingen verantwoord kunnen worden. In deze inleiding preciseren en plaatsen we de vraag en komt de methode van aanpak in het vizier.
1.6 De Openbaring van Johannes
Paul Ricoeur heeft zich naast zijn filosofische werk ook bezonnen op de
bijbelse hermeneutiek. De Bijbel is een serieus te nemen leverancier van symbolen van het kwaad en van verhalen. In een artikel ‘Toward a Hermeneutic of the Idea of Revelation’ (Ricoeur 1980, 73-119) onderscheidt hij tussen vijf ‘discourses’, waarin het begrip openbaring op verschillende, niet op één noemer te brengen, manieren gestalte krijgt: profetie, verhaal, voorschriften, wijsheid en hymne. In het eerste genre, de profetie, spreekt de profeet in de eerste persoon in naam van God, openbaring wordt dan opgevat als een ingeving in iemands oor. In een specifieke tak van profetie, de apocalyps, heeft openbaring te maken met het onthullen van Gods plan betreffende de toekomst. Dit goddelijk geheim wordt naar voren gebracht door middel van dromen, visioenen of symbolische omzettingen van eerdere geschriften. Ricoeur beschouwt de apocalyptiek dus als een vorm van profetie. Het tweede genre, dat van het verhaal, vertoont overeenkomst en verschil met de profetie. Een wezenlijk verschil is dat het verhaal gericht is op de gedachtenis van fundamentele gebeurtenissen uit het verleden en profetie vooruitkijkt naar de toekomst. Het verhaal is archeologisch en de profetie teleologisch. Het bijbels verhaal is vooral geïnteresseerd in een fundamenteel gebeuren als de verkiezing van Abram of de Exodus als een merkteken, een spoor van Gods handelen. In de manier van vertellen wordt het gewone van de geschiedenis getranscendeerd. Het derde genre is dat van de voorschriften, van de Tora, waarin openbaring gezien wordt als ultieme wil voor het dagelijks leven. Deze Tora is niet iets van louter heteronomie, maar heeft een plaats in het verbond van God met zijn volk. Het vierde genre, dat van de wijsheid, is bedoeld voor elk mens. Wijsheid wordt geboren als ethos en kosmos worden samen gedacht en botsen vanwege het lijden en dan vooral vanwege het onrechtmatig lijden (Job). Vertrouwd zijn met wijsheid is niet onderscheiden van vertrouwd zijn met God: wie wijsheid betracht vreest God. Het vijfde genre, de hymne (Psalmen) geeft de mogelijkheid God aan te spreken in de tweede persoon. De openbaringskant van de Psalmen is dan dat de gevoelens van klacht en vertrouwen gevormd zijn door hun object. We spreken met God op basis van wat we van God weten. Ricoeur gebruikt deze genres om te laten zien dat God daarin op uiteenlopende wijze aan het licht komt. Dat rechtvaardigt de onderscheidingen en maakt dat er in de Schriften niet één manier van openbaren is.

Het Aquarius Evangelie van Jezus Christus (het evangelie van licht en vrijheid)
Dowling schreef 'The Aquarian Gospel of Jesus the Christ: The Philosophic and Practical Basis of the Religion of the Aquarian Age of the World and of the Church Universal' aan het einde van de 19e eeuw en publiceerde het in 1908. Hij stelde dat dit het
ware verhaal was van het leven van Jezus, samen met de achttien jaren van zijn jeugd, waarover in het Nieuwe Testament niet is geschreven. Dowling beweerde dat hij het uit de akasha kroniek had overgeschreven, wat hij had gedaan in de vroege uren in de ochtend, wanneer het volkomen stil was.
Het boek beschrijft dat de mensheid in het overgangstijdperk staat tussen het Vissen- en het Watermantijdperk. Aquarius is een luchtteken en het
Nieuwe Tijdperk staat al bekend als een tijdperk van bijzondere uitvindingen op het gebied van lucht, elektriciteit en magnetisme. Mensen reizen door de lucht en zenden hun gedachten rondom de wereld met de snelheid van het licht.

Het Aquarius Evangelie van Jezus de Christus 7:25-26
Het Aquarius Evangelie, dat gedeeltelijk aansluit bij de vier officiële en geschreven is door Levi Dowling, is bijzonder belangwekkend; niet alleen omdat het esoterische begrippen hanteert die vrijwel gemeengoed in onze samenleving zijn geworden, maar bovendien minutieus die voorvallen uit het leven van Jezus beschrijft, waarover de Evangeliën van het Nieuwe Testament van de Bijbel zwijgen. De bron van deze gegevens zijn volgens de auteur de Akasha Kronieken, het oer-geheugen, over de betekenis en werking waarvan Eliphas Levi, Helena Blavatsky en Rudolf Steiner (fakkeldrager van het Rozenkruis 16) uitvoerig hebben geschreven. Het boek Spirituele Kerst en het gelijknamige online-programma is gebaseerd op hoofdstukken uit het Aquarius Evangelie.

Een toelichting op De Geheime Leer van H.P. Blavatsky
Conclusie (p. 91):
Als eenmaal is bewezen – en dat kan gemakkelijk worden gedaan – dat dit
nabootsingsvermogen totaal niet past binnen de theorie van Darwin, d.w.z. als wordt aangetoond dat het beweerde gebruik ervan in verband met de zogenaamde ‘survival of the fittest’ een speculatie is, niet bestand tegen nauwkeurige analyse, waaraan kan dat vermogen dan worden toegeschreven? Iedereen heeft wel eens insecten gezien die natuurgetrouw de kleur en zelfs de uiterlijke vorm van planten, bladeren, bloemen, dode takjes, en dergelijke, imiteerden. Dit is geen wet maar eerder een veel voorkomende uitzondering. Dan kan het toch alleen een onzichtbare intelligentie buiten het insect zijn, die deze voorbeelden zo nauwkeurig kopieert!

G.P. de Purucker (Esoterische traditie Hoofdstuk 19. |Grote wijzen en de kosmische hiërarchie (p. 531):
Als de mensen maar konden inzien dat hun belangen fundamenteel dezelfde zijn, en dat ieder mens het meest wordt gediend als hijzelf
de belangen van zijn medemensen dient, dan zou de zogenaamde strijd van mens tegen mens automatisch ophouden, en we zouden een hemel op aarde hebben vergeleken met de verschrikkelijke sociale conflicten die in ons huidige tijdperk van materialistische zelfzucht ons allen zo kwellen. Want deze onenigheid, strijd en conflicten tussen de ene en de andere mens zijn niet gebaseerd op de natuur noch op de omringende omstandigheden, maar op de dwaasheid en zelfzucht van de mens. Hier wordt verwezen naar een oude verfoeilijke theorie in de biologie van onze recente voorvaderen dat de mens wordt geboren om in vijandschap te leven met zijn medemensen, en dat evolutie wordt bereikt door conflicten, en dat de ‘survival of the fittest’ (het overleven van de sterkste) tot stand komt doordat macht heerst boven recht. In deze tijd begint ieder denkend mens te beseffen dat dit alles volkomen onjuist is, en volstrekt geen ‘wet’ van de natuur, maar een oppervlakkigheid in de gevolgtrekking die ontstaat uit een onzinnige verkeerde uitleg, niet alleen van de natuur zelf, maar ook van de eigen constitutie en karakteristieke eigenschappen van de mens.

De verbondenheid van alle wezens wordt in De geheime leer (1:632) tot uitdrukking gebracht in de hiërarchie van mededogen, die G. de Purucker in negen niveaus samenvat2:
1) adi-buddhi, of de kosmische essentie van goddelijke intelligentie;
2) mahabuddhi, mahat (universeel denkvermogen), of de eerste logos;
3) universeel licht en leven, of de tweede logos, in het Sanskriet daiviprakriti, ‘goddelijke stof’ genoemd;
4) de zonen van licht, logoi van het leven, of de derde logos;
5) de dhyani- of hemelse boeddha’s;
6) de hemelse bodhisattva’s;
7) de bovenaardse of bovenmenselijke bodhisattva’s;
8) de manushya- of menselijke boeddha’s; en
9) mensen. Deze hiërarchie betreft de bewustzijnskant van de opbouw van ons zonnestelsel, soms de architecten genoemd in tegenstelling tot de bouwers of de zonne-hiërarchie van de stofkant. Hoewel de hier gebruikte termen overwegend aan de boeddhistische traditie zijn ontleend, zijn er parallellen in andere culturen. De Grieken, bijvoorbeeld, noemden de hiërarchie van mededogen de Gouden Keten van Hermes, en beschreven de manifestatie als een reeks
logoi of goddelijke ‘woorden’.
2) G. de Purucker,
Beginselen van de esoterische filosofie, blz. 296, zie ook de Encyclopedic Theosophical Glossary: Hierarchy of Compassion.

Herbert van Erkelens, Ascensie:
Als het huidige DNA-model uit de wetenschap uitgaat van twee strengen die spiegelbeeldig om elkaar wentelen, dan ligt hierin de polaire dynamiek van Dualiteit gecodeerd. Dualiteit is het omgaan met de tegenstellingen, met het mannelijke yang en het vrouwelijke yin, met de Adam en met de Eva in ons, met het actieve beginsel van elektriciteit en het passieve beginsel van magnetisme.

Religie als universeel verschijnsel
Deel 2: Hoe religie en ongeloof samen kunnen gaan (Fred Neerhoff en David Bakker Civis Mundi Digitaal #85 juni 2019):
2.4 Aziatische religies
Hierna volgen enkele korte notities over een paar belangrijke
Aziatische religies. Achtereenvolgens komen het hindoeïsme, boeddhisme en confucianisme aan de orde 29).
Van oorsprong is het hindoeïsme gegroeid uit verschillende
natuurreligies, tradities en culturen totdat het rond 5000 jaar terug tot één geheel samensmolt. Daarmee is het hindoeïsme een van de oudste religies. De naam ‘hindoeïsme’ is gemunt door westerse kolonialisten, en is afkomstig van het Perzische woord ‘hindoe’, dat ‘rivier’ betekent (naar de rivier de Indus waar de eerste aanhangers van deze religie leefden). Zelf noemen hindoes hun geloof ‘de eeuwige leer’ (Sanatana Dharma in het Sanskriet). Het kent vele goden, die alle verschijningsvormen zijn van het ene goddelijke principe, Brahman geheten, en waarnaar hun priesters(Brahmanen) zijn vernoemd. De scheppende goddelijke kant van Brahman heet Brahma, zijn in stand houdende Vishnu en zijn vernietigende kant heet Shiva (vergelijkbaar met de heilige drie-eenheid van het christendom). Hindoes geloven in reïncarnatie. De kwaliteit van het volgende leven wordt bepaald door je karma (de morele kwaliteit van het huidige leven). Het hindoeïsme heeft geen stichter en kent meerdere ‘heilige’ geschriften (waaronder de geschatte 5000 tot 3000 jaar oude in het Sanskriet geschreven Veda’s). Via je karma (waarvoor een puntensysteem geldt) kun je na de dood in een hogere leefvorm terugkomen. Oorspronkelijk bepaalde je karma of je in een hogere kaste kon komen. Hindoes bidden niet, maar vereren een breed scala van verschillende goden. Uiteindelijk streven hindoes naar verlossing.

Teilhard de Chardin en New Age: een dubieuze of een vruchtbare relatie? Theologische aspecten van het kosmische denken (Ton Borsboom GAMMADELTA oktober 2017 p. 46-54):
b) Schepping als
beginsel van zelforganisatie (p. 48,49):
Het begin van het heelal is de oorsprong van de
evolutionaire vooruitgang, geleid door het principe van samenhang tussen complexiteit en bewustzijn. Het einde valt samen met het één-worden (twee in één) van het menselijk, planetair en universeel bewustzijn. Er zijn intuïtieve, geestelijke en mystieke elementen, die steun geven aan het begrip één-zijn. Dit leidt tot het besef van een hogere bestaansorde, die wordt uitgedrukt met woorden als God, Tao en Brahma. Het doel van de 'schepping' (evolutie) en met name van de mens is de wereld te vervolmaken. Dit wordt bereikt door de individuele harmonie die onmisbaar is voor het individu voor het opbouwende en positieve proces van het voltooien van de wereld. Voorts is een sociale orde nodig, die samenvalt met een omvattende orde in dе kosmos waarvan alle fenomenen inclusief de individuele mens deel uitmaken. Dynamische harmonie is gewenst teneinde de doelstellingen in de sociale organisaties en systemen te realiseren. Dit moet tenslotte uitmonden in een mondiale harmonie die nodig is om de uitwisseling van ideeën op planetaire schaal te bereiken. De individuele bijdrage aan een doorbraak van een mondiale dynamische harmonie bestaat enerzijds uit het creatief deelnemen aan sociale organisaties en anderzijds uit het zoeken naar mogelijkheden buiten het bestaande systeem.9
9) Stikker A., Tao, Teilhard en
Westers Denken, Bres, Amsterdam 1986\2, p. 115-124
Wat is de
constante in de fasesprongen van de wording van de wereld? (p. 58):
Dat vroeg Teilhard zich af. Wat deed de materie uit zijn slaap ontwaken tot fysiek leven en daarna tot spiritueel leven? In de eindfase komt het spirituele leven duidelijk tot zijn recht. Deze spirituele kracht heeft de stof tot duurzaam leven gebracht en in de mens tot zinvol leven. Het is een spirituele kracht die de koers heeft bepaald van het wordingsverhaal van onze wereld. Het is alsof de mens uit de stof ontwaakt en tot zinvolle duurzaamheid komt. De evolutie is voor Teilhard het verhaal van de wereld als verschijningsvorm van de spirituele mens.2 In dit evolutieverhaal ontplooit zich het gesloten stoffelijke systeem tot een open spiritueel systeem van een alles omvattende liefde. Dat is voor Teilhard het punt-Omega. In zijn christelijke visie is dat de Christus, maar in andere religies kan het op andere manier worden benoemd als Allah, Brahman, Waarheid en dergelijke.

Allerd Stikker boek En de mens speelt met de tijd Drie vensters op de eeuwigheid
De mens is een uniek verschijnsel in de evolutie, begiftigd met een zelfreflecterend bewustzijn waarmee veel goeds is opgebouwd in de menselijke samenleving. Maar er zijn ook ontwikkelingen in gang gezet die de samenhang in het evolutieproces ernstig verstoren. Allerd Stikker heeft zich jarenlang verdiept in de wetenschappelijke en filosofische literatuur over de aard van de magistrale samenhang in het evolutieproces, en in de rol die de mens daar nu in speelt.
Met
En de mens speelt met de tijd geeft hij een indringende analyse van de verrassende mysteriën, universele wetmatigheden en ingrijpende discontinuïteiten in dit proces. Hij komt tot duidelijke conclusies over waarom door toedoen van de mensheid de samenhang in het evolutieproces nu is zoekgeraakt, en tot concrete aanbevelingen hoe de individuele mens zich bewust kan worden van de kritieke fase waarin wij nu terecht zijn gekomen, en hoe die binnen de komende 25 jaar wellicht nog in goede banen geleid kan worden.

De wildernis aan de randen is nooit weggeweest, maar irrationeel Europa wil het alleen niet zien (Jonathan Holslag de Volkskrant 25 februari 2022 p. 28):\\ Europa wil volop blijven consumeren en olie en gas kopen en geeft zo macht aan landen die deze macht overduidelijk vroeg of laat tegen ons zullen gebruiken. Dat is pas irrationeel gedrag.
De wildernis in dat opzicht is nooit verdwenen. Europa wilde de wildernis vooral niet zien. Het is op een bijzonder riskante wijze haar eigen integratieproces als maatstaf van de wereldpolitiek gaan hanteren, haar eigen idealen gaan verwarren met de realiteit. Nochtans waren de waarschuwingssignalen lang geleden zichtbaar. We wisten zéér goed dat de diplomatieke dialogen met Rusland, China en andere landen weinig of geen invloed hadden op hun verzuchtingen, dat ondanks intense economische samenwerking Beijing en Moskou hun legers tot de tanden bleven bewapenen en hun positie in en rondom betwist gebied versterkten.
We wisten dat de wildernis opnieuw oprukte aan de randen van het Europese project, maar de prioriteit van onze leiders was vooral om de pret in dit luilekkerland niet te bederven.\\ Onze sancties en veroordelingen zijn niet meer dan een rookgordijn dat onze leiders optrekken om ons eigen opportunistisch gedrag te verdoezelen. Het beleid van de huidige elite maakt Europa al jarenlang zwakker en concurrenten sterker. Het geeft macht aan landen waarvan je weet dat ze die macht vroeg of laat tegen ons zullen gebruiken.
Daardoor bouwen we mee aan onze
eigen afgang en dat is pas irrationeel gedrag: trage geopolitieke zelfvernietiging.

Bladblazen is schrijven (Julien Althusius interviewt David Baldacci Volkskrant Magazine 12 juni 2021 p. 43,60-64):
MARK TWAIN
‘De beste boeken groeien met je mee. Toen ik 12 was, was To Kill A Mockingbird een cool verhaal over kinderen van mijn leeftijd. Eenmaal ouder, realiseerde ik me dat het veel meer was, snapte ik het verhaal van de rechtszaak van een zwarte man die ervan beschuldigd wordt een witte vrouw verkracht te hebben en begreep ik die lessen over moraliteit en gerechtigheid veel beter, net als de thematiek van vooroordelen, discriminatie en racisme.
De boeken van Mark Twain, zoals die over Huckleberry Finn en Tom Sawyer, hadden hetzelfde effect.
Twain combineerde twee hele moeilijke dingen. Ten eerste schreef hij omvangrijke, generatieoverstijgende verhalen. En hij deed dat met heel veel humor en vernuft. Hij kon hele serieuze zaken heel grappig vertellen, dat is verschrikkelijk moeilijk. Bovendien was hij de eerste echte Amerikaanse schrijver. De schrijvers voor hem deden hun Europese collega’s een beetje na, maar zijn verhalen gingen echt over Amerika. Hij pakte het land bij de strot en liet het aan iedereen zien. Racisme, avontuur, hebzucht, macht. Twain was ook degene die de term Gilded Age bedacht, de periode in de late 19de eeuw waarin Amerika een enorme economische groei en industrialisatie doormaakte. We zitten nu in een tweede Gilded Age. Toen heetten de rijke industriëlen Carnegie en Morgan en Gould; nu heten ze Zuckerberg, Gates en Musk. Twain vatte dat heel mooi. Ik bewonder hem en zou als hij willen schrijven, ook al maken we hele verschillende verhalen. Maar op een basaal niveau vertellen we allebei verhalen over mensen in moeilijke omstandigheden en laten we ze daarin zowel goed als slecht zijn. Toen ik advocaat was, loog iedereen tegen me. Mijn eigen cliënten ook. Leugenachtige mensen liegen altijd, maar eerlijke mensen liegen als ze met hun rug tegen de muur staan. Zo zijn we geprogrammeerd: we doen alles om te overleven.

Plato heeft al onderkend dat nous, de relatie tussen ‘Thumos en Epithumia’, het bekende Lichaam-geestprobleem, één medaille met twee kanten is.
De negatieve betekenis van Eros (fohat) staat voor wellust, driftleven, epithumia. Voor Jung betekent eros de religieuze drift (moslimfundamentalisme), voor Freud de seksuele drift, het hebben en in bezit nemen, de emotie egoïsme (marktfundamentalisme). Alles heeft zijn tegenstelling, aardse begeerte inbegrepen. Of met andere woorden mannen zijn fysiek zo geschapen dat ze achter hun … aanlopen, maar ze hebben ook een hoofd gekregen waarmee ze tot in de hemel kunnen reiken. Freud baseerde zijn droomanalyse op vroegkinderlijke verlangens naar seks met de ene en de dood van de andere ouder. Carl Jung legt een accent op de schaduwzijde en Roberto Assagioli op de verborgen 5e Dimensie, de
keerzijde van de medaille, de lichtzijde ('Psychoanalyse en Psychosynthese'). In het rapport ‘E i V’ wordt een grote verscheidenheid aan gezichtspunten uitgewerkt.

Deel V: De keerzijde van de medaille (V - The Other Side Of The Coin Phyllis V. Schlemmer De uitverkoren planeet Spirituele raadgevingen uit de ruimte)
Hoofdstuk 16.
Oorlog en vrede in de jaren negentig (p. 211):
Hoewel het anno 1994 misschien wat gedateerd lijkt deze vroege transmissies over een ophanden zijnde
nucleaire catastrofe te handhaven in de Nederlandstalige uitgave van de jongste editie van dit boek, zijn de door Tom gegeven antwoorden nog altijd volstrekt relevant, want ze gaan over de kracht van het denken en de macht van de angst.

J. Kruisheer OORLOG of VREDE (p. 8):
Het is de grote verdienste van den Fransen filosoof Henri Bergson, dat hij zo duidelijk aantoont, dat het eerstgenoemde verstand "
geen kenbron kan zijn van de totaliteit van de Werkelijkheid" (Evolution Créatrice, p. 21 ). De Werkelijkheid van de Geest, welke is de Eenheid in de Totaliteit van het Al.
Door zulk
kennen en begrijpen van ons eigen samengesteld wezen, zal het begrijpen van al wat buiten ons is, in de eerste plaats van onze medemensen, als vanzelf veel verbeteren; de aloude spreuk: "Ken Uzelf".

In de ban van schone shiva's en krishna's (Olaf Tempelman de Volkskrant 25 juli 2015 Zomer magazine p. 26-27):
Westerlingen die op zoek zijn naar spiritualiteit komen nogal eens uit bij boeddhisme en hindoeïsme. Hun versie van die religies wijkt sterk af van het Aziatische origineel, blijkt uit de beschouwingen van Paul van der Velde. Meditatie versus beeldenverering.
Religieuze esthetiek
Als Van der Velde lezingen houdt over boeddhisme zijn mensen in het publiek vaak teleurgesteld als ze horen dat hij zelf geen boeddhist is, en nergens in India een goeroe of leermeester heeft zitten. Deze spreker blijkt een empiricus die zichzelf het recht op twijfel voorbehoudt. Zo komt het dat hij vaak de vraag krijgt wat hij zelf eigenlijk gelooft. Omdat die vraag zich niet in vijf minuten of 140 tekens laat beantwoorden, schreef Van der Velde (1959) Tatoeage van de ziel - Persoonlijke beschouwingen over Aziatische religies.
Voor wie vindt dat dit allemaal weinig van doen heeft met geloof, heeft Van der Velde een aforisme van zijn leermeester Ron Grimes:
'Geloof is een van de meest overschatte aspecten van religie.'
Voor religieuze dogma's en geloofskwesties moet je bij westerse bekeerlingen zijn. In Brindavan voerde Van der Velde discussies met westerse Hare Krishna's die een fanatisme en geestdrift aan de dag legden waarop bekeerlingen die hun twijfel meester willen blijven het patent hebben. In Sri Lanka keek Van der Velde met andere wetenschappers naar jongens die over gloeiende stukken houtskool liepen zonder de voeten te branden. Na afloop riep een van de wetenschappers: 'Dat hoefde van mij niet zo!' Van der Veldes tegenwerping: 'Waarom niet? Omdat we het niet kunnen verklaren?' Die moeite met twijfel, onzekerheid en onverklaarbaarheid - die is van alle tijden en culturen.

Bewustzijn en non-dualiteit in ons dagelijks leven (Patricia van Bosse Civis Mundi Digitaal #47 juni/juli 2017 ):
Uitgangspunten van
Advaita
De belangrijkste stelling is dat de hoogste waarheid van het eigen zelf-zijn, het uiteindelijke zelfbewustzijn in de mens, Atman, identiek is met het absolute zijn ofwel de oergrond (Brahman). Brahman is de oorsprong van alles, dat wat alles draagt, alles mogelijk maakt, alles doordringt, maar ook transcendent is aan kosmos en wereld. In tweede instantie wordt de mens als belichaamde ziel met al zijn relatieve kenmerken en de wereld waarin hij leeft verbonden met deze primaire identificatie. De vier mahavakya’s, de grote uitspraken, zijn een korte samenvatting van deze leerstelling. Ze zijn: Ik ben Brahman, Atman is Brahman, Bewustzijn is Brahman, Jij bent Dat.[6] Deze uitspraken komen voor in de vroege Veda’s, en worden in verschillende Upanishaden als de centrale boodschap gepresenteerd.
[6] De vier mahavakya’s zijn de volgende: aham Brahman asmi: Ik ben Brahman, Ayam Atman Brahman: Het Zelf is Brahman, Prejnanam Brahma: Bewustzijn is Brahman, en Tat tvam asi: Dat ben jij.

'Het ‘Nirvana-principe’ versus het lustprincipe in onze consumptieve en destructieve cultuur' (Piet Ransijn Civis Mundi Digitaal #32 augustus 2015)
Gewelddadige aspecten van de doodsdrift in de vorm van agressie tussen mensen, bevolkingsgroepen en landen blijven een probleem. Al worden nu precisiebombardementen en ‘drones’ vanuit cockpits of achter bureaus rationeel en gevoelloos, zonder directe agressie gepland of gestuurd. Toen Freud vlak voor de Tweede Wereldoorlog hierover schreef, was de agressie- en vernietigingsdrift hoogst actueel. Momenteel lijkt de
stelselmatige vernietiging van ons leefmilieu door overconsumptie en overproductie de grootste bedreiging die sluipend en onhoudbaar verder lijkt te gaan[4].
Identificatie: geïdentificeerd ego-bewustzijn en niet-geïdentificeerd bewustzijn van het Zelf
Het bewustzijn identificeert zich met het ego, met wensen en verlangens en met normen en waarden. Dit zijn de bewustzijnsinhouden vormen van een bewustzijn, dat in zijn diepste essentie niet-geïdentificeerd is. Dit niet-geïdentificeerde bewustzijn wordt in de Indiase traditie, bijv. in de Oepanishads en de Bhagavad Gita, zuiver of transcendent bewustzijn genoemd. Het gaat voorbij aan bewustzijnsinhouden in de vorm van wensen, gedachten, gevoelens en gewaarwordingen, die in het bewustzijn verschijnen en verdwijnen. Transcenderen betekent voorbij gaan, te boven gaan.

Prof.Dr. G. Glas Emotie en spiritualiteit
Uit dit citaat blijkt dat de Godservaring de realiteit heeft van het zintuiglijke, alleen zo dat het - anders dan het zintuiglijke - onvergankelijk is, niet gebonden aan tijd en plaats en aan de wetten van opgaan, blinken en verzinken. God heeft te maken met de innerlijkheid:
Laat heb ik U lief gekregen, o schoonheid, zo oud en zo nieuw, laat heb ik u lief gekregen! En gij waart binnen en ik was buiten, en daar zocht ik u, en ik rende, wanstaltig als ik was, op de schone dingen af die door u gemaakt zijn. Gij waart bij mij en ik niet bij u. Ik werd ver van u gehouden door dingen die niet bestaan zouden hebben, als ze niet in u bestaan hadden. Geroepen hebt gij, geschreeuwd en mijn doofheid doorbroken; gestraald hebt gij, geschitterd en mijn blindheid verjaagd; gegeurd hebt gij en ik heb ingeademd en snak nu naar u; geproefd heb ik en nu honger en dorst ik; aangeraakt hebt gij en ik ben ontvlamd naar uw vrede.
Over die denkschema's wil ik het in het vervolg vooral hebben. Ze kunnen er voor zorgen dat we van het ene uiterste in het andere vallen. Ik onderscheid drie polariteiten:

1. die tussen hoger en lager in de mens;Binnenwereld
2.die tussen innerlijk en uiterlijk, binnenwereld en buitenwereld;Integratie binnen - en buitenwereld
3.die tussen onmiddellijkheid en middellijkheid (wat prozaïscher: tussen nabijheid en distantie).Buitenwereld
Blavatsky Deel III, p. 514:  
VuurLuchtWaterAarde
Lente (Oost)Zomer (Zuid)Herfst (West)Winter (Noord)
Tastzin (voelen, Huid)Gezicht (zien, Ogen)Smaak (proeven, Tong)Reuk (ruiken, Neus)
KindsheidAankomende leeftijdVolwassenheidOuderdom

Het onkenbare 1e beginsel (kies Inhoud, hoofdstuk Drie grondstellingen uit de proloog), de wisselwerking tussen 'DAT en DIT', de blauwdruk gaat het menselijke begripsvermogen te boven. Het brengt de relatie tussen hemel en aarde, het ontstaan van de kosmos en van de mens (H.P. Blavatsky, De Geheime Leer Deel I en II) tot uitdrukking.

An eclipse is an astronomical event that occurs when a celestial object is temporarily obscured, either by passing into the shadow of another body or by having another body pass between it and the viewer. An eclipse is a type of syzygy.

THE THEOSOPHICAL MOVEMENT
The period of 25,868' years is termed the Sidereal Year. Every year the Sun crosses the celestial equator at a slightly different point. This point shifts backwards from the first degree of Aries, at the rate of a degree in 71.8 years. In 2,155 years it moves backward by 30 degrees or one zodiac sign. In 25,868 years, it comes back to the original position, after traversing all twelve zodiac signs. The completion of this grand cycle brings our earth into newer spaces of the cosmos. Occult philosophy points out that at the beginning and end of great cycles, as also, at the intersection of great cycles, there is shifting of the poles, great cataclysms and other convulsions, such as, earthquakes, fire and flood.

Rudolf Steiner Economiede wereld als één economie
Rudolf Steiner zoals hij bekend is, hield zich bezig met het verdiepen van het esoterisch christendom, karma en reïncarnatie en met het ontwikkelen van inzichten die o.m. hebben geleid tot de vrijescholen, de antroposofische geneeskunde, organische architectuur of de biologisch-dynamische landbouw. De 'onbekende Rudolf Steiner' hield zich intensief bezig met de vragen rondom het spanningsveld dat ontstaan is door de individualisering van de moderne mens. Hoe komt de moderne, geïndividualiseerde mens, samen met de anderen, tot een samenleving waarin individu én gemeenschap tot bloei kunnen komen? In dat kader ontwikkelde hij ook zijn visie op de economie. Die visie berust op een nieuwe manier van denken over economie; een denkwijze die het mogelijk maakt de beweeglijkheid van economische processen te begrijpen en zó te organiseren dat de economie haar dienende opgave waar maakt. De thema's die Rudolf Steiner in zijn 'cursus economie' behandelde als voorbeeld of nadere uitwerking van zijn geheel nieuwe benadering van de economie, zijn van een verbluffende actualiteit en relevantie. Eerlijke prijsvorming, de verschillende kwaliteiten van geld, het scheppen van een organische geldkringloop, samenwerken in plaats van concurreren, het beheer van grond en bodemschatten, de rol van de consument, geldschepping, arbeid en inkomen: al deze vraagstukken komen aan bod en verschijnen hier in een samenhang die een basis biedt voor een samenleving waarin vrijheid, rechtvaardigheid en solidariteit geen loze kreten maar leidende en praktische principes zijn.

G. de Purucker boek Bron van het Occultisme
Hoofdstuk 7 De leer over de sferen
- Magnetisme van zon en aarde, p. 348:
Het
noorder- en zuiderlicht zijn in feite zeer nauw betrokken bij de omzwervingen van de eenvoudig ontelbare menigten monaden die onze aardbol voortdurend binnenkomen of verlaten, maar op bepaalde vaste tijden doen ze dit in veel grotere aantallen of menigten – als ingaande en uitgaande stromen; en de poollichtverschijnselen, d.w.z. de psychomagnetische en vitale uitbarstingen, treden gewoonlijk op tijdens deze perioden van in- en uitstroming.
-
Aard en kenmerken van de planeten (p. 362-73):
Iedere planeet verkeert in wezen in een ander evolutiestadium en bezit spirituele eigenschappen die van die van elke andere planeet verschillen; ze heeft haar wortels in haar eigen spirituele gebied, en tijdens de hele evolutiereis van haar huidige pelgrimstocht zal dat ene spirituele gebied niet veranderen. Daarbij komt nog dat de ene planeet wat de tijd van haar evolutie betreft verder kan zijn dan een andere, of daarbij achterblijft, hoewel ze in feite spiritueel hoger of lager kan staan.
Alle planeten doorlopen hun fase van stoffelijk bestaan, staan aan verleidingen bloot, net als wij van de aarde, vroeger en in de toekomst. Hoe hoger een planeet zich bevindt op de ladder van het bestaan, hoe minder zijwegen of kronkelpaden er natuurlijk zijn die de entiteiten op hun lange pelgrimstocht volgen. Er zijn planeten geweest waarvan de mensheden zijn ‘mislukt’, in die zin dat zulke planeten met hun krioelende mensheden niet zijn geslaagd en achteruitgingen – het was
karma, een deel van het ontvouwen van hun ' evolutie dat zich zo voltrok. Maar deze gevallen zijn zeer zeldzaam.
Er is een nauwe analogie tussen de spoel van een dynamo en de aarde die draait binnen het haar omgevende continent van kosmisch stof. Zoals gezegd zijn de
grote klimatologische veranderingen op aarde, zoals ijstijden, een rechtstreeks gevolg van dit continent van kosmisch stof. Zelfs zulke dingen als stormen, onweer, en zware regens, het noorderlicht en het zuiderlicht, en de veranderingen in temperatuur, kunnen in laatste instantie worden teruggevoerd tot de elektromagnetische uitwisselingen tussen de aarde zelf en dit bolvormige continent of deze sluier van meteoorstof.
De geheimen van de ware aard, bouw, kenmerken en bewegingen van de planeten van ons zonnestelsel zijn nog niet ontdekt. Eens zullen de astronomen tot de ontdekking komen dat deze bewegingen, zoals men ze nu begrijpt,
grotendeels mayavisch, illusoir zijn, hoe vreemd dat misschien ook klinkt.

H.P. Blavatsky: De Geheime Leer Deel I, Proloog (p. 35/36):
De mensheid heeft het derde wortelras bereikt; dit is het teken voor het begin van het ontstaan van het menselijke leven. Als de omtrek verdwijnt en alleen het overblijft, is dit een teken dat de val van de mens in de stof een feit is en dat het VIERDE ras begint. Het kruis binnen een cirkel symboliseert het zuivere pantheïsme'; toen het kruis niet meer werd omcirkeld, werd het fallisch. Het had dezelfde en ook nog andere betekenissen als een in een cirkel ingeschreven TAU of als een ‘hamer van Thor’, het zogenaamde Jaina-kruis of eenvoudig de swastika binnen een cirkel.
Met het derde symbool – de cirkel in tweeën gedeeld door een horizontale middellijn – werd de eerste manifestatie van de scheppende (nog passieve, want vrouwelijke) Natuur bedoeld. De eerste vage gewaarwording van de mens in verband met de voortbrenging is vrouwelijk, omdat de mens zijn moeder beter kent dan zijn vader. Vandaar dat vrouwelijke godheden heiliger waren dan mannelijke. De Natuur is daarom vrouwelijk en tot op zekere hoogte objectief en tastbaar, en het geest-beginsel dat haar bevrucht, is verborgen. Door aan de cirkel met de horizontale lijn erin een loodlijn toe te voegen, werd de tau gevormd – –, de oudste vorm van de letter. Deze was het teken van het derde wortelras tot op de dag van zijn symbolische val – dat is, toen door natuurlijke evolutie de scheiding van de geslachten plaatsvond – toen de figuur werd, de cirkel of het gewijzigde of gescheiden geslachtloze leven – een dubbel teken of symbool. Bij de rassen van ons vijfde Ras werd het in de symboliek het sacr’ en in het Hebreeuws n’cabvah van de eerst gevormde rassen; dan veranderde het in het Egyptische (het symbool van het leven) en nog later in het teken van Venus . Dan komt de swastika (de hamer van Thor of nu het ‘Hermetische kruis’ ), die helemaal van haar cirkel is gescheiden en zo zuiver fallisch wordt. Het esoterische symbool van het kaliyuga is de omgekeerde vijfpuntige ster: pentagram – het teken van tovenarij door de mens, met haar twee punten (horens) naar de hemel gericht, een stand die elke occultist zal herkennen als van de ‘linkerhand’ en die wordt gebruikt in de ceremoniële magie5.
5) Westerse wiskundigen en sommige Amerikaanse kabbalisten zeggen dat ook in de Kabbala ‘de waarde van de naam van Jehova die is van de middellijn van een cirkel’. Voeg hieraan toe dat Jehova de derde van de sephiroth, binah is, een vrouwelijk woord en u hebt de sleutel tot het geheim. Door bepaalde kabbalistische omzettingen wordt deze naam, die in de eerste hoofdstukken van Genesis androgyn is, na de vormverandering geheel mannelijk, Kaïnitisch en fallisch. Dat men een godheid kiest uit de heidense goden, deze tot een bijzondere nationale god maakt en deze aanroept als de ‘ene levende God’, de ‘God der goden’, en dan verkondigt dat deze verering monotheïstisch is, verandert deze godheid niet in het ENE beginsel waarvan de ‘eenheid geen vermenigvuldiging, verandering of vorm toelaat’, vooral niet in het geval van een priapische godheid zoals nu is bewezen dat Jehova is.
41: De occulte catechismus bevat de volgende vragen en antwoorden:
‘Wat is het dat altijd is?’ ‘Ruimte, de eeuwige anupadaka12.’ ‘Wat is het dat altijd was?’ ‘De kiem in de wortel.’ ‘Wat is het dat altijd komt en gaat?’ ‘De grote adem.’ ‘Is er dus drie keer iets eeuwigs?’ ‘Neen, de drie zijn één. Wat altijd is, is één; wat altijd was, is één; wat altijd bestaat en wordt, is ook één: en dit is Ruimte.’
‘Verklaar dit, o lanoo (leerling).’ ‘Het Ene is een ongebroken cirkel (ring) zonder omtrek, want het is nergens en overal;
het Ene is het grenzeloze vlak van de cirkel, die alleen gedurende de tijdperken van een manvantara een middellijn manifesteert; het Ene is de ondeelbare punt die tijdens die perioden nergens wordt gevonden en overal wordt waargenomen; het is het verticale en het horizontale, de vader en de moeder, de top en de basis van de vader, de twee uitersten van de moeder, dat in werkelijkheid nergens heen reikt, want het Ene is de ring en evenzo de ringen die binnen die ring zijn. Licht in duisternis en duisternis in licht: de ‘adem die eeuwig is’. Het beweegt zich van buiten naar binnen wanneer het overal is en van binnen naar buiten' als het nergens is – (dat is maya, een van de middelpunten14). Het breidt zich uit en trekt samen (uitademing en inademing). Als het zich uitbreidt, verspreidt en verstrooit de moeder zich; wanneer het samentrekt, trekt de moeder zich terug en verzamelt zich. Dit brengt de perioden van evolutie en ontbinding teweeg, manvantara en pralaya. De kiem is onzichtbaar en vurig; de wortel (het vlak van de cirkel) is koel; maar tijdens evolutie en manvantara is haar kleed koud en stralend. Hete adem is de vader die het kroost van het element met de vele gezichten (het heterogene) verslindt en die met één gezicht (het homogene) ongemoeid laat. Koele adem is de moeder, die ze ontvangt, vormt, voortbrengt en terugontvangt in haar schoot, om ze te hervormen bij de dageraad (van de dag van Brahma, of manvantara). . . .’
14) Met ‘middelpunt’ wordt een energiecentrum of een kosmisch brandpunt bedoeld; als de zogenaamde ‘schepping’ of vorming van een planeet wordt teweeggebracht door die kracht die de occultisten LEVEN noemen en de wetenschap ‘energie’ , dan heeft het proces van binnen naar buiten plaats. Men zegt dat ieder atoom in zichzelf de scheppende energie van de goddelijke adem bevat. Dus, na een absolute pralaya, of wanneer het vooraf bestaande materiaal slechts bestaat Uit EEN element en de ADEM ‘overal is’, werkt laatstgenoemde van buiten naar binnen. Na een kleine pralaya daarentegen, wanneer alles in statu quo is gebleven – in een bevroren toestand, om zo te zeggen, zoals de maan – beginnen bij de eerste trilling van het manvantara de planeet of planeten hun wederopstanding tot het leven van binnen naar buiten.
44: Herbert Spencer heeft onlangs zijn agnosticisme in zoverre gewijzigd, dat hij verklaart dat de aard van de ‘eerste oorzaak’17, die de occultist in meer logische zin afleidt van de ‘oorzaakloze oorzaak’, het ‘eeuwige’ en het ‘onkenbare’, in essentie dezelfde kan zijn als die van het bewustzijn dat binnen in ons opwelt: kortom, dat de onpersoonlijke realiteit die de Kosmos doordringt het zuivere noumenon van de gedachte is. Deze stap vooruit van zijn kant brengt hem heel dicht bij het esoterische en Vedanta-leerstuk.
17) De ‘eerste’ vooronderstelt noodzakelijk iets dat ‘het eerst is voortgebracht’, ‘het eerst in tijd, ruimte en rang’ – en dus iets eindigs en voorwaardelijks. Het ‘eerste’ kan niet het absolute zijn, want het is een manifestatie. Daarom noemt het oosterse occultisme het abstracte Al de ‘oorzaakloze ene oorzaak’, de ‘wortelloze wortel’ en beperkt de ‘eerste oorzaak’ tot de logos, in de betekenis die Plato aan deze term toekent.
47/48: Als iets absoluuts is het Ene Beginsel onder zijn twee aspecten (van Parabrahmam en Mulaprakriti) geslachtloos, onvoorwaardelijk en eeuwig. Zijn periodieke (manvantarische) emanatie – of oorspronkelijke uitstraling – is ook Een, androgyn en als verschijnsel eindig. Wanneer de uitstraling op haar beurt uitstraalt, zijn al haar uitstralingen ook androgyn, om in hun lagere aspecten mannelijke en vrouwelijke beginselen te worden. Na de pralaya, hetzij de grote of de kleine pralaya (de laatste laat de werelden in statu quo, is het eerste dat opnieuw tot werkzaam leven ontwaakt, het plastische akasa, vader-moeder, de geest en de ziel van de ether, of het gebied op het oppervlak van de Cirkel. De Ruimte wordt vóór haar kosmische activiteit de ‘moeder’ genoemd en vader-moeder op de eerste trap van het opnieuw ontwaken. (Zie Toelichtingen, Stanza II.) In de Kabbala is zij ook vader-moeder-zoon. Maar terwijl deze in de oosterse leer het zevende beginsel van het gemanifesteerde Heelal zijn, of zijn ‘atma-buddhi-manas’ (geest, ziel en intelligentie), de triade die zich vertakt en verdeelt in de zeven kosmische en zeven menselijke beginselen, is zij in de westerse Kabbala van de christelijke mystici de triade of drieëenheid en voor hun occultisten de mannelijk-vrouwelijke Jehova, Jah-Havah. Hierin ligt het hele verschil tussen de esoterische en de christelijke drieëenheid. De mystici en de filosofen, de oosterse en de westerse pantheïsten, vatten hun aan de wereldvorming voorafgaande triade samen in de zuivere goddelijke abstractie. De orthodoxen vermenselijken haar. Hiranyagarbha, Hari en Sankara, de drie hypostasen van de zich manifesterende ‘geest van de opperste geest’ (met deze benaming begroet Prithivi – de aarde – Vishnu in zijn eerste Avatar), zijn de zuiver metafysische abstracte eigenschappen van vorming, instandhouding en vernietiging; het zijn de drie goddelijke Avastha’s (letterlijk: hypostasen) van dat wat ‘niet vergaat met de geschapen dingen’ (of Achyuta, een naam van Vishnu). De orthodoxe christen daarentegen scheidt zijn persoonlijke scheppende godheid in de drie personen van de drieëenheid en erkent geen hogere godheid.
De Geheime Leer Deel I Stanza 3. Het ontwaken van de kosmos (p. 98):
(b) ‘De stralende essentie stolde en verspreidde zich door de diepten’ van de Ruimte. Vanuit een astronomisch gezichtspunt is dit gemakkelijk te verklaren: het is de ‘melkweg’, de wereldstof of de oerstof in haar eerste vorm. Vanuit het standpunt van de occulte wetenschap en de symboliek kan men het echter moeilijker in een paar woorden of zelfs regels verklaren, want het is het ingewikkeldste van alle teken^. Hierin zijn meer dan een dozijn symbolen besloten.
100: Het stremsel vormt de eerste differentiatie, en heeft waarschijnlijk ook betrekking op die kosmische stof waarvan men aanneemt dat deze de oorsprong is van de ‘
melkweg’ – de stof die wij kennen. Deze ‘stof’, die, volgens de openbaring die van de oorspronkelijke dhyåniboeddha’s werd ontvangen, tijdens de periodieke slaap van het heelal de uiterste ijlheid bezit die voor het oog van een volmaakte bodhisattva nog waarneembaar is – deze oorspronkelijke en koele stof wordt, bij het eerste herontwaken van de kosmische beweging, door de ruimte verspreid. (a) Omdat de essentie van duisternis absoluut licht is, wordt de duisternis gebruikt als een geschikte allegorische voorstelling van de toestand van het heelal tijdens pralaya, of het tijdperk van absolute rust, of niet-zijn, zoals dit zich aan ons eindige verstand voordoet. Het ‘vuur’, de ‘warmte’ en de ‘beweging’ waarover hier wordt gesproken, zijn natuurlijk niet het vuur, de warmte en de beweging van de natuurwetenschap, maar de daaraan ten grondslag liggende abstracties, de noumena, of de ziel, van de essentie van deze stoffelijke manifestaties. Het zijn ‘dingen op zich’ die, zoals de moderne wetenschap erkent, de instrumenten in de laboratoria geheel ontgaan, en die zelfs het verstand niet kan begrijpen, hoewel dit evenmin aan de conclusie kan ontkomen dat deze essenties, die aan de dingen ten grondslag liggen, wel moeten bestaan.
102:(a) ‘Heldere Ruimte, zoon van donkere Ruimte’ heeft betrekking op de straal, die bij de eerste trilling van de nieuwe ‘dageraad’ in de grote kosmische diepten valt, vanwaar hij gedifferentieerd weer bovenkomt als
Oeaohoo de jongere (het ‘nieuwe LEVEN’), om tot aan het eind van de levenscyclus de kiem van alle dingen te worden. Hij is ‘de onlichamelijke mens die in zich de goddelijke Idee bevat’, – de voortbrenger van licht en leven, om een uitdrukking van Philo Judaeus te gebruiken. Hij wordt de ‘vlammende draak van de wijsheid’ genoemd, in de eerste plaats omdat hij is wat de Griekse filosofen de logos noemden, het Woord van de goddelijke gedachte, en in de tweede plaats omdat in de esoterische filosofie deze eerste manifestatie – de synthese of het aggregaat van de universele wijsheid, Oeaohoo, ‘de zoon van de zoon’– de zeven scheppende menigten (de sephiroth) in zich besloten houdt, en dus de essentie is van de gemanifesteerde wijsheid. ‘Wie zich baadt in het licht van Oeaohoo zal nooit door de sluier van maya worden misleid.’
De Geheime Leer, Deel I, Stanza 4 De zevenvoudige hiërarchieën (p. 134):
De lipi-ka’s, van het woord lipi, ‘geschrift’, betekent letterlijk de ‘schrijvers’. Deze goddelijke wezens zijn op mystieke manier verbonden met karma, de wet van de vergelding, want ze zijn de griffiers of geschiedschrijvers, die op de (voor ons) onzichtbare tafelen van het astrale licht, ‘de grote beeldengalerij van de eeuwigheid’, een getrouw verslag afdrukken van iedere handeling en zelfs gedachte van de mens, van alles dat was, is of ooit zal zijn in het Heelal van de verschijnselen. Zoals in ‘Isis’ werd gezegd, is dit goddelijke en ongeziene schilderij het BOEK VAN HET LEVEN ('Akasha-kronieken').
De Geheime Leer Deel I, Stanza 4 De zevenvoudige hiërarchieën (p. 129/130):
II. DE STEM VAN HET WOORD, SVABHAVAT, DE GETALLEN, WANT HIJ IS EEN EN NEGEN12.
12) En dit is tien of het volmaakte getal, toegepast op de ‘Schepper’, de naam die wordt gegeven aan de gezamenlijke scheppers die door de monotheïsten tot Eén worden samengevoegd, want de ‘Elohim’, Adam Kadmon of sephira – de Kroon – zijn de androgyne synthese van de 10 sephiroth die in de gepopulariseerde Kabbala het symbool van het gemanifesteerde Heelal vormen. De esoterische kabbalisten echter volgen de oosterse occultisten en scheiden de bovenste driehoek van de sephiroth (of sephira, chochmah en binah) van de rest, waardoor er zeven sephiroth overblijven. Aan de term svabhavat wordt door de oriëntalisten de betekenis gegeven van de universele plastische stof die door de Ruimte is verspreid, misschien met een half oog op de ether van de wetenschap. Maar de occultisten identificeren svabhavat met ‘VADER-MOEDER’ op het mystieke gebied (zie boven).
(b) Dit betekent dat de ‘
grenzeloze cirkel’ (de nul) alleen dan een getal wordt, als een van de negen cijfers eraan voorafgaat en zo de waarde en het vermogen ervan aangeeft, waarbij het woord of de logos in vereniging met STEM en geest13 (de uiting en de bron van het Bewustzijn) de negen cijfers vertegenwoordigt en dus, met de nul, de decade vormt die het gehele Heelal in zich bevat. De triade vormt binnen de cirkel de Tetraktis of heilige vier: het vierkant binnen de cirkel (kwadratuur) is het machtigste van alle magische figuren.
13) ‘In vereniging met de geest en de stem’ heeft betrekking op de abstracte gedachte en de concrete stem, of de manifestatie daarvan, het gevolg van de Oorzaak. Adam Kadmon of tetragrammaton is de logos in de Kabbala. Daarom komt in laatstgenoemde deze triade overeen met de hoogste driehoek van kether, chochmah en binah. Dit laatste is een vrouwelijk vermogen en tegelijk de mannelijke Jehova, omdat het deel heeft aan de natuur van chochmah, of de mannelijke wijsheid.
De Geheime Leer Deel I, Stanza 6 Onze wereld, haar groei en ontwikkeling (p. 168):
(a) De zeven layu-centra zijn de zeven nulpunten, waarbij we het woord nul gebruiken zoals de scheikundigen doen om een punt aan te geven, van waar af volgens de esoterie de differentiatie begint.
177: Als men zegt dat fohat ‘
zeven layacentra’ voortbrengt, betekent dit dat de GROTE WET (theïsten mogen die God noemen) voor vormgevende of scheppende doeleinden haar eeuwigdurende beweging op zeven onzichtbare punten binnen het gemanifesteerde Heelal laat ophouden of liever gezegd, wijzigt. ‘De grote Adem graaft door de Ruimte heen zeven gaten in laya, om die tijdens het manvantara te laten ronddraaien’ (Occulte catechismus). We hebben gezegd dat laya is, wat de wetenschap het nulpunt of de nullijn zou kunnen noemen; het rijk van de absolute negativiteit, of de ene werkelijke absolute kracht, het NOUMENON van de zevende toestand van wat wij in onze onwetendheid ‘kracht’ noemen en als zodanig erkennen; of ook wel het noumenon van de ongedifferentieerde kosmische substantie, die zelf een onbereikbaar en onkenbaar object is voor de begrensde waarneming; de wortel en de grondslag van alle objectieve en subjectieve toestanden; de neutrale as, niet een van de vele aspecten, maar het middelpunt ervan. Men kan de betekenis verduidelijken als men probeert zich een neutraal middelpunt voor te stellen – de droom van de zoekers naar een eeuwigdurende beweging. Een ‘neutraal middelpunt’ is in een bepaald opzicht het grenspunt van een gegeven stel zintuigen.
H.P. Blavatsky: De Geheime Leer Deel I, Stanza 6 Vervolg (p. 226):
Het astrale licht staat in dezelfde betrekking tot akasa en anima mundi, als satan tot de godheid. Ze zijn een en hetzelfde, gezien vanuit twee standpunten: het geestelijke en het psychische – de bovenetherische of verbindende schakel tussen stof en zuivere geest – en het stoffelijke. Zie voor het verschil tussen nous, de hogere goddelijke wijsheid, en psyche, de lagere en aardse (Jacobus, iii, v. 15-17). Zie ook ‘Demon est Deus inversus’, in Afd. II van dit deel.
233: Misschien wordt het bovenstaande als archaïsche onzin beschouwd, maar het zal beter worden begrepen als de lezer denkt aan het
noorder- en zuiderlicht, die beide precies in de centra van aardse elektrische en magnetische krachten optreden. Van de twee polen wordt gezegd dat ze tegelijk dienen als opslagplaats, vergaarbak en uitzender van kosmische en aardse levenskracht (elektriciteit). Door het surplus daarvan zou de aarde al lang geleden in stukken zijn gescheurd als deze twee natuurlijke ‘veiligheidskleppen’ er niet waren geweest. Tegelijkertijd is er nu een theorie, die kort geleden een axioma is geworden, dat het verschijnsel poollicht gepaard gaat met en de oorzaak is van krachtige geluiden, zoals fluiten, sissen en kraken. (Maar zie het boek Kosmos van prof. A. von Humboldt over het noorderlicht, en zijn briefwisseling over deze onuitgemaakte zaak.)
De Geheime Leer Deel I,
Samenvatting (p. 299):
Laten we de
hoofdpunten kort herhalen en aan de hand van de enorme omvang van de behandelde onderwerpen aantonen hoe moeilijk, zo niet onmogelijk, het is om deze volledig tot hun recht te laten komen. (p. 300,301):
Het sluimert in elk
atoom van het heelal en is het heelal zelf.2
2) Zie afd. 2, hfst. 3, ‘
Oorspronkelijke substantie en het goddelijk denken’, blz. 355ev.
(3) Het heelal is de
periodieke manifestatie van deze onbekende absolute essentie. Maar door het ‘essentie’ te noemen, zondigt men juist tegen de geest van de filosofie. Want hoewel men het woord in dit geval kan afleiden van het werkwoord esse, ‘zijn’, kan HET toch niet worden vereenzelvigd met een of ander wezen dat het menselijk verstand zich kan voorstellen. HET wordt het best beschreven als noch geest noch stof, maar beide. ‘Parabrahman en mûlaprakriti’ zijn in werkelijkheid één, maar toch twee in het universele voorstellingsvermogen van het gemanifesteerde, zelfs in het voorstellingsvermogen van de ene logos, zijn eerste manifestatie, die HET – zoals de bekwame spreker in zijn ‘Notes on the Bhagavad Gita’aantoont1 – vanuit het ob jectieve standpunt van die logos ziet als mûlaprakriti en niet als parabrahman; als de sluier ervan en niet als de daarachter verborgen ene WERKELIJKHEID, die onvoorwaardelijk en is.
301: (6.) Het Heelal wordt van
binnen naar buiten bestuurd en geleid. Zoals boven, zo is het ook beneden, zoals in de hemel, zo ook op aarde; en de mens – de microkosmos en het verkleinde evenbeeld van de macrokosmos – is de levende getuige van deze universele wet en van haar manier van werken.
De Geheime Leer Deel I, hoofdstuk 2
De mysterietaal en haar sleutels (p. 340):
Het
joodse stelsel van heilige maten, toegepast op religieuze symbolen, is, voor zover het meetkundige en numerieke combinaties betreft, hetzelfde als dat van Chaldea, Griekenland en Egypte, omdat het door de joden in de eeuwen van hun slavernij en gevangenschap in die landen, is overgenomen.1
1) Zoals we in
Isis (Deel 2, p. 517) hebben gezegd: ‘Tot op dit moment tasten de geschiedenis en de wetenschap, ondanks al het getwist over en het onderzoek naar de oorsprong van de joden, daarover nog steeds in het duister. Ze kunnen evengoed de verbannen chañ∂åla’s van het oude India zijn, de ‘metselaars’ die door Vina-Snati, Veda-Vyåsa en Manu worden genoemd, als de Feniciërs van Herodotus, of de Hyksos van Josephus, of de afstammelingen van Påli-herders, of een vermenging van hen allen. De Bijbel noemt de Tyriërs een verwant volk, en maakt aanspraak op heerschappij over hen.’ Maar wat ze ook zijn geweest, niet lang na Mozes werden ze een gemengd volk, want volgens de Bijbel huwden ze niet alleen vrijelijk met de Kanaänieten, maar met elk ander volk of ras waarmee ze in aanraking kwamen.
342: Ze bezaten die kennis ongetwijfeld, en op deze ‘
kennis’ was het programma van de MYSTERIËN en van de reeks inwijdingen gebaseerd: zo werd de bouw van de piramiden mogelijk, de eeuwigdurende getuigenis en het onverwoestbare symbool van deze mysteriën en inwijdingen op aarde, zoals de banen van de sterren dit aan de hemel zijn. De cyclus van de inwijding was een weergave in het klein van die grote reeks kosmische veranderingen waaraan de astronomen de naam tropisch of siderisch jaar hebben gegeven. Evenals aan het einde van de cyclus van het siderische jaar (25.868 jaren) de hemellichamen terugkeren tot dezelfde stand ten opzichte van elkaar als zij aan het begin daarvan innamen, heeft ook de innerlijke mens aan het einde van de cyclus van inwijding zijn oorspronkelijke staat van goddelijke zuiverheid en kennis herkregen, van waaruit hij begon aan zijn cyclus van aardse incarnaties.
Mozes, een ingewijde in de Egyptische Mysteriën, baseerde de religieuze mysteriën van de nieuwe natie die hij schiep, op dezelfde abstracte formule die was ontleend aan deze siderische cyclus. Hij symboliseerde die formule in de vorm en in de afmetingen van het tabernakel, dat hij in de woestijn zou hebben gebouwd. Op basis van deze gegevens kwamen de latere joodse hogepriesters tot de allegorie van de Tempel van Salomo – een gebouw dat nooit werkelijk heeft bestaan, evenmin als koning Salomo zelf, die eenvoudig een zonnemythe is, evenals de nog latere Hiram Abif van de vrijmetselaars, zoals Ragon duidelijk heeft aangetoond. Als dus de afmetingen van deze allegorische tempel, het symbool van de cyclus van inwijding, overeenstemmen met die van de Grote Piramide, komt dit doordat de eerstgenoemde werden ontleend aan de laatste, door middel van het tabernakel van Mozes.
Dat onze schrijver ontegenzeglijk een en zelfs
twee van de sleutels heeft ontdekt, wordt in het zojuist geciteerde boek volledig bewezen. Men hoeft het alleen maar te lezen om een steeds sterker wordende overtuiging te voelen, dat de verborgen betekenis van de allegorieën en gelijkenissen in beide Testamenten nu is onthuld.
344: Of het archaïsche esoterische stelsel al of niet de oorsprong was van de Britse inch, doet er echter weinig toe voor de echte nauwgezette metafysicus. Evenmin wordt de esoterische interpretatie van de bijbel door Ralston Skinner onjuist, alleen doordat de afmetingen van de piramide niet overeenstemmen met die van de tempel van Salomo, van de ark van Noach, enz., of doordat Parkers
kwadratuur van de cirkel door wiskundigen wordt verworpen. Want de interpretatie van Skinner berust voornamelijk op de kabbalistische methoden en de rabbijnse getallenwaarde van de Hebreeuwse letters. Maar het is uiterst belangrijk om vast te stellen of de maten, die werden gebruikt bij de ontwikkeling en de opbouw van de symbolische religie van de Ariërs, bij de bouw van hun tempels, bij de in de Purāna’s genoemde getallen en speciaal bij hun tijdrekening, hun astronomische symbolen, de duur van de cyclussen en bij andere berekeningen, al of niet dezelfde waren als de maten en symbolen die in de bijbel worden gebruikt.
De Geheime Leer Deel I, hoofdstuk Chaos - Theos - Kosmos (p. 376):
Chaos-Theos-Kosmos zijn slechts de drie aspecten van hun synthese – RUIMTE. Men zal het mysterie van deze Tetraktis nooit oplossen door vast te houden aan de dode letter van de oude filosofieën zoals die nu nog bestaan. Maar zelfs hierin worden CHAOS–THEOS–KOSMOS = RUIMTE in alle eeuwigheid geïdentificeerd als de Ene Onbekende Ruimte, waarover het laatste woord misschien niet vóór onze zevende Ronde zal worden gezegd. Niettemin zijn de allegorieën en metafysische symbolen over de oorspronkelijke en volmaakte KUBUS zelfs in de exoterische Purāna’s opmerkelijk.
Ook daarin is Brahmā de Theos, die zich ontwikkelt uit de Chaos of de grote ‘Diepte’, de wateren, waarboven de geest = RUIMTE, verpersoonlijkt door ayana – de geest die zich beweegt boven de toekomstige grenzeloze Kosmos – in stilte zweeft in het eerste uur van het weer ontwaken. Hij is ook Vishnu, die slaapt op Ananta-Sacha, de grote slang van de eeuwigheid, waarvan de westerse theologie – die niets weet over de Kabbala, de enige sleutel tot de geheimen van de bijbel – de duivel heeft gemaakt. Hij is de eerste driehoek of de pythagorische triade, de ‘god met de drie aspecten’, vóór hij door de volmaakte kwadratuur van de oneindige cirkel wordt veranderd in de ‘Brahmā met vier gezichten’.
De Geheime Leer Deel I, hoofdstuk 6 Het wereld-Ei (p. 392/393):
De geheime leringen verklaren deze verering uit de symboliek van de voorhistorische rassen. De ‘Eerste Oorzaak’ had in het begin geen naam. Later werd zij in de verbeelding van de denkers weergegeven als een altijd onzichtbare, geheimzinnige vogel die in de Chaos een ei legde, dat het Heelal wordt. Daarom werd Brahm kalahansa genoemd, ‘de zwaan in (Ruimte en) Tijd’. Hij werd de ‘zwaan van de eeuwigheid’, die bij het begin van elk mahamanvantara een ‘gouden ei’ legt. Het stelt de grote cirkel, of voor, die zelf een symbool is voor het heelal en zijn bolvormige lichamen.
De tweede reden waarom het ei werd gekozen als de symbolische voorstelling van het Heelal en van onze aarde, was zijn vorm. Het was een cirkel en een bol; en de eivormige gedaante van onze globe moet vanaf het begin van de symboliek bekend zijn geweest, omdat zij zo algemeen werd aangenomen. Dat de eerste manifestatie van de Kosmos de vorm van een ei had, was de meest verbreide opvatting in de oudheid.
394: Als men rekening houdt met deze cirkelvorm en met de ‘|’ die voortkomt uit de ‘’ of het ei, of het mannelijke uit het vrouwelijke in het androgyne, is het vreemd een geleerde te horen zeggen dat de oude Ariërs het tientallige stelsel niet kenden – omdat de oudste Indiase handschriften geen spoor daarvan vertonen. Omdat 10 het heilige getal van het heelal was, was het geheim en esoterisch, zowel de één als de nul, of zero, de cirkel. Bovendien zegt professor Max Müller dat ‘de beide woorden cipher (nul) en zero, die hetzelfde betekenen, afdoende bewijzen dat onze cijfers van de Arabieren zijn overgenomen’. Cipher is het Arabische ‘cifron’ en betekent leeg, een vertaling van het Sanskrietwoord voor niets, ‘śūnya’, zegt hij. De Arabieren hadden hun cijfers uit Hindostan, en maakten zelf nooit aanspraak op de ontdekking ervan. Wat de pythagoreeërs betreft, hoeven wij slechts de oude manuscripten van Boëthius’ Geometrie, geschreven in de zesde eeuw, te raadplegen om onder de getallen van Pythagoras de 1 en de nul te vinden, als de eerste en laatste cijfers. En Porphyrius, die de Moderatus van Pythagoras aanhaalt, zegt dat de getaltekens van Pythagoras ‘hiëroglifische symbolen waren, door middel waarvan hij denkbeelden verklaarde over de aard van de dingen’, of de oorsprong van het heelal.
398: De protestanten proberen aan te tonen dat de allegorie van de koperen slang en van de ‘vurige slangen’ rechtstreeks betrekking heeft op het mysterie van Christus en de kruisiging; maar in werkelijkheid staat zij in een veel nauwer verband met het mysterie van de voortplanting, wanneer men haar los ziet van het ei met de centrale kiem, of de cirkel met zijn middelpunt. De koperen slang had niet zo’n heilige betekenis, en zij werd in feite ook niet verheerlijkt boven de ‘vurige slangen’, tegen de beet waarvan zij slechts een natuurlijk geneesmiddel was. De symbolische betekenis van het woord ‘koperen’ is het vrouwelijke beginsel, en die van vurig, of ‘gouden’, het mannelijke.
De Geheime Leer Deel I hoofdstuk 8 De zeven scheppingen van de Puråña's (p. 494):
In India werden deze scheppingen als volgt beschreven.
(1) De mahattattva schepping – zo genoemd omdat deze de oorspronkelijke
zelf-evolutie was van wat mahat moest worden – het ‘goddelijk DENKVERMOGEN, bewust en intelligent’; esoterisch ‘de geest van de universele ziel’. ‘Waardigste van de asceten, door zijn vermogen (het vermogen van die oorzaak) verkrijgt elk geschapen wezen zijn eigen aard.’1 ‘Omdat de vermogens van alle wezens alleen worden begrepen door kennis van Dat (Brahma), wat redenering, schepping, en dergelijke, te boven gaat, zijn zulke vermogens terug te voeren op Brahma.’2 DAT gaat dus aan de manifestatie vooraf.
496: (2) ‘De tweede schepping’, ‘
bhûta’, was die van de rudimentaire beginselen (tanmåtra’s), en wordt daarom de elementale schepping (bhûta-sarga) genoemd.1 Het is de periode van de eerste adem van differentiatie van de prekosmische elementen of stof. Bhûtådi betekent letterlijk ‘de oorsprong van de elementen’, en gaat aan bhûta-sarga vooraf – de ‘schepping’ of differentiatie van die elementen in het oorspronkelijke ‘åkåßa’ (chaos of leegte).2
De Geheime Leer Deel I hoofdstuk 6
De maskers van de wetenschap (p. 569,570):
‘Wat is kracht?’ redeneert deze grote geleerde, ‘wat is zij vanuit een strikt wetenschappelijk gezichtspunt, en krachtens de wet van behoud van energie? Opvattingen over kracht liggen besloten in onze begrippen van deze of gene bewegingsvorm.’ Kracht is dus eenvoudig de overgang van de ene bewegingstoestand in een andere: van elektriciteit in warmte en licht, van warmte in geluid of de een of andere mechanische werking, enz.14 De eerste keer dat de mens op aarde een elektrisch fluïdum voortbracht, moet dit door wrijving zijn geweest, want zoals bekend brengt warmte deze voort door haar layatoestand15 te verstoren, en elektriciteit op zichzelf bestaat op aarde evenmin als warmte of licht of welke kracht ook. Volgens de wetenschap zijn het allemaal wisselwerkingen. ‘Als een gegeven hoeveelheid warmte met behulp van een stoommachine wordt omgezet in mechanische arbeid, spreken we van stoomkracht. 14) Op het gebied van manifestatie en bedrieglijke stof kan dit misschien zo zijn; niet dat kracht niets méér is, want zij is heel veel meer.
15) De neutrale of nultoestand.
570,571: Een materialist heeft op dit punt geen speciale voorrechten en hij kan daar ook geen enkele aanspraak op maken. De wet van het behoud van energie blijkt, zo beschouwd, in dit geval ongerechtvaardigde aanspraken te maken en beweringen te doen. Het ‘grote dogma’ – geen kracht zonder stof en geen stof zonder kracht – wordt onhoudbaar en verliest geheel de plechtige betekenis die het materialisme eraan heeft proberen te hechten. Het begrip kracht geeft nog steeds geen indruk van stof en dwingt ons op geen enkele manier hierin ‘de oorsprong van alle oorsprongen’ te zien. (Scientific Letters, prof. Butlerof.)
575: De oude ingewijden kenden geen ‘wonderbaarlijke schepping’, maar leerden de evolutie van atomen (op ons fysieke gebied) en hun eerste differentiatie uit laya tot de protyle, zoals Crookes de stof of de oersubstantie
aan de andere zijde van de nullijn veelbetekenend heeft genoemd: daar waar wij de Mūlaprakriti plaatsen, het ‘wortel-beginsel’ van de wereldstof ('Weltstoff', oerstof) en van alles in de wereld.
H.P. Blavatsky: De Geheime Leer Deel I, Hoofdstuk 8
Leven, Kracht of Zwaartekracht (p. 587):
Er wordt ongetwijfeld een nieuw licht geworpen op de wijsheid van het oude en middeleeuwse occultisme en zijn aanhangers. Want Paracelsus schreef hetzelfde meer dan driehonderd jaar geleden, namelijk in de zestiende eeuw, en wel op de volgende manier:
‘De hele microkosmos bevindt zich potentieel in de liquor vitae, een zenuw-fluïdum . . . dat de aard, de hoedanigheid, het karakter en de essentie van wezens omvat’ (De Generatione Hominis) . . . ‘De archaeus of liquor vitae is een essentie die gelijkelijk in alle delen van het menselijke lichaam is verdeeld . . . De spiritus vitae vindt zijn oorsprong in de spiritus mundi. Omdat hij een uitstraling is van laatstgenoemde, bevat hij de elementen van alle kosmische invloeden, en is zo de oorzaak waardoor de werking van de sterren (kosmische krachten) op het onzichtbare lichaam van de mens (zijn vitale lingasharira) kan worden verklaard.’ (De Viribus Membrorum. Zie Life of Paracelsus door Franz Hartmann, M.D., lid van de Theosophical Society.)
H.P. Blavatsky: De Geheime Leer Deel I, Hoofdstuk 12
Oude gedachten in een modern kleed (p. 631,632):
En hij die zelfs van deze vijf elementen [de
tanmåtra’s]1 is bevrijd, gaat naar het hoogste doel. De heer Prajåpati (Brahmå) schiep dit alles door het denkvermogen alleen [d.w.z. door dhyåna, of abstracte meditatie en mystieke krachten, zoals de dhyåni-boeddha’s (zie boven)].1 1) De tanmåtra’s zijn letterlijk de oervorm of het rudiment van een element zonder zijn eigenschappen; maar esoterisch gezien zijn ze de oorspronkelijke noumena van wat in de loop van de evolutie een kosmisch element wordt, in de zin die in de oudheid aan de term werd gegeven, niet in die van de natuurkunde. Ze zijn de logoi, de zeven emanaties of stralen van de logos.
1Anugìtå, hfst. 36; K.T. Telang, The Sacred Books of the East, deel 8, blz. 387-8.
H.P. Blavatsky: De Geheime Leer Deel I hoofdstuk 15 Goden, monaden en atomen, p. 687):
Het is bekend dat
Leibniz verschillende keren heel dicht bij de waarheid kwam, maar hij beschreef de monadische evolutie niet juist, iets waarover men zich niet hoeft te verbazen, omdat hij geen ingewijde en zelfs geen mysticus was, maar slechts een heel [5-1DanMillman#Inl|intuïtieve]] filosoof. Toch kwam geen psycho-fysicus ooit dichter bij de esoterische hoofdlijnen van de evolutie dan hij. Deze evolutie, vanuit haar verschillende standpunten gezien, d.w.z. als de universele en de geïndividualiseerde monade, en de belangrijkste aspecten van de evoluerende energie na de differentiatie – het zuiver spirituele, het intellectuele, het psychische en het fysieke – kunnen zo worden geformuleerd als een onveranderlijke wet; een afdaling van de geest in de stof, gelijkstaand met een vooruitgang in de fysieke evolutie; een weer opstijgen uit de diepten van de stoffelijkheid naar zijn status quo ante, gepaard gaand met het verdwijnen van concrete vormen en substanties tot de laya-toestand, of wat de wetenschap ‘het nulpunt’ noemt, en nog verder.
Het ontstaan van de elementen (p.691):
Laat de lezer deze ‘
monaden’ van Leibniz eens in gedachten houden – elke monade is een levende spiegel van het heelal, en elke andere – en deze opvatting en omschrijving vergelijken met bepaalde door Sir William Jones vertaalde Sanskriet stanza’s (ßloka’s), waarin wordt gezegd dat de scheppende bron van het goddelijk denkvermogen ‘verborgen in een sluier van dichte duisternis, spiegels van de atomen van de wereld vormde, en een weerspiegeling van zijn eigen gezicht op elk atoom wierp’.
De Geheime Leer Deel I hoofdstuk 16 Cyclische evolutie en karma (p. 704):
In de eerste twee Afdelingen hebben we aangetoond dat bij het eerste trillen van het opnieuw ontstaande leven, svabhavat, ‘de veranderlijke uitstraling van de onveranderlijke duisternis, die onbewust is in eeuwigheid’, bij elke wedergeboorte van de Kosmos overgaat van een passieve toestand naar een van intense activiteit; dat het zich differentieert en dan door middel van die differentiatie begint te werken. Dit werk is KARMA.
De cyclussen zijn ook onderworpen aan de gevolgen die door deze activiteit ontstaan. ‘Het ene kosmische atoom wordt zeven atomen op het gebied van de stof, en elk wordt in een energiecentrum omgezet; datzelfde atoom wordt zeven stralen op het gebied van de geest, en de zeven scheppende natuurkrachten, die van de wortel-essentie uitstralen . . . volgen, de ene het rechter-, de andere het linkerpad, gescheiden tot het einde van de kalpa en toch nauw met elkaar verbonden. Wat verenigt ze? Karma.’ De atomen die uit het centrale punt zijn uitgestraald, emaneren op hun beurt nieuwe energiecentra, die onder de latente adem van fohat hun werk van binnen naar buiten beginnen en zich vermenigvuldigen tot andere kleinere centra.

De Geheime Leer Deel II, Stanza 1 Het begin van bewust leven (p. 25):
In zijn eerste gemanifesteerde aspect hebben wij het zien worden: (1) in de sfeer van objectiviteit en fysica, de oorspronkelijke substantie en kracht (middelpuntzoekend en middelpuntvliedend, positief en negatief, mannelijk en vrouwelijk, enz.); (2) in de wereld van de metafysica, de GEEST VAN HET HEELAL of kosmische verbeeldingskracht, door sommige de LOGOS genoemd.
Deze LOGOS is de top van de driehoek van Pythagoras. Wanneer de driehoek volledig is, wordt hij de Tetraktis, of de driehoek in het vierkant, en wordt het tweevoudige symbool van het vierletterige tetragrammaton in de gemanifesteerde Kosmos, en van zijn fundamentele drievoudige STRAAL in het niet-gemanifesteerde, of zijn noumenon.
38/39: De verklaring ervan wordt duidelijk wanneer men de oude symbolen beziet: deze zijn alle gebaseerd op en gaan uit van de figuren uit het archaïsche handschrift, die werden gegeven in de proloog van Deel I. Het symbool van de evolutie en van de val in de voortbrenging of de stof, treft men aan in de oude Mexicaanse beeldhouwwerken en schilderingen, evenals in de kabbalistische sephiroth en de Egyptische tau. Onderzoek het Mexicaanse handschrift (Add. MSS. Brit. Mus. 9789); u zult daarin een boom vinden waarvan de stam is bedekt door tien vruchten, klaar om te worden geplukt door een man aan de ene en een vrouw aan de andere kant ervan, terwijl uit de kroon van de stam twee takken horizontaal naar rechts en naar links uitsteken en zo een volmaakte (tau) vormen. De uiteinden van de twee takken dragen bovendien elk een drievoudige tros, terwijl een vogel – de vogel van de onsterfelijkheid, atman of de goddelijke geest – daartussenin zit en zo de zevende vormt. Dit geeft hetzelfde denkbeeld weer als de sephiroth-boom, tien in totaal, maar waarvan er, na afscheiding van de bovenste triade, zeven overblijven. Dit zijn de hemelse vruchten, de tien of 10, geboren uit de twee onzichtbare mannelijke en vrouwelijke zaden, waardoor de 12 of de dodecaëder van het Heelal ontstaat. Het mystieke stelsel bevat de . , het middelpunt; de 3 of ; de vijf, , en de zeven of , of ook ; de driehoek in het vierkant en het samenvattende punt in de dooreengevlochten dubbele driehoeken. Dit wat betreft de wereld van de archetypen. De wereld van de verschijnselen bereikt haar hoogtepunt en de weerspiegeling van alles in de MENS. Daarom is hij het mystieke vierkant – in zijn metafysische aspect – de Tetraktis , en wordt op het scheppende gebied de kubus. Zijn symbool is de uitgevouwen kubus en de 6 die 7 wordt, of de , drie dwars (het vrouwelijke) en vier verticaal; en dit is de mens, het hoogste wat de godheid op aarde bereikt; zijn lichaam is het kruis van vlees, waarop, waardoor, en waarin hij eeuwig de goddelijke logos of zijn HOGERE ZELF kruisigt en ter dood brengt.
‘Het heelal’, zegt elke filosofie en kosmogonie, ‘heeft een daarboven gestelde bestuurder (collectief bestuurders), die het WOORD (logos) wordt genoemd; de scheppende geest is zijn koningin; en deze twee zijn de eerste macht na het ENE’.
De Geheime Leer Deel II, Stanza 5 De evolutie van het tweede ras (p. 125/126):
Het hogere komt overeen met het lagere en het lagere met het hogere, om dit ene inderdaad wonderbaarlijke werk tot stand te brengen’ – dat de MENS is. Want het geheime werk van Chiram, of koning Hiram in de Kabbala, ‘in essentie één, maar met drie aspecten’, is het universele middel of de steen der wijzen. Het hoogtepunt van het geheime werk is enerzijds de geestelijke volmaakte mens; anderzijds is het de vereniging van de drie elementen, het occulte oplosmiddel in de ‘wereldziel’, de kosmische ziel of het astrale licht; en op het stoffelijke gebied is het waterstof in haar betrekking tot de andere gassen. Het TO ON, inderdaad; het ENE ‘dat niemand heeft gezien behalve de zoon’; deze zin heeft betrekking op zowel de metafysische als de fysische Kosmos, en op de geestelijke en de stoffelijke mens. Want hoe zou deze laatste het TO ON, de ‘ene vader’ kunnen begrijpen, indien zijn manas, de ‘zoon’, niet (als) ‘een met de vader’ wordt, en door deze opneming verlichting ontvangt van de ‘goddelijke leermeester’, de goeroe – atma-buddhi?
Geheime Leer Deel II Stanza 11 DE BESCHAVING EN DE VERNIETIGING VAN HET VIERDE EN VIJFDE RAS (p. 373):
De onderrassen zijn aan hetzelfde reinigingsproces onderworpen, evenals de zijtakken (de familierassen). Laat iemand die goed bekend is met sterrenkunde en wiskunde, een blik terugwerpen in de schemering en de schaduwen van het verleden. Laat hem waarnemen en aantekeningen maken van wat hij weet over de geschiedenis van volkeren en naties, en de opkomst en neergang van elk daarvan vergelijken met wat bekend is over sterrenkundige cyclussen – vooral met het siderische jaar, dat gelijk is aan 25.868 van onze zonnejaren11.
11) Er zijn natuurlijk andere cyclussen, cyclussen binnen cyclussen – en juist dit maakt de berekeningen van gebeurtenissen betreffende de rassen zo moeilijk. De omloop van de ecliptica wordt in 25.868 jaar voltooid. En men heeft voor onze aarde berekend dat het nachteveningspunt jaarlijks vijftig minuten en tien seconden terugloopt. Maar binnen deze cyclus is er nog een andere. Men zegt dat, ‘omdat de apsis het jaarlijks met een snelheid van elf minuten en vierentwintig seconden tegemoet gaat’ (zie het artikel over sterrenkunde in de Encyclopaedia Britannica), ‘in honderdvijftienduizend driehonderd en twee (115.302) jaar een hele omwenteling zou zijn voltooid. Het tot elkaar naderen van het nachteveningspunt en de apsis is de som van deze bewegingen, eenenzestig minuten vierendertig seconden, en daarom keert het nachteveningspunt in 21.128 jaar naar dezelfde plaats ten opzichte van de apsis terug’. We hebben deze cyclus in Deel I van Isis Ontsluierd genoemd in verband met andere cyclussen. Elk ervan heeft een duidelijke invloed op het ras dat in die tijd leefde.
De Geheime Leer Deel II Stanza 12 Het vijfde ras, Goddelijke leermeesters (p. 425):
425:Het is de symbolische weergave van de grote worsteling tussen de goddelijke wijsheid, nous, en haar aardse weerspiegeling, psuche, of tussen geest en ziel, in de hemel en op aarde. In de hemel, omdat de goddelijke MONADE zich vrijwillig daaruit had verbannen om, met incarnatie als doel, af te dalen naar een lager gebied en zo het dier van klei te veranderen in een onsterfelijke god. Want, zoals Eliphas Lévi ons zegt, ‘de engelen streven ernaar mensen te worden; want de volmaakte mens, de mens-god, staat zelfs boven de engelen’. Op aarde omdat de geest, zodra hij was neergedaald, verstrikt raakte in de kronkelingen van de stof.
442,443: Als hij over Adam, Kaïn, Mars, enz. als personificaties spreekt, verkondigt de schrijver van ‘
The Source of Measures’; in zijn kabbalistische onderzoekingen onze eigen esoterische leringen. Zo zegt hij:
‘Nu was Mars de heer van geboorte en van dood, van voortbrenging en van vernietiging, van ploegen, van bouwen, van beeldhouwen of steenhouwen, van bouwkunst . . . kortom van alle . . .
KUNSTEN. Hij was het oorspronkelijke beginsel dat zich splitste in twee tegengestelden voor de voortbrenging. Ook in de sterrenkunde nam hij de geboorteplaats van de dag en het jaar in, de plaats van het toenemen van zijn kracht, Aries, en eveneens de plaats van zijn dood, Scorpio. Hij was heer van het huis van Venus en van dat van de Schorpioen. Als geboorte was hij het goede; als de dood het kwade. Als het goede was hij het licht, als het kwade was hij de nacht. Als het goede was hij de man; als het kwade, de vrouw. Hij stond op de kardinale punten, en als Kaïn of Vulcanus, of pater Sadic of Melchizedek was hij de heer van de ecliptica of van het evenwicht of de lijn van de vereffening, en daarom was hij de RECHTVAARDIGE. De Ouden namen aan dat er zeven planeten of grote goden waren die voortkwamen uit acht, en pater Sadic, de rechtvaardige of rechtschapene, was heer van de achtste, die Mater Terra was.’ (‘Source of Measures’, blz. 186.)
De Geheime Leer Deel II, Hoofdstuk Esoterische leringen in alle heilige geschriften bevestigd (p. 509):
Het moet ernstig worden betwijfeld of onze tijd met al zijn verstandelijke scherpzinnigheid is bestemd om in elk westers volk ook maar één niet-ingewijde geleerde of filosoof te ontdekken die in staat is de geest van de archaïsche filosofie volledig te begrijpen. Men kan dat ook van niemand verwachten, voordat de ware betekenis van deze woorden, de alfa en de omega van de oosterse esoterie, de woorden Sat en Asat – waarvan in de Rig Veda en elders zo’n ruim gebruik wordt gemaakt – grondig wordt begrepen. Zonder deze sleutel tot de Arische wijsheid loopt de kosmogonie van de rishi’s en de arhats gevaar voor de gemiddelde oriëntalist een dode letter te blijven. Asat is niet alleen maar de ontkenning van Sat en evenmin het ‘nog niet bestaande’; want Sat is op zichzelf noch het ‘bestaande’, noch het ‘zijnde’. SAT is de onveranderlijke, de altijd aanwezige en eeuwige wortel, waaruit en waardoor alles voortkomt. Maar het is veel meer dan de potentiële kracht in het zaad, die het proces van ontwikkeling, of wat nu evolutie wordt genoemd, voortstuwt. Het is het altijd wordende, hoewel het zich nooit manifesteert1. Sat wordt geboren uit Asat, en ASAT wordt voortgebracht door Sat: inderdaad de eeuwige cirkelgang; maar een cirkel waar-van alleen bij de hoogste inwijding, op de drempel van paranirvana, de kwadratuur kan worden gevonden.
1) De leer van Hegel, die het Absolute Zijn of ‘Zijn-heid’ gelijkstelt met ‘Niet-Zijn’, en het Heelal voorstelt als een eeuwig worden, komt overeen met de Vedantafilosofie.
Deel II, Hoofdstuk 17 Het 'Heilige der Heilige' zijn ontaarding (p. 526):
Nu verklaart Eustathius dat (ΙΩ) IO in het dialect van de Argiërs de maan betekent, en in Egypte was het een van de namen van de maan. Jablonski zegt: ‘ΙΩ, Ioh, Aegyptiis LUNAM significat neque habent illi in communi sermonis usu, aliud nomen quo Lunam, designent praeter IO.’ De kolom en de cirkel (IO), die nu het eerste decimale getal vormen dat bij Pythagoras het volmaakte getal was in de Tetraktis4, werden later een bij uitstek fallisch getal – in de eerste plaats bij de joden, bij wie het de mannelijke en vrouwelijke Jehova is.
4) Omdat het bestaat uit tien punten die in de vorm van een driehoek in vier rijen zijn gerangschikt. Het is het tetragrammaton van de westerse kabbalisten.
528: Het bovenstaande wordt bevestigd in een persoonlijke brief van een geleerde kabbalist. In Stanza IV en op andere plaatsen wordt gezegd dat Brahma (onzijdig), dat door de oriëntalisten zo lichtzinnig en zo vaak wordt verward met Brahmā de mannelijke, exoterisch soms kalahansa (zwaan in de eeuwigheid) wordt genoemd, en wordt de esoterische betekenis van a-ham-sa gegeven. (Ik-ben-hij, want so ham is gelijk aan sah, ‘hij’, en aham is ‘ik’ – een mystiek anagram en een omzetting.) Het is ook de Brahmā ‘met de vier gezichten’, de chatur mukha (de volmaakte kubus) die zich vormt in en uit de oneindige cirkel; en verder het gebruik van de 1, 3, 5 en 7 7 = 14, zoals de esoterische hiërarchie van de Dhyan-Chohans wordt verklaard. Hierop geeft de genoemde correspondent het volgende commentaar:
‘Over de 1, 3, 5, en tweemaal 7, waarmee in het bijzonder 13514 wordt bedoeld, dat op een cirkel kan worden gelezen als 31415 (of de waarde van π), kan volgens mij geen twijfel mogelijk zijn; en vooral als men deze beschouwt met symbooltekens op sacr, ‘chakra’ of cirkel van Vishnu.’
De Geheime Leer Deel II, hoofdstuk 18 Over de mythe van de 'gevallen engel' in haar verschillende aspecten (p. 541):
We vinden hetzelfde denkbeeld in de Zohar. Satan was een zoon en een engel van god. Bij alle Semitische volkeren was de geest van de aarde evengoed de schepper op zijn eigen gebied als de geest van de hemelen. Zij waren tweelingbroers en onderling verwisselbaar in hun functies, zoal niet
twee in één. Niets van wat wij in Genesis vinden, ontbreekt in de Chaldeeuws-Assyrische religieuze opvattingen, zelfs in het weinige dat tot dusver werd ontcijferd. De grote ‘afgrond’ van Genesis is terug te vinden in de tohu-bohu, ‘diepte’, ‘oerruimte’ of Chaos van de Babyloniërs. Wijsheid (de grote onzichtbare God) – in Genesis hoofdstuk 1 de ‘geest van God’ genoemd – woonde, zowel voor de oudere Babyloniërs als voor de Akkadiërs, in de zee van de Ruimte.
553/554: De Hebreeuwse Elohim, die in de vertalingen ‘God’ worden genoemd, die ‘licht’ scheppen, komen overeen met de Arische Asura’s. Zij staan ook bekend als de ‘zonen van de duisternis’, als een filosofische en logische tegenstelling tot het onveranderlijke en eeuwige licht. De eerste Zoroastriërs geloofden niet dat het kwaad of de duisternis eeuwig gelijktijdig bestond met het goede of het licht, en zij geven dezelfde interpretatie. Ahriman is de gemanifesteerde schaduw van AHURA-MAZDA (Asura-mazda), die zelf voortkwam uit Zeruana Akerne, ‘
grenzeloze (cirkel van de) tijd’ of de onbekende Oorzaak. ‘Haar glorie’, zeggen zij over deze laatste, ‘is te verheven, haar licht te glansrijk dan dat het menselijke intellect of het sterfelijke oog dit kan bevatten of zien’. Haar eerste emanatie is eeuwig licht dat, na eerder in DUISTERNIS verborgen te zijn geweest, werd geroepen zich te manifesteren, en zo werd Ormazd, de ‘koning van het leven’, gevormd. Hij is de ‘eerstgeborene’ in de GRENZELOZE TIJD, maar heeft evenals zijn eigen antitype (de vooraf bestaande geestelijke idee), van alle eeuwigheid in duisternis geleefd.
551: Volgens alle oude kosmogonieën ontstaat het licht uit de duisternis. In Egypte was, evenals elders, duisternis ‘het beginsel van alle dingen’. Vandaar dat Pymander, de ‘goddelijke gedachte’, als licht voortkomt uit de DUISTERNIS.
De Geheime Leer Deel II, hoofdstuk 19
Is pleroma de legerstede van Satan? (p. 581):
Hierin staat niets
onwaars, alleen een overvloed aan verkeerd toegepaste beeldspraak, zoals het noemen van Adam – een mythe – om de astrale gevolgen te illustreren. Åkåßa, het astrale licht,2 kan in een paar woorden worden omschreven; het is de universele ziel, de moederschoot van het heelal, het ‘mysterium magnum’ waaruit alles wat bestaat wordt geboren door scheiding of differentiatie. Het is de oorzaak van het bestaan; het vult de hele oneindige ruimte; het is in zekere zin de ruimte zelf, of zowel haar zesde als zevende beginsel.3
3) De
geest van de natuur [het astrale licht] is een eenheid die alles schept en vormgeeft, en als hij door middel van de mens handelt, kan hij wonderbaarlijke dingen voortbrengen. Zulke processen vinden plaats overeenkomstig de wet. U zult de wet waardoor deze dingen tot stand komen leren kennen, wanneer u uzelf leert kennen. U zult haar kennen door de kracht van de geest die in uzelf is, en dit bereiken door uw geest te laten versmelten met de essentie die uit uzelf komt. Als u hierin wilt slagen, moet u weten hoe u geest en leven in de natuur moet scheiden, en bovendien hoe u de astrale ziel in uzelf scheidt en tastbaar maakt, en dan zal de substantie van de ziel zichtbaar en tastbaar verschijnen, objectief gemaakt door de kracht van de geest.’ (Geciteerd in dr. Franz Hartmann, The Life of Paracelsus, 1887, blz. 164-5vn.)
Deel II, hoofdstuk 22 De symboliek van de mysterienamen IAO en Jehova, p. 615:
Deze kubusvorm verbindt de termini direct met het kruis, en de welsprekendheid of het spraakvermogen van Mercurius bracht de slimme Eusebius ertoe te zeggen ‘Hermes is het embleem van het Woord dat alles schept en verklaart’, want het is het scheppende woord; en volgens hem leert Porphyrius dat de spraak van Hermes (in
Pymander als ‘het woord van God’ (!) opgevat), een scheppende spraak (verbum), het kiembeginsel is dat door het Heelal is verspreid. In de alchemie is ‘Mercurius’ het oervocht, oorspronkelijk of elementair water, dat het zaad van het Heelal bevat, bevrucht door de zonnevuren. Om dit bevruchtende beginsel tot uitdrukking te brengen, werd vaak door de Egyptenaren aan het kruis een fallus toegevoegd (het mannelijke en vrouwelijke, of het verticale en het horizontale verenigd) (zie de Egyptische musea). De kruisvormige termini stelden ook dit tweevoudige denkbeeld voor, dat in Egypte in de kubusvormige Hermes werd aangetroffen. De schrijver van Source of Measures vertelt ons waarom. (Maar zie de laatste bladzijde van § 16 over de gnostische Priapus.)
573/574: En als Michaël door de christenen werd beschouwd als de overwinnaar van satan, de draak, is dat omdat deze strijder in de talmoed wordt voorgesteld als de vorst van de wateren, die zeven ondergeschikte geesten onder zich had – een goede reden voor de Latijnse kerk om hem tot schutspatroon van alle voorgebergten in Europa te maken. In de Kabbala (Siph. Dzen.) maakt de scheppende kracht ‘schetsen en spiraallijnen van zijn schepping in de vorm van een slang ’. Zij ‘houdt haar staart in haar bek’, omdat dit het symbool is van eindeloze eeuwigheid en van cyclische tijdperken. De verklaring van haar diverse betekenissen zou echter een boekdeel vergen, en wij moeten eindigen.
De lezer kan nu voor zichzelf uitmaken wat de verschillende betekenissen van de ‘oorlog in de hemel’ en van de ‘grote draak’ zijn. Het plechtigste en meest gevreesde kerkdogma, de alfa en de omega van het christelijke geloof en de steunpilaar van zijn VAL en VERZOENING schrompelt in de vele allegorieën over die voorhistorische worstelingen tot een heidens symbool ineen.
H.P. Blavatsky Geheime Leer Deel II hoofdstuk 22 De symboliek van de mysterienamen IAO en Jehova (p. 613):
De getallen van de naam Mozes zijn die van ‘IK BEN DIE IK BEN', zodat de namen Mozes en Jehova numeriek in harmonie zijn.
. . . Dit is zijn (Gods) naam, en de som van de samenstellende waarden 21, 501 en 21 bedraagt 543, of eenvoudig een vorm van de cijfers in de naam van Mozes . . . maar nu zo gerangschikt dat de naam 345 wordt omgekeerd en als 543 wordt gelezen. . . . Als dus Mozes vraagt: ‘Laat mij uw gezicht of heerlijkheid zien’, antwoordt de ander terecht en naar waarheid: ‘Gij kunt mijn gezicht niet zien’ . . . maar gij zult mij van achter zien (de ware betekenis, hoewel niet de juiste woorden); omdat het omgekeerde en de achterkant van 543 de voorkant van 345 is – ‘ter controle en voor een juist gebruik van een reeks getallen om bepaalde grootse uitkomsten te krijgen, en voor dat doel worden zij in het bijzonder gebruikt’. De geleerde kabbalist voegt eraan toe: ‘Bij andere vormen van het getal zagen zij elkaar van aangezicht tot aangezicht. Het is vreemd dat wanneer wij 345 en 543 bij elkaar optellen, we 888 (Hoger denken) krijgen, de gnostische kabbalistische waarde van de naam Christus, die Jehoshua of Jozua was. En zo geeft ook de verdeling van de 24 uren van de dag drie achten als quotiënt. . . . Het belangrijkste doel van dit hele stelsel van getalcontroles was om de exacte waarde van het maanjaar in de natuurlijke maat van de dagen voor altijd te bewaren.’

Ouroboros, de slang die in zijn eigen staart bijt . In de achtvorm: Zo boven zo beneden

H.P. Blavatsky Geheime Leer Deel II, hoofdstuk 22 De symboliek van de mysterienamen IAO en Jehova (p. 627):
Deze gemanifesteerde zijde is Taurus, het symbool van EEN (het cijfer 1), of de eerste letter van het Hebreeuwse alfabet, aleph א (stier of os), waarvan de synthese tien (10) of י yodh is, de volmaakte letter en het volmaakte getal. De Pleiaden (Alcyone in het bijzonder) worden dus zelfs in de sterrenkunde beschouwd als het centrale punt, waaromheen ons Heelal van vaste sterren draait, het brandpunt waaruit en waarin de goddelijke adem, BEWEGING, tijdens het manvantara onophoudelijk werkt. Daarom spelen – in de occulte filosofie en haar siderische symbolen – deze cirkel en het sterrenkruis daarop de voornaamste rol.
De geest van leven en onsterfelijkheid werd overal gesymboliseerd door een cirkel: vandaar dat de slang die in haar staart bijt, de cirkel van wijsheid in oneindigheid voorstelt. Hetzelfde geldt voor het sterrenkundige kruis – het kruis binnen een cirkel, en de bol met daaraan twee vleugels, die vervolgens de heilige scarabeus van de Egyptenaren werd, waarvan alleen al de naam het geheime denkbeeld aangeeft dat ermee is verbonden.
628: De onbelichaamde intelligenties (de planeetgeesten of scheppende krachten) werden altijd voorgesteld in de vorm van cirkels. In de oorspronkelijke filosofie van de hiërofanten waren deze onzichtbare cirkels de prototypische oorzaken en bouwers van alle hemelbollen, die hun zichtbare lichamen of omhulsels waren en waarvan zij de zielen waren. Het was in de oudheid ongetwijfeld een algemeen verbreide leer. (
Ezechiël, hfst. 1.)
628/629: Het visioen van de profeet
Ezechiël herinnert sterk aan deze mystiek van de cirkel, toen hij een wervelwind zag waaruit ‘een wiel op de aarde’ kwam, waarvan het maaksel ‘als het ware een wiel in het midden van een wiel was’ (hfst. i, de verzen 4-16) . . . ‘want de geest van het levende schepsel was in de wielen’ (v. 20).
Het brahmaanse ‘gouden ei’ waaruit Brahmā, de scheppende godheid, tevoorschijn komt, is de ‘cirkel met het centrale punt’ van Pythagoras, en een passend symbool daarvoor. In de Geheime Leer wordt de verborgen EENHEID – of deze nu PARABRAHMAM voorstelt, of het ‘GROTE UITERSTE’ van Confucius, of de godheid die wordt verborgen door PHTA, het eeuwige licht, dan wel het joodse EN-SOPH – altijd gesymboliseerd door een cirkel of de ‘nul’ (het absolute niet-iets en niets, omdat het oneindig en het AL is); terwijl het god-gemanifesteerde (door zijn werken) wordt aangeduid als de middellijn van die cirkel. De symboliek van het eraan ten grondslag liggende denkbeeld wordt nu duidelijk: de rechte lijn die door het middelpunt van een cirkel gaat, heeft in meetkundige zin lengte, maar geen breedte of dikte: het is een denkbeeldig en vrouwelijk symbool, dat de eeuwigheid doorkruist en dat men laat berusten op het bestaansgebied van de wereld van de verschijnselen. De rechte lijn heeft één dimensie, terwijl de cirkel ervan geen dimensie heeft of, om een algebraïsche term te gebruiken, deze is de dimensie van een vergelijking. Een andere manier om dit denkbeeld te symboliseren vindt men in de pythagorische heilige decade , die in het uit twee cijfers bestaande getal tien (de 1 en een cirkel of nul) het absolute AL samenvat, dat zich manifesteert in het WOORD of de voortbrengende scheppingskracht.
633: Isarim, een ingewijde, heeft zoals men zegt in Hebron op het lijk van Hermes de bekende smaragden tafel gevonden, die volgens de bewering de essentie van de Hermetische wijsheid bevatte. . . . ‘Scheid de aarde van het vuur, het fijne van het grove. . . . Stijg op van de aarde naar de hemel en daal dan weer af naar de aarde’ was erop gegrift. Het raadsel van het kruis ligt in deze woorden besloten en zijn dubbele mysterie is opgelost – voor de occultist.
‘Het filosofische kruis, de twee lijnen die in tegengestelde richting lopen, de horizontale en de verticale, de hoogte en de breedte, die de meetkundig te werk gaande godheid op het snijpunt deelt, en dat zowel het magische als het wetenschappelijke viertal vormt wanneer het wordt beschreven in het volmaakte vierkant, is de basis voor de occultist. Binnen de mystieke grenzen ervan ligt de hoofdsleutel, die de deur tot elke wetenschap, zowel de fysische als de geestelijke, opent. Het symboliseert ons menselijke bestaan, want de levenscirkel omschrijft de vier punten van het kruis, die achtereenvolgens
geboorte, leven, dood en onsterfelijkheid voorstellen.
‘Houd vast’, zeggen de alchemisten, ‘aan de vier letters van het tetragram, gerangschikt op de volgende manier: de letters van de onuitsprekelijke naam zijn daar, hoewel gij ze misschien eerst niet kunt onderscheiden. Het niet mededeelbare axioma is hierin kabbalistisch besloten, en dit is wat de meesters het magische arcanum noemen’’ (Isis Ontsluierd).
638: Het oorspronkelijke denkbeeld van de ‘gekruisigde mens’ in de Ruimte behoort ongetwijfeld aan de oude hindoes, en Moor toont het in zijn Hindu Pantheon op de afbeelding die Wittoba voorstelt. Plato nam het over in zijn schuine kruis in de Ruimte, de X, ‘de tweede god die zich op het Heelal afdrukte in de vorm van het kruis’; Krishna wordt eveneens als ‘gekruisigd’ voorgesteld. (Zie dr. Lundy, Monumental Christianity, fig. 72.) Verder wordt het vermeld in het Oude Testament, in het vreemde gebod om mensen te kruisigen voor de Heer, de Zon – wat helemaal geen voorspelling is, maar een rechtstreekse fallische betekenis heeft. In § II van datzelfde heel suggestieve boek over de kabbalistische betekenissen, The Hebrew-Egyptian Mystery, lezen we verder:
‘Als symbool hebben de koppen van de nagels van het kruis een massieve piramide tot vorm – en de nagels zelf een spits toelopende vierkante obeliskvorm of fallisch embleem. Als men de plaats van de drie nagels in de handen en voeten van de mens en aan het kruis neemt, dan vormen zij een driehoek, waarbij er één nagel aan elke hoek van de driehoek is. De wonden of stigmata in de handen en voeten zijn noodzakelijk vier in aantal, wat op het vierkant wijst. . . . De drie nagels met de drie wonden zijn 6 in getal, wat de 6 vlakken van de opengevouwen kubus aangeeft (die het kruis of de mensvorm of 7 maken, waarbij drie horizontale en vier verticale balken worden geteld) waarop de mens wordt geplaatst; en dit wijst weer op de cirkelmaat, overgebracht op de ribben van de kubus. De ene wond van de voeten wordt twee wanneer de voeten worden gescheiden, wat voor alle samen drie maakt en vier wanneer ze zijn gescheiden, of 7 in totaal – alweer een heel heilig (en bij de joden) vrouwelijk grondgetal.’
H.P. Blavatsky Geheime Leer Deel II, Hoofdstuk 24 Het kruis en het pythagorische tiental (p. 660):
Het achttal of de 8 symboliseert de eeuwige en spiraalvormige beweging van de cyclussen, de 8, ∞, en wordt op zijn beurt gesymboliseerd door de Mercuriusstaf. Het geeft de regelmatige ademhaling van de Kosmos aan, bestuurd door de acht grote goden – de zeven uit de oorspronkelijke moeder, de ene en de triade.
Geheime Leer Deel II, Hoofdstuk 25 De mysteriën van het zeventtal (p. 682):
Tetragrammaton of de Tetraktis van de Grieken is de tweede logos, de demiurgos.
Geheime Leer Deel II, hoofdstuk 25 De mysteriën van het zevental (p. 707):
De cirkel is niet de ‘ene’ maar het al.
In de hogere (hemel), de ondoordringbare rājah (‘ad bhutam’, zie Atharva-Veda X, 105), wordt hij (de cirkel) één, omdat (hij) de ondeelbare (is), en er geen tau in kan zijn.
In de tweede (van de drie ‘rajāmsi’ (tritīya), of de drie ‘werelden’) wordt de ene, twee (mannelijk en vrouwelijk); en drie (voeg de zoon of de logos toe); en de heilige vier (‘tetraktis’, of het ‘tetragrammaton’).
In de derde (de lagere wereld of onze aarde) wordt het getal vier, en drie, en twee. Neem de eerste twee, en gij zult zeven krijgen, het heilige getal van het leven; verenig (dit laatste) met de middelste rājah en gij zult negen hebben, het heilige getal van het zijn en het worden.
De Geheime Leer Deel II hoofdstuk 1 Archaïsche of hedendaagse antropologie? (p. 742):
Het zou interessant zijn een idee te krijgen van de voorstelling van evolutie in het wetenschappelijke brein van een materialist. Wat is EVOLUTIE? Wanneer men Huxley of Haeckel zou vragen de volledige betekenis van dit woord te omschrijven, zou geen van beiden in staat zijn dat beter te doen dan Webster: ‘de werking van het ontvouwen; het proces van groei, ontwikkeling; zoals de evolutie van een bloem uit een knop, of een dier uit het ei’. Maar de knop moet via de moederplant worden teruggevoerd tot het zaad, en het ei tot het dier of de vogel die het heeft gelegd; of in elk geval tot het klompje protoplasma waaruit het zich ontwikkelde en groeide. En zowel het zaad als het klompje moeten de latente vermogens in zich hebben voor de voortplanting en geleidelijke ontwikkeling, het ontvouwen van de duizend en één vormen of evolutiefasen waar zij doorheen moeten gaan vóór de bloem of het dier volledig is ontwikkeld. Daarom moet er een toekomstig plan, zo niet een ONTWERP, zijn. Bovendien moet de oorsprong van dat zaad worden opgespoord en de aard ervan vastgesteld. Zijn de darwinisten daarin geslaagd? Of zal men ons de monere voor de voeten werpen? Maar dit atoom van de waterige afgronden is geen homogene stof; en er moet iets of iemand zijn die het heeft gevormd en tot leven gebracht.
De Geheime Leer Deel II hoofdstuk 4 Duur van de geologische tijdperken (795/796):
Kenden de Ouden buiten hun eigen wereld nog andere werelden? Op welke gegevens berust de bewering van de occultisten dat iedere bol een zevenvoudige keten van werelden is – waarvan er maar één zichtbaar is – en dat deze, evenals iedere zichtbare ster of planeet, door mensen wordt, werd of zal worden bewoond? Wat bedoelen zij met ‘een morele en fysieke invloed’ van de sterrenwerelden op onze bollen?
Dit zijn vragen die ons vaak worden gesteld, en men moet ze vanuit ieder gezichtspunt beschouwen. Het antwoord op de eerste van de twee vragen is: wij geloven het, omdat de eerste natuurwet (Law of one) eenvormigheid in verscheidenheid is, en de tweede is
analogie. ‘Zo boven, zo beneden.’ De tijd is voor altijd voorbij, waarin onze vrome voorouders geloofden dat onze aarde het middelpunt van het heelal was, en de kerk en haar arrogante dienaren konden eisen dat wij de veronderstelling dat een andere planeet bewoond zou kunnen zijn, als een godslastering zouden beschouwen. Adam en Eva, de slang en de erfzonde, gevolgd door de verzoening door het bloed hebben te lang ons denken in de weg gestaan, en zo werd de universele waarheid opgeofferd aan de krankzinnige verwaandheid van ons, kleine mensen.
797: Maar wanneer we onze speculaties buiten onze planeetketen uitstrekken en proberen de grenzen van het zonnestelsel te overschrijden, dan handelen we inderdaad als arrogante dwazen.
Want als we het oude Hermetische axioma aanvaarden: ‘zo boven, zo beneden’, en bedenken dat de Natuur op aarde de grootste zuinigheid aan de dag legt en alle nietige en overtollige dingen bij haar wonderbaarlijke transformaties gebruikt en zich toch nooit herhaalt, dan mogen we terecht concluderen dat er in al haar oneindige stelsels geen andere bol is die zoveel op deze aarde lijkt, dat gewone denkvermogens in staat zouden zijn zich voor te stellen en weer te geven hoe hij eruitziet en wat hij bevat1.
1) Er wordt ons geleerd dat de hoogste Dhyāni-Chohans of planeetgeesten (afgezien van hun kennis van de wet van analogie) niet weten wat er buiten de zichtbare planeetstelsels ligt, omdat hun essentie zich niet kan assimileren met die van werelden buiten ons zonnestelsel. Wanneer ze een hoger evolutiestadium bereiken, zullen deze andere heelallen voor hen openstaan – intussen bezitten ze volledige kennis van alle werelden binnen en beneden de grenzen van ons zonnestelsel.

Eenheid inVerscheidenheidDrie Logoi Spiegelsymmetrie
Deel VIIDeel V1e Logos, Monade3e Logos, TriadeAntroposofieRudolf Steiner 
EthiekSociologieGod ----GeestGeestmens ----Geestzelf (omgevormd Astraallichaam)
||||||
PsychologieFilosofie4. Lichaam ----ZoonFysiek lichaam ----Levensgeest (omgevormd Etherlichaam)
Deel IVDeel VITetrade2e Logos, Duade  
KernkwadrantDanielOfmanBinnenwereld in balans met buitenwereld,Binnenwereld in onbalans met buitenwereld,
   Onderste kernkwadrant in balans met hethet maskerkwadrant, er ontstaat een
   spiegelbeeld (alter ego), de lemniscaat:tegennatuurlijke loop:
     7. Daadkracht<5. Sereniteit
 te veel   | | te veel
4. Daadkracht>2. Drammerigheid4a/b. Zachtheid>2. Drammerigheid>6. Geduld4. Geduld>2. Passiviteit
| || |  | |
1. Passiviteit<3. Geduld1. Passiviteit<3. Sereniteit  1. Drammerigheid<3. Daadkracht
 te veel       te veel

De Geheime Leer Deel I Stanza 3. Het ontwaken van de kosmos (p. 113):
10. VADER-MOEDER SPINNEN EEN WEB DAT VAN BOVEN AAN DE GEEST (purusha) IS BEVESTIGD – HET LICHT VAN DE ENE DUISTERNIS – EN VAN ONDEREN AAN ZIJN (van de geest) IN SCHADUW GEHULDE EINDE, DE STOF (prakriti); EN DIT WEB IS HET HEELAL, GESPONNEN UIT DE TWEE SUBSTANTIES DIE TOT ÉÉN ZIJN GEMAAKT, DAT SVABHAVAT IS (a).
(a) In de Mandukya (Mundaka) Upanishad staat geschreven: ‘Zoals een spin haar web uitwerpt en weer intrekt en zoals kruiden opkomen uit de grond . . . zo stamt het Heelal af van de onvergankelijke’.

Juliet van ’t Hul-Moll:
Spinnen hebben een lichaam dat uit twee delen bestaat. Hun lichaam lijkt daardoor het cijfer acht te vormen. Dit gegeven in combinatie met acht poten verbindt de spin met alle mystiek rond de meetkundige figuur van het cijfer acht. Op zijn zij gekanteld geeft de acht het oneindigheidssymbool, het levenswiel, waarvan de ene cirkel in de volgende overloopt en vice versa. De ‘truc’ is te leren over de twee cirkels te wandelen of je positie in het midden tussen de twee in te bewaren. De spin leert je aldus je evenwicht te bewaren – tussen verleden en toekomst, stoffelijk en geestelijk, mannelijk en vrouwelijk. Ze leert je dat je door alles wat je nu doet het patroon weeft van wat je in de toekomst gaat meemaken.
De spin wekt onze creatieve fijngevoeligheid. Ze weeft een web van een ingewikkeld en subtiel weefsel, alsof ze ons eraan wil herinneren dat het verleden altijd subtiel heden en toekomst beïnvloedt.
De spin als middelpunt van het web herinnert ons eraan dat ook wijzelf het middelpunt van onze wereld zijn. Boven de ingang van mysteriescholen uit de Oudheid stond de inscriptie: “ken uzelve en gij zult het universum kennen.”
De spin houdt ons voor dat de wereld om ons heen geweven is. Wij zijn de hoeders en schrijvers van onze eigen bestemming en weven het als een web door middel van onze gedachten, gevoelens en daden.
De spin staat zo voor de scheppende (wereld)ziel midden in de verwevenheid met het geheel van de wereld, waarin de individuele ziel haar eigen web moet weven.

De quintessens van het verhaal is dat om een duurzame samenleving te creëren er maar een pedagogische hoofdroute is. Er is een radicale ommekeer in het denken nodig om ons weer met de oerbron te verbinden. De synthese van wetenschap, religie en filosofie staat voor het 5Ddenkraam. Het 5D-concept laat zien dat het wel mogelijk de levenscycli op aarde beter te beheersen. Het geeft aan op welke wijze synthese, het 1 + 1 = 3 kan worden bereikt. Het accent ligt in het rapport ‘E i V’ niet specifiek op het systeemdenken, de levenscycli op aarde, maar op het 5e element, de blauwdruk achter de levenscycli. De teloorgang van de materiële wereld kan door de geestelijke wereld, het integrale denken (kringloopdenken) worden opgelost. De 5e dimensie draait om het bewustzijn van het bewustzijn, het meta-bewustzijn, het universeel bewustzijn, het non-lokaal bewustzijn. Maar dat we de éne werkelijkheid volledig kunnen beheersen zal altijd een illusie blijven.

Eindconclusie is dat Blavatsky in De Geheime Leer de oplossingsrichting (hoofdroute) van de absolute waarheid, een visie uitwerkt, die net als de nieuwe levensrichting van Spinoza nog voor 100% actueel is. Namelijk hoe kunnen we leren beter met elkaar samen te leven? Het draait dus niet om onderwijs dat primair op marktwerking is gericht, waarbij de keuzevrijheid van het individu centraal staat, maar om een individueel leerproces (Individualiteit), een onderwijssysteem dat zich op een betere samenleving oriënteert.

====

Mythos, Theos, Logos en Holos (Waarden en Normen, Triade + Tetrade, Individueel en Collectief, ‘Mededogen en Meedogenloos’, Chaospunt)

Pythagoras: De natuur gedoogt dat u haar bespiedt, niet dat u haar ontraadselt.
Authenticiteit, integriteit betekent dat je in je leven doet waar je voor staat: to practice what you preach”.
Willem van Ewijk: De politiek is geen beroep, maar een taak van alle burgers gezamenlijk. (de Volkskrant 10 mei 2012)

Bewandel de weg der wijsheid (Spr. 9,6):
Spreekwoorden en spreuken zijn van alle tijden en alle culturen. Ze zijn al te vinden in de oudste geschriften van Egypte en Mesopotamië. De bijbel nam er enkele van over zoals deze wijsheid: “
Beroof de arme niet omdat hij arm is, en vertrap de behoeftige niet in de poort(Spr. 22,22). Geen enkel verschil met de leer van Amenemope: “Hoed u ervoor een armzalige mens te beroven en een zwakke te verjagen.”

Spreuken 9 6: Verlaat de slechtigheden, en leeft; en treedt in den weg des verstands.
Spreuken 22 22:
Beroof den arme niet, omdat hij arm is; en verbrijzel den ellendige niet in de poort.

Joy Mills Leven in wijsheid Lezingen over De Geheime Leer
Hoofdstuk 3 Scheppingsmythen en de occulte kosmogonie (p. 20):
Een van de grote vragen die de huidige wetenschap ons stelt is: "Wanneer ontstond het universum?" Zoals we weten, is dit een vraag die niet te beantwoorden is, want de tijd was er toen niet, dus kan er ook geen sprake zijn van een "wanneer". Ruimte en tijd ontstonden na wat de big bang is genoemd. Hoe dit precies gebeurde is iets wat onkenbaar is. Daarom beginnen bijna alle scheppingsmythen met woorden als: "Er was eens..." En dat kan elke tijd zijn, of geen enkele, of alle tijd! De grote Joodse theoloog Martin Buber stelde voor dat de openingswoorden van Genesis, "In den beginne", eigenlijk vertaald zouden moeten woorden als: "Bij wijze van een begin..." We moeten ergens beginnen, maar het doet er niet toe waar dat beginpunt is. Er blijft altijd iets onkenbaars.
In vrijwel alle scheppingsmythen is een beginsel aan het werk dat we een "spiegelprincipe" kunnen noemen. Er vindt een herhaling (repeterende) plaats van niveau tot niveau. Wat er op het hoogste niveau gebeurt, in het universele Denkvermogen, Mahat, wordt
weerspiegeld in alle volgende stadia van gemanifesteerd bestaan. Dit spiegelprincipe zien we terug in tal van uiterlijke rituelen.

Martin Drenthen Grenzen aan wildheid Wildemisverlangen en de betekenis van Nietzsches moraalkritiek voor de actuele milieu-ethiek
§2. Het natuurbegrip in Nietzsches antropologie (p. 43):
Behalve met betrekking tot de natuurwetenschappen en de kosmologie, speelt het natuurbegrip ook een rol in Nietzsches
antropologie. Hierover zijn eveneens enkele studies verschenen. Richard Schacht (1988) wijst er bijvoorbeeld op dat het natuurbegrip bij Nietzsche fungeert als een tegenbegrip (these + antithese) tegenover allerlei morele concepten die de menselijke mogelijkheden vastleggen. De menselijke natuur wordt daarmee, aldus Schacht, een term die de openheid van het menselijke leven aanduidt.
§3. Nietzsches latere werk (p. 90):
Nietzsche richt in zijn laatste werken nogmaals expliciet zijn kritiek op de dominante houding ten opzichte van de natuur (in Afgodenschemering en De antichrist) en hij reflecteert op zijn eigen natuurlijkheid (in
Ecce Homo). De twee werken waarin het natuurbegrip nog het meest aan de orde komt zijn Afgodenschemering, waarin hij nog regelmatig over natuur spreekt106, en De antichrist. Vloek op het Christendom (Der Antichrist. Fluch auf das Christenthum, geschreven en ter publicatie gereed gemaakt in 1888, verschenen als nagelaten werk). Hierin speelt het natuurbegrip vooral een rol in zijn kritiek op het christendom, namelijk als ‘tegenbegrip van God’.107
§4. De natuurvisie van het sociaal-constructivisme (p. 196):
196: Als sleutelconcept in de moraalkritische milieu-ethiek fungeert het natuurbegrip primair als
tegenbegrip van de moraal. Maar we kunnen het begrip in de milieu-ethiek niet achterwege laten, omdat we onvermijdelijk een antwoord moeten formuleren op de vraag hoe we ons tot de werkelijkheid verhouden. We interpreteren onszelf en de werkelijkheid om ons heen onvermijdelijk steeds opnieuw. We spreken onvermijdelijk (impliciet dan wel expliciet) over ‘de’ natuur, maken voortdurend met een zekere waarheidspretentie claims over de aard en morele betekenis van de werkelijkheid. We kunnen niet anders dan trachten de natuur die om uitleg vraagt hermeneutisch ‘toe te eigenen’.44

Wim Kok heeft de slogan ‘afschudden ideologische veren’ van Neelie Kroes overgenomen. Dat staat in het boek De vechtpartij. De PvdA van Kok tot Samsom van NRC-redacteur Thijs Niemantsverdriet.
Degenen die de boel onder het tapijt vegen, de PvdA voorop,
Kok, die zijn toch verschrikkelijk (Pim Fortuyn de Volkskrant 2002 en de Volkskrant 5 juli 2014 V5). Volgens het rapport ‘E i V’ is struisvogelpolitiek de trigger geweest die de neergang van de PvdA heeft ingeluid.

Museum met een Groote Boodschap (Jean Pierre Geelen de Volkskrant 11 mei 2022 V10-V11):
Een modern museum over
de mens en de natuur. Zonder collectie, maar met torenhoge ambities.
De ambities zijn torenhoog in dit museum.
Kunst, wetenschap en natuur worden met elkaar verbonden. Artis natura magistra, zoals het Zoölogisch Genootschap zichzelf bij de oprichting in 1838 doopte – de natuur als de leermeester van de kunst.

Scheppen om te overleven
Kunst sterft als laatste (Frank Westerman De groene Amsterdammer 12 mei 2022 p. 42-45):
Op 16, 17 en 18 mei presenteert Frank Westerman op NPO 2 het drieluik
Kunst achter prikkeldraad, over de artistieke nalatenschap van bewoners van concentratiekampen. Verslag van de laatste draaidag in Auschwitz.

Integriteit (Prof. J.E. van der Stok 7 juni 1953 p. 27):
De vrijheidsbeweging werkte door en vond een geweldig reactief antwoord bij de Noordelijke volken in de grote beweging der Hervorming. Zij brachten scheuringen teweeg in het organisch weefsel der gemeenschap; vormen werden verbroken en van de nieuw gewonnen vrijheid werd helaas een groot misbruik gemaakt.
Hierna kwam de retionalistische periode, die gekenmerkt werd door deze idee: Wanneer men maar de menselijke gedachten vrijlaat, en de mens probeert om zo goed mogelijk naar zijn eigen geweten te handelen, dan moet het goed zijn voor een ieder. Nu was er in de Griekse wereld een functioneel verband tussen de
"kennende rede", dat aanzicht waardoor men tot de hoogste waarheid komt, en de "willende rede", het ethos, de ethiek, het goede doen. Die de waarheid gevonden had, kon niet anders doen dan goed en rechtvaardig handelen en het schone tot uitdrukking brengen; goedheid, waarheid en schoonheid waren één geheel.
De gewijde olie als symbool van het gemeenschapsleven. (een toespraak van Prof. J.E. van der Stok, gehouden 30 augustus 1953.
p. 33: De psychiater neemt op het ogenblik vrij algemeen aan dat het aankomt op die relatie tussen hem en de patiënt, waarin hij als het ware de moeilijkheden van de patiënt ten volle op zich neemt . Alleen dan wordt er een
volledig levende verhouding geschapen tussen twee mensen. Men kan het "ik" nooit met heel zijn wezen uitspreken, maar die "ik-gij" verhouding, zegt Martin Buber, kan wèl met heel het wezen worden uitgesproken; men komt dan in de totaliteit, in de volheid.

Minouche Shafik Samen Een nieuw sociaal contract voor de 21e eeuw
Het sociaal contract (de relatie tussen burgers en die tussen overheid en burgers) vormt de basis van een samenleving; van politieke instellingen en rechtsstelsels, van gezinnen en gemeenschappen, van welzijn en welvaart. Het huidige sociaal contract staat onder druk. Grote veranderingen in technologie, demografie en klimaat zullen onze wereld ingrijpend veranderen, met gevolgen voor inkomensverschillen, gendergelijkheid, onderwijs, gezondheidszorg en werk.
Minouche Shafik draagt de elementen aan voor een nieuw sociaal contract, waarmee nog meer onze
onderlinge afhankelijkheden worden onderkend, meer in mensen wordt geïnvesteerd, maar ook meer van individuen wordt verwacht. Samen is een hoopvol boek, dat laat zien hoe we samen verder kunnen bouwen aan een ruimhartige en inclusieve samenleving.

Eenheid en cohesie zijn cruciaal bij het pareren van een crisis. Hoe weerbaar is Nederland dan? Marcia Luyten de Volkskrant 30 maart 2022 p. 29):
Cyberaanvallen, campagnes van desinformatie en fake news, het financieren van groepen en politici die zich tegen westerse democratieën keren, het Kremlin heeft net als China een rijk gevulde gereedschapskist om westerse samenlevingen te destabiliseren om zo hun macht te breken. Ook
verdekt imperialisme hoort daarbij. Rusland breidde zijn controle en invloedssfeer uit door in Syrië te vechten voor Assad.
Scandinavische landen kunnen rekenen op hun burgers omdat Scandinavische burgers kunnen rekenen op hun staat. Minouche Shafik, directeur van de London School of Economics, laat in haar net verschenen boek
Samen Een nieuw sociaal contract voor de 21e eeuw zien hoe de Scandinaviërs hun burgers meer gelijkheid en meer zekerheid bieden, zonder in te boeten op innovatie of flexibiliteit van de arbeidsmarkt.

In het onderzoeksrapport ‘E i V’ draait het om de verborgen 5e dimensie levenskracht, de Kwintessens. Elasticiteit, veerkracht in de gemanifesteerde wereld is analoog aan levenskracht in de ongemanifesteerde wereld. Net als Teilhard de Chardin, Jean E. Charon, Ervin Laszlo gaat Duane Elgin uit van een levend Universum.

David Diop Reis zonder terugkeer
De jonge botanicus Michel Adanson reist in 1750 af naar Senegal om de lokale flora te bestuderen. De Fransman bereidt zich voor op een tocht door het oerwoud, langs stammen die een taal spreken die hij niet beheerst, en waar tropische ziektes op de loer liggen. Maar als hij het eiland Gorée bezoekt, doet hij een ontdekking: deze plek van aankomst is voor miljoenen Afrikaanse tot slaaf gemaakten een plek van vertrek, zonder terugkeer.
Als hij hoort over Maram, een jonge vrouw die vanuit Gorée wist te ontsnappen naar het vasteland van Senegal, verandert zijn plan. De reis wordt een
zoektocht naar de talloze sporen en legendes die deze vrouw heeft achtergelaten. In plaats van aan zijn onderzoek te werken, schrijft hij in zijn notitieboekjes over de vriendschap met zijn gids Ndiak, over zijn twijfels aan de superioriteit van het Verlichte Europa, en over de prachtige Maram, die haar toekomst in eigen hand nam.
David Diop toont in zijn
nieuwe roman de kracht en keerzijde van de Verlichting. ‘De slavernij kon alleen bestaan door een gebrek aan gevoeligheid.’
U werpt dus een
nieuw licht op de Verlichting?
‘Achter de grote principes van de Verlichting schuilt een gewelddadige realiteit. De slavernij kon alleen bestaan door een fundamenteel gebrek aan essentiële gevoeligheid. Classificeren, ordenen en indelen is nog geen kennen. Het bijzondere van Adanson is dat hij zich wel degelijk openstelt en gevoelig is voor het andere en onbekende, zonder te oordelen.

Arie Bos bespreekt in zijn boek Hoe de stof de geest kreeg De evolutie van het ik (p. 356) op basis van vier niveaus, lees een vier-dimensionaal perspectief, het evolutionaire leerproces, Freek van Leeuwen geeft in zijn boek Geestkunde (p. 35/550/551) een overzicht van de vier geestelijke vermogens. In het onderzoeksrapport ‘E i V’ komen in hoofdstuk 3 de kwadranten van 'Pythagoras en Aristoteles', in hoofdstuk 6.4 de pedagogische kwadranten van Ned Herrmann, CarlJung, David Kolb en Timothy Leary aan de orde en wordt er in hoofdstuk 2.2 met de CPT-symmetrie van het Standaardmodel een verband gelegd. Waar Arie Bos over het vierde, symbolische niveau schrijft, heeft het rapport ‘E i V’ het over getallensymboliek, grondtoon, factorgetal, wortel-getal, factorelement zeven, (omgekeerde) kwadratenwet en de Periodiek systeem/Elektronenconfiguratie), Newtons Principia, symmetrie groep, matrixgroep en kwadrant (wiskunde) (Cartesian coordinate system).

Het gaat er om dat we ons weer met de natuurlijke eenheid, de oerbron verbinden. Het volmaakte getal 10 (1 + 2 + 3 + 4) wordt in de metafysische wereld verzinnebeeld door de 4 of de TETRAKTIS. Het laat zien dat er aan de wereld van de eeuwig wederkerende verschijnselen (Aldous Huxley:perennial’, Friedrich Nietzsche: ewige Wiederkehr’, een eeuwige natuurlijke ordening, een blauwdruk zevenvoudige samenstelling van de mens), het mystieke factorelement (x), een bepaalde natuurconstante? aan ten grondslag ligt. De Triade vormt de natuurlijke eenheid 'Ruimte, Materie en Tijd' en de Tetrade vormt de natuurlijke selectie. Bij levensprocessen gaat het om de natuurlijke eenheid en de natuurlijke selectie, namelijk om de Weltstoff van Teilhard de Chardin, de memen van Richard Dawkins, de geest-substantie Swabhâva (Mind stuff) in de Theosofie. Bij de natuurlijke selectie gaat het primair om de context Uw wil geschiede. Richard Dawkins heeft gelijk wanneer hij stelt dat het bij levensprocessen om natuurlijke selectie gaat. Het mechanisme achter het aanpassingsvermogen van de mens aan zijn omgeving is al millennia bekend.
(x) Het getal zeven, als een samenstelling van 3 en 4 (de Wet van Zeven, de Triade en Tetrade,
Trivium en Quadrivium), is dus het factorelement in elke oude religie, omdat het het factorelement in de natuur is. Zeven is het grondtal van het gemanifesteerde heelal (Purucker).

Levenslessen van Johan Witteveen: Een soefi sust de duivel in slaap (Marcel ten Hooven De Groene Amsterdammer 8 maart 2017 en GAMMADELTA, jrg. 4 nr. 4 - mei 2017 p. 13-23):
Het soefisme leerde VVD’er Johan Witteveen om alles vanuit twee gezichtspunten te bekijken, zowel dat van jezelf als dat van de ander . ‘Een reuze simpel idee, maar van grote waarde in deze tijd.’ Ondanks zijn hoge leeftijd was Johan Witteveen (Trouw 11 februari 2012) vastbesloten om begin februari naar India te reizen, voor een conferentie over universeel soefisme. Hij voelde een grote drang om te gaan, zeker nu met ‘America First’ en de Brexit een politiek van eigenbelang de wereld onder hoogspanning zet. Hij verlangde ernaar daarover in New Delhi met zijn geestverwanten van gedachten te wisselen: hun soefisme is juist een idee over een harmonisch bestaan. Dat is weliswaar een mystiek idee, maar daarom volgens Witteveen niet minder praktisch toepasbaar als bron van verzet, zowel spiritueel als intellectueel van aard, tegen extreme politiek die mensen tegen elkaar opzet.
Witteveen:
‘Het was een soort pelgrimage naar deze heilige plaats, om ons te verdiepen in de lessen, aanwijzingen en waarden die we in deze tijd aan het soefisme kunnen ontlenen. Ik was erg geporteerd voor deze conferentie. Die Brexit bedreigt Europa, Donald Trump is gekozen tot president, verkeerde ideeën vergaren macht. De wereld is daarmee in rap tempo gevaarlijker geworden. We moeten daarom de geestelijke krachten ontwikkelen die de liefdevolle omgang met anderen, het licht, de schoonheid van de wereld voorop zetten en niets moeten hebben van het zwarte wereldbeeld dat achter Brexit en Trump schuilgaat. Een kernidee van het soefisme is dat je alles vanuit twee gezichtspunten moet bekijken, zowel dat van jezelf als dat van de ander. Een reuze simpel idee, maar van grote waarde in deze tijd.’
Van 1973 tot 1978 was hij topman van het IMF (Internationaal Monetair Fonds) in Washington. In al die functies is hij zich bewust geweest van de betrekkelijkheid van de besluiten die hij nam, in de wetenschap dat niemand onfeilbaar is. Dat noopt tot zelfrelativering. ‘Edzo Toxopeus, mijn collega op Binnenlandse Zaken in het kabinet-Marijnen, zei mij eens: “Ach, je moet op een dag een groot aantal beslissingen nemen en je mag al blij zijn als meer dan de helft goed is.” Je moet je oordeel met een zekere onthechtheid vellen, vrij en onafhankelijk, want dan is de kans het grootst dat je een goed besluit neemt. Daarvoor is zelfvertrouwen nodig, oftewel een innerlijk vertrouwen. Mijn soefimeditaties zijn mij daarbij behulpzaam.’
Hoewel beiden geen soefi’s herkent Witteveen in de Amerikaanse intellectuelen Aldous Huxley (1894-1963) en Walter Lippmann (1889-1974) geestverwanten, vanwege het onderscheid dat zij maken tussen de wereld van de geest en de wereld van de materie.
Witteveen raadpleegt nog regelmatig The Perennial Philosophy (1944) van Huxley en Lippmanns The Public Philosophy (1955).
Werkloosheid is een verschrikkelijk lot, niet alleen door het inkomensverlies maar ook door de schaamte. Die passiviteit van de regering in haar aanpak van de crisis was niet goed. Dat kon beter worden geregeld, leek mij.’
Dat heeft hem gemotiveerd tot de keuze voor de studie economische wetenschap. ‘Ik wilde bijdragen aan een beter functioneren van de economie. Aan hoog gegrepen idealen heb je dan niet zo veel. Je moet eerst bestuderen hoe iets werkt, waar het niet goed gaat en waar je het kunt verbeteren.
John Maynard Keynes en Jan Tinbergen, mijn leermeester op de Hogeschool, hebben me daarin de weg gewezen, met hun idee: vrijheid zolang het goed gaat, maar de overheid moet ingrijpen als het nodig is. Dat was in de jaren dertig een opvatting die bij een grote meerderheid van de Nederlandse politici taboe was. Keynes en Tinbergen hebben hun vergissing aangetoond.’

Dichter Mustafa Stitou debuteerde op negentienjarige leeftijd met de dichtbundel Mijn vormen. Voor zijn poëzie ontving hij onder andere de Jan Campertprijs. Stitou schuift aan met Waar is het lam?, zijn vijfde bundel. Hierin onderzoekt hij vanuit verschillende invalshoeken het drama van het offer. Veel gedichten laten zich lezen als een associatief commentaar bij het Bijbelvers waaraan de bundel zijn titel ontleent - de vraag van Isaak aan zijn vader, de patriarch Abraham, als ze onderweg zijn naar de offerplaats en de schrik het kind om het hart slaat. Droom en werkelijkheid, vrees en verlangen, het persoonlijke en politieke lopen door deze bundel continu door elkaar. (Brommer op zee 17 april 2022 NPO2)

Essay Manieren om te veranderen
Nooit gehoord van wagner
(Édouard Louis De Groene Amsterdammer 14 april 2022 p. 48-52):
Als je Édouard wil heten en niet meer Eddy, stuit dat op onbegrip. ‘
Wie denk je wel dat je bent?’ Veranderen betekent dat je de confrontatie aangaat met de hele wereld.
Denkbeeldige brief aan mijn verleden:
Op een dag zal ik over al deze dingen schrijven. Dat beloof ik.

Literair geweld (Daan Kool interviewt Louis Éduard de Volkskrant 11 februari 2020 p. V6-7):
Afgezien van Michel Houellebecq slaat geen hedendaagse Franse schrijver internationaal zo aan als Édouard Louis (27). De Volkskrant wist de Franse sterauteur te spreken over geweld, ontlezing en zijn moeizame kennismaking met theater.
In 2014 debuteerde hij op de jaloersmakend jonge leeftijd van 21 jaar met Weg met Eddy Bellegueule, een rauwe, sterk autobiografische vertelling over hoe hij als homoseksuele jongen opgroeide in een milieu dat werd gekenmerkt door armoede, geweld en homofobie, tegen het troosteloze decor van het postindustriële uiterste noorden van Frankrijk.
Het boek werd in meer dan 25 talen vertaald en maakte in één klap een literaire sensatie van de schrijver, die echt Eddy Bellegueule (‘Eddy Knappesmoel’) heette, tot hij die naam in 2013 officieel liet veranderen in het chiquere Édouard Louis. Die naamsverandering was het sluitstuk van een metamorfose.
Ja. Zegt u ook weleens ergens ‘nee’ tegen?
‘Je hoort schrijvers vaak zeggen dat ze tijdens het schrijven niet aan de lezers denken, omdat dat hun in de weg zou staan. Ik denk juist constant aan de lezers, want ik wil hen beïnvloeden, ik wil hen veranderen. Ik heb liever dat mensen mijn boeken niet lezen dan dat ze na het lezen van mijn werk op een rechtse partij stemmen.’
Louis’
politieke bewustzijn zat er al jong in. Op zijn 10de organiseerde hij een demonstratie tegen een vervelende docent. ‘Ik had een stuk of twintig leerlingen opgetrommeld. Liepen we op het schoolplein te scanderen: ‘Weg met meneer Huppeldepup! Weg met meneer Huppeldepup!’
Waar kwam die afwijzing vandaan?
‘De meeste werken in de literatuur en het theater spreken maar een heel klein publiek aan: la bourgeoisie blanche, avec leurs petits problèmes. We moeten er niet raar van opkijken dat de rest van de samenleving dan afhaakt.
In Frankrijk – en ongetwijfeld ook in Nederland – maken veel mensen zich zorgen om de ontlezing. Daarbij wordt altijd naar het publiek gekeken. Misschien moeten we ons afvragen of het probleem niet bij de lezers ligt, maar bij de schrijvers. We hebben literatuur nodig die de confrontatie met de wereld aan durft te gaan. Als je niet schrijft om de wereld te veranderen, kun je beter helemaal niet schrijven.’

Vergeven is jezelf bevrijden(Boeddhistische blik 17 april 2022 NPO2):
Desmond Tutu was de eerste zwarte bisschop in de Anglicaanse kerk en ontving in 1984 de Nobelprijs voor de Vrede voor zijn inspanningen tegen de apartheid in Zuid Afrika.
Mission Joy:
Finding Happiness in Troubled Times
Mission: Joy – Finding Happiness in Troubled Times geregisseerd door Oscar-winnaar Louie Psihoyos geef een inkijk in de onwaarschijnlijke vriendschap tussen de Dalai Lama en aartsbisschop Desmond Tutu. De twee Nobelprijswinnaars vonden elkaar in hun gezamenlijk doel: laten zien hoe je vreugde kan vinden in moeilijke tijden.
Mission Joy schetst een indrukwekkend beeld van hun vijfdaagse ontmoeting in Dharamsala in India, de thuisbasis van de Dalai Lama en de Tibetaanse regering in ballingschap. Ze kwamen hier samen om hun vriendschap te vieren en hun wijsheden met elkaar te delen. Een breed scala aan gespreksonderwerpen komt voorbij: liefde, karma, schuld en vergeving, vreugde, geloof, meditatie en reïncarnatie. Een masterclass in het vinden van geluk en een prachtig portret van twee mannen.

Vergeten’ GroenLinksers fel tegen fusieplan PvdA: ‘What the fuck gebeurt hier?’ (Marcia Nieuwenhuis AD 6 juni 2022):
Actieve GroenLinksers uit het hele land spreken zich fel uit tegen een mogelijke fusie met de PvdA. Van Aa en Hunze tot Zwolle en van Groningen tot Maastricht zien GroenLinks-volksvertegenwoordigers dat niet zitten.

Oekraïne (Buitenhof 8 mei 2022 NPO1):
- NRC-journalist en oud-correspondent Michel Krielaars
over de volgende fase in de oorlog.
- De Bulgaarse onderzoeksjournalist Christo Grozev staat aan het hoofd van de Ruslandonthullingen bij onderzoekscollectief Bellingcat. Een gesprek over het het opsporen en documenteren van oorlogsmisdaden in Oekraïne.
- Oud-minister en hoogleraar Ernst Hirsch Ballin over de staat van de democratie in Nederland en de ondermijning van het internationale rechtsstelsel.
- Volgens filosoof en auteur Eva Rovers is de
politiek te veel met zichzelf bezig. Helpt het invoeren burgerberaden om het vertrouwen in de democratie te herstellen?
- Het recht op abortus lijkt in gevaar in de VS, maar dichter bij huis in Polen en Hongarije is dit recht al afgeschaft. Hoe is het in Nederland gesteld met dit recht? Hierover GroenLinks-Tweede Kamerlid Corinne Ellemeet.

Burgers kunnen democratie uit het slop trekken (Haro Kraak interviewt Eva Rovers 7 mei de Volkskrant Opinie p. 22-25)"
Waar wacht Nederland nog op? In veel landen zijn positieve ervaringen opgedaan met een versterking van de democratie via burgerberaden. Het ongeduld van pleitbezorger Eva Rovers is bijna op.
Het zou ook wel bij D66 moeten passen, zo’n
democratische vernieuwing.
‘Het past binnen een breed scala aan partijen: D66, GroenLinks, CDA en Volt hebben het in hun partijprogramma staan. Forum en PVV hebben hun mond vol van meer macht aan de bevolking, maar het krijgt nog geen vervolg. Het ontbreekt aan democratische verbeeldingskracht. Het besef moet indalen dat je burgers niet alleen nodig hebt voor steun, maar ook voor hun kennis, creativiteit en ideeën.’

Oekraïne (Buitenhof 17 april 2022 NPO1):
- VVD-Tweede Kamerlid Ruben Brekelmans en D66-Europarlementariër Sophie in 't Veld over Oekraïne, de EU en de NAVO,
- een gesprek met de beroemdste schrijver van Oekraïne Andrej Koerkov,
- auteur Ilja Leonard Pfeijffer schuift aan om te praten over de
kunst van het vertellen van verhalen.

Oorlog in Oekraïne (Liveblog de Volkskrant 17 april 2022):
• De zesde ronde van Europese sancties tegen Rusland zullen zich richten op %4r
black%, zegt Ursula von der Leyen
• Het Russische ministerie van Defensie heeft
Oekraïense strijders in Marioepol een ultimatum gegeven om zich over te geven
• De
Nederlandse Patriot-eenheid die de luchtverdediging in Slowakije helpt versterken is daar aangekomen
• Rusland zegt bij de Oekraïense stad Odessa een transportvliegtuig met
westerse wapens te hebben neergehaald

Propaganda kan wel degelijk opmaat vormen voor genocide in Oekraïne (Egbert Fortuin de Volkskrant 12 april 2022 p. 26):
De stap van Russische propaganda, waarin Zelenski en de Oekraïners worden ontmenselijkt, naar daadwerkelijke genocide op het Oekraïense volk is niet zo groot als wordt gedacht.
Of deze ideeën actief werden uitgedragen richting Russische militairen en of het een rol heeft gespeeld bij de gruwelijkheden in Boetsja en elders, moet verder worden uitgezocht. Maar zeker is dat de constante Russische propaganda, waarbij Zelenski en zijn aanhangers werden
ontmenselijkt en de Oekraïense taal en cultuur als minderwaardig of niet bestaand werden gezien, een belangrijke rol hebben gespeeld bij de manier waarop de oorlog in Oekraïne tot nu toe is verlopen en nog steeds verloopt.

Verhalenverteller (Paul Onkenhout de Volkskrant 21 januari 2022 V18-19):
Wat zijn dit voor vragen? Naar aanleiding van VPRO-programma Frontlinie, acht dilemma’s voor journalist Bram Vermeulen.
Desmond Tutu of Nelson Mandela?
‘Mannen als Mandela blijven tot in de
eeuwigheid citeerbaar. En Tutu ook. Hun leiderschap is onwaarschijnlijk groot. Vergelijk dat eens met die mannen en vrouwen op het bordes in Den Haag, met de politiek in Nederland. Wie kan zich met deze mensen meten, qua visie? Het is ongeëvenaard.’

Leven zonder verdoving (Boeddhistische blik 3 april 2022 NPO2):
Hoe geef je
pijnlijke levenservaringen een plek? Hoe blijf je in contact staan met alle emoties die zich aandienen zonder die direct te verdoven? Jeppe (46), oprichter van een opvanghuis voor (ex)verslaafden, weet als geen ander hoe moeilijk dat kan zijn. Als twintiger verliest hij zichzelf in een hardnekkige verslaving van blowen en xtc. Hij gebruikt soms wel 12 pillen per avond om het gelukzalige effect te evenaren van zijn eerste xtc. Wanneer hij kungfu-leraar René L. ontmoet denkt hij een uitweg uit deze impasse gevonden te hebben, maar al gauw ontwikkelt de groep van - de inmiddels veroordeelde - René L. zich tot een sekte waarin Jeppe opnieuw jarenlang verstrikt raakt. Pas wanneer hij tot het besef komt dat de enige weg eruit, de weg naar binnen toe is, lukt het hem vrede te sluiten met zichzelf en is hij in staat op eigen benen te gaan staan.
Jeppe probeert met zijn opvanghuis anderen nu ook te inspireren om af te kicken en hun leven ter handen te nemen. Geïnspireerd door het boeddhisme moedigt hij de bewoners aan
intensief zelfonderzoek te doen en zowel lijden als geluk als onlosmakelijke onderdelen van het leven te zien. Alleen door de ‘lows’ in de ogen te kijken, kunnen de ‘highs’ er ook zijn, wat betekent: je leven met alle tegenstrijdigheden en veelkleurigheid waarderen; hier en nu, zonder verdoving.

Het brein jong en fit houden? “Doe moeite!” (Commerciële bijlage bij de Volkskrant april 2022 Paulien Derwort):
Verdieping
Hoe houden we het ouder wordende brein gezond? Volgens Erik Scherder vooral door jezelf uit te blijven dagen: “Ga niet achter de geraniums zitten”.
“Vergis u niet hoor”, zegt professor
Scherder. “De hersenen verouderen al vanaf een jaar of 30. Dat zit ’m vooral in de zogenaamde myeline, een vetachtige stof, wit van kleur die in de hersenen zorgt voor impulsgeleiding. Die witte stof is kwetsbaar voor veroudering omdat de doorbloeding minder goed is dan die van de grijze stof.” De grijze stof zijn de hersengebieden. Als die witte stof achteruit gaat, kunnen bepaalde cognitieve functies minder sterk worden”, legt Scherder uit. “De woordenschat blijft stabiel, dat zit er echt ingebakken. Maar redeneren, de snelheid van informatieverwerking en probleemoplossend vermogen en het werkgeheugen kunnen achteruit gaan.”

Integriteit (Ariejan Korteweg de Volkskrant 9 mei 2022 p. 4):
Dassen en Omtzigt willen strenge regels om
integriteit bewindspersonen en topambtenaren te bewaken.
Omtzigt noemt drie incidenten waar het de afgelopen jaren misging: de
coco-affaire uit 2015, waarbij drie grote Nederlandse banken meeschreven aan een wet van het ministerie van Financiën die banken een flink belastingvoordeel zou opleveren. De manier waarop Rutte in 2017 de dividendbelasting wilde afschaffen en de overstap in 2021 van minister van Infrastructuur Cora van Nieuwenhuizen naar Vereniging Energie-Nederland, de brancheorganisatie van energiebedrijven in Nederland.

Kiezer speelt ondergeschikte rol in de besluitvorming en dat moet veranderen (Pieter Omtzigt de Volkskrant 15 maart 2022 p. 27-28):
Het is
volstrekt onduidelijk hoe overheidsbeleid tot stand komt in Nederland. Vaak zijn ondoorzichtige lobbyclubs de baas, in plaats van de kiezer.
Transparantie, gezonde controle, het afleggen van verantwoording, dat is in de gedachte van de ministerraad een probleem, een probleem dat kan worden voorkomen door alles ‘meer op afstand’ te plaatsen. Deze formule, laten we het de Ollongren-doctrine noemen, is in het kabinet-Rutte III veelvuldig toegepast. En met Rutte IV is daar geen verandering in gekomen.

CDA-voorzitter Marnix van Rij: memo Omtzigt gelekt door iemand uit zijn eigen kring (Redactie Trouw/ANP15 juni 2021):
Volgens het CDA is het over de medische indicatie gegaan die Omtzigt nodig had om ziekteverlof te krijgen. De politicus zit al een tijd met een burn-out thuis. Een woordvoerder laat verder weten dat het niet de bedoeling was dat journalisten toegang kregen tot het Zoom-gesprek. Dat was eigenlijk alleen bedoeld voor CDA-leden.

Sheila Sitalsing brengt in haar column Ongekend (Volkskrant 14 november 2019 p. 2) de controverse tussen politici in beeld. Politici, die zich door het maskerkwadrant laten leiden, blazen niet alleen zichzelf, maar ook de economie op. Of met andere woorden aan de controverse tussen wetenschappers ligt het maskerkwadrant ten grondslag. De psychosynthese van Assagioli is een zelf-transformatieproces, waarbij in de mens de macht van het ego naar het hogere Zelf verschuift. Het maakt het laten oplossen van conditioneringen mogelijk. Ter illustratie Kaya Bouma en Liselot van de Klift geven de controverse tussen het zakelijke belang van Google en het algemene belang van goed onderwijs weer.

Paradijs (Sheila Sitalsing Volkskrant 6 november 2017 p. 2):
Vroeger, niet eens zo lang geleden, was het assisteren van bedrijven, popsterren en andere vermogende partijen bij het ontwijken van de belastingautoriteiten een respectabele betrekking. Het heette belastingplanning, er kwamen dingen bij kijken als de double Irish with a Dutch sandwich, het stuwde grondstofarme Caribische eilandjes op in de vaart der volkeren, en er kraaide geen haan naar. Nette, rechtse bladen en kranten schreven erover als een handig, nuttig instrument. Bij linkse kranten konden ze niet rekenen - daar hadden ze geen idéé.
Gaandeweg groeide de weerstand. Overheden begonnen zich af te vragen of ze de belastinginkomsten nog wel op peil konden houden wanneer alle grote vermogens en bedrijfswinsten via een trustkantoor naar Bermuda waren verhuisd. Kleinverdieners begonnen zich af te vragen of zij nog de enigen zijn die meebetalen aan de samenleving. Politici gingen zich namens de kleine man druk maken over elites die eenzijdig het sociaal contract hadden opgezegd: wel profiteren van de publieke voorzieningen in Nederland, niet naar draagkracht meebetalen aan de instandhouding ervan.
Weer staan klinkende namen met belastingallergie in de krant, in al hun naakte gierigheid. Weer is er verbijstering. Weer blijken er stiekeme financiële banden te zijn tussen onwaarschijnlijke partijen. Weer blijkt dat er een groep geprivilegieerden is die meent verheven te zijn boven de geest van de wet.
In vroeger eeuwen wilde het volk weleens oprukken naar het paleis om het hoofd van de monarch te eisen. Voor het afhakken van hoofden zijn wij, de kleine mensen, tegenwoordig te beschaafd. Nu hoeven alleen de belastingontwijkers nog beschaafd te worden.

Marcel Messing Worden Wij wakker? over de verborgen krachten achter het wereldtoneel (Eerste druk: oktober 2006): In een uitgebreid gedocumenteerd overzicht van feiten beschrijft de auteur de recente ontwikkelingen op het gebied van elektronische en digitale beinvloeding: "Voor het eerst in de mensengeschiedenis overspoelt een gigantische golf van informatie en techniek onze maatschappij, waardoor de gemiddelde mens manipuleerbaar is geworden." Hij wijst op de sterke groei van vertwijfeling, dreiging, polarisatie, bedreiging van de privacy en ziet deze als gevolgen van verborgen en alles controlerende krachten (industriele giganten, overheden, veiligheidsdiensten) die wereldwijd de waarheid verhullen. Onder meer gebruiken zij daarvoor de angst voor terrorisme en onveiligheid. De jongste aanleiding voor het boek zijn de crashes op 11 september 2001 en de sindsdien niet aflatende discussie over aanslag of complot. Tegelijkertijd komen de invloed en de bedreiging van allerhande chips (ook RFID-tags), biometrische paspoorten, satellieten en hun radiogolven, digitale snelwegen, camera's ter sprake. Messing pleit voor een conscientieus tegenwicht door versterking van inzicht, bewustwording en liefde en biedt daarvoor concrete suggesties.

De kiezer maakt wel uit wie deskundig is (Willem van Ewijk de Volkskrant 10 mei 2012):
ASPIRANT-PARTIJLEIDERS Met zijn kandidatuur voor het lijsttrekkerschap van GroenLinks toont Tofik Dibi zich de
vleesgeworden nieuwe politicus die zijn partij volledig opengooit.
Er is bijna geen Fransman te vinden die de 'ENA' niet het monopolie toedicht voor het afleveren van politiek talent. Precies zo geloven Nederlandse partijleden in de partij als filter en opleider van onze politieke elite en bevestigen ze zelfs in 'open verkiezingen' de gevestigde orde.
Dit kan worden opgelost als naast Dibi ook andere Kamerleden van GroenLinks, medewerkers, leden en geestverwanten zich kandidaat stellen voor het partijleiderschap. Dan zullen we zien of de
beroepspolitici zo deskundig zijn dat ze het electoraat in een verkiezing kunnen overtuigen. Dan zullen Kamerleden weten wat de Nederlanders die geen lid zijn van een politieke partij (97 procent) al wisten: de politiek is geen beroep, maar een taak van alle burgers gezamenlijk.

Hans van Ewijk Omgaan met sociale complexiteit Professionals in het sociale domein
Hans van Ewijk neemt de lezer mee naar meeslepende analyses van wat er in de samenleving en de sector aan de hand is en doet
constructieve voorstellen voor een nieuwe positionering van het sociaal werk in het beleid, de wijk, de wetenschap en het onderzoek. Hij maakt zich sterk voor het sociaal model als tegenhanger van een medisch model. Een boek dat iedere docent, student en sociale professional zou moeten lezen. Hans van Ewijk publiceerde nationaal en internationaal artikelen en boeken over o.a. social work, jeugdwerk, buurtwerk, sociale vraagstukken. Hij was tot voor kort o.a. bijzonder hoogleraar maatschappelijk werk aan de Universiteit voor Humanistiek.

Een korte geschiedenis van de Russisch-Oekraïense pijnpunten
Was de oorlog te vermijden? (Keitk Gessen De Groene Amsterdammer 24 maart 2022 p. 26-33):
Om de tragedie van de oorlog van Rusland tegen Oekraïne te begrijpen, loont het de moeite verder terug te gaan dan de afgelopen paar weken en maanden, en zelfs verder dan Vladimir Poetin.
Op dit moment, nu het Russische leiderschap maximalistische eisen blijft stellen,
lijkt een regeling ver weg. En of Zelenski, als de Russische eisen gematigder worden, een Russische Krim en Oost-Oekraïne zal kunnen aanvaarden, na al het bloed dat zijn volk heeft vergoten – en, inderdaad, of dat volk het zal aanvaarden – is een open vraag.

Onderzoek Oligarchenstaat Oekraïne
Winst boven wet (Karlijn Kuijpers en Linda van der Pol De Groene Amsterdammer 24 maart 2022 p. 22-25):
Oligarch Rinat Achmetov trekt in Oekraïne al
decennialang aan de touwtjes. Hij hielp voormalig president Janoekovitsj aan de macht en ligt nu overhoop met president Zelenski. Zijn macht en rijkdom heeft hij deels te danken aan Nederlands geld.
Nu Rusland heel Oekraïne is binnengevallen, is de
kans nog kleiner dat ING haar geld gaat krijgen. Het onderpand voor een deel van de leningen bestaat uit contracten van Achmetovs staalfabrieken in Marioepol, waar vierduizend personeelsleden nu in bunkers schuilen voor Russische bombardementen.

Oekraïnecrisis toont ons een heel ander gezicht van onszelf dan we kenden (Paul van Tongeren de Volkskrant 24 maart 2022 p. 27-28):
Anders dan de coronacrisis verandert de oorlog in Oekraïne
ons zelfbeeld grondig: we meenden dat mensenrechten universeel zijn en dat redelijkheid overwint, maar opeens doen nabijheid, geweld en wraak er weer toe.
Maar als een
crisis ook een spiegel is, waarin we onszelf op een nieuwe of scherpere manier kunnen waarnemen, is er misschien toch een voorzichtige vergelijking mogelijk. Hoe zagen we eruit in de spiegel van de coronacrisis, en wat voor beeld van onszelf laat de spiegel van de Oekraïnecrisis zien?
Het is niet mijn bedoeling hiermee een beschuldigend oordeel te suggereren; noch ten aanzien van ons oude zelfbeeld, noch van het beeld dat we nu in de spiegel zien. Ik denk dat het ons wel zou moeten aanzetten tot de vraag wie we eigenlijk willen zijn. Deze
crisis lijkt niet alleen de politieke verhoudingen in Europa en de wereld, maar ook onszelf” grondig te hebben veranderd.

Oekraïne dringt Russische troepen terug rondom Kiev: dit gebeurde er vannacht (Redactie Trouw 24 maart 2022):
- De Russische troepen die Kiev zouden moeten innemen, kampen met
logistieke problemen. Het Oekraïense leger voert de druk ondertussen flink op. Dit gebeurde er vannacht in Oekraïne.
Russische resolutie niet door VN Veiligheidsraad
Een door Rusland ingediende resolutie om te helpen in de ‘humanitaire crisis’ in Oekraïne, is niet door de VN Veiligheidsraad gekomen. De resolutie riep op tot de bescherming van burgers “in kwetsbare situaties” en een veilige doorgang voor humanitaire hulp en vluchtelingen, maar meldde niet dat de crisis het gevolg is van een Russische invasie. Alleen Rusland en China stemden voor.
De Amerikaanse VN-ambassadeur Linda Thomas-Greenfield noemde de resolutie dan ook “
werkelijk gewetenloos. Dat Rusland het lef heeft om een resolutie in te dienen waarin de internationale gemeenschap wordt gevraagd een humanitaire crisis op te lossen die alleen door Rusland is veroorzaakt.” Ook andere diplomaten vonden het voorstel onacceptabel.

Wat Rusland doet, is helaas niet uniek (Dick Douwes de Volkskrant 24 maart 2022 p. 29):
Natuurlijk nemen Europese landen afstand van Rusland waar een
ijzige wind waait die ook de eigen burgers treft. Toch is er een maar, en dat wordt vooral buiten Europa gezien. Europese landen, inclusief Nederland, hebben in het recente verleden zonder valide reden landen met geweld binnengevallen, zoals Irak in 2003 met als gevolg vele honderdduizenden doden in de chaos die volgde. Dat zijn het soort aantallen die wij in Europa hebben begraven in de Eerste en Tweede Wereld Oorlog.

Sywert, kind van de mediacratie, wist hoe het werkt: als je lang genoeg plast, zwicht de minister (Sitalsing de Volkskrant 24 maart 2022 p. 2):
Netwerkcorruptie’, noemde Willeke Slingerland, lector weerbare democratie, onlangs in deze krant het fenomeen dat bestuurders ronddolen in gesloten, met elkaar verknoopte netwerken (verstrengeld) waarin ze elkaar de bal toespelen. Ik vond het een tamelijk breed begrip, vaag ook. Totdat ik die appjes achter elkaar las. Toen viel alles op zijn plek.

Dagboekfragment: Wie spreekt de waarheid in Kiev? (Erik van den Berg de Volkskrant 13 maart 2019): (1961), nam deel aan de massademonstraties tegen de Oekraïense president Janoekovitsj. Ingekort fragment uit Dagboek Majdan.

Het is subtieler dan vriendjespolitiek (Kustaw Bessems de Volkskrant 12 maart 2022 Opinie p. 24-27):
Van hoog tot laag en van landelijk tot lokaal, overal speelt ‘
netwerkcorruptie’, stelt Willeke Slingerland, lector weerbare democratie. Gesloten bestuursnetwerken houden elkaar de hand boven het hoofd en hebben niet goed door wat hun beleid met mensen doet. Ze ontwikkelde een instrument waarmee politici en andere bestuurders dat leren inzien.
Als mensen zeggen ‘
die lui schuiven elkaar allemaal baantjes toe’, hebben ze dan dus gelijk?
‘Zo’n uitdrukking impliceert doelbewuste vriendjespolitiek. Het is
subtieler. Er is een acute situatie en je zoekt in je adressenboekje naar mensen die op zich capabel zijn. Mensen krijgen daar persoonlijk niet veel geld voor. Wel aanzien.’

De democratie is stuk, ook bij ons (Kustaw Bessems de Volkskrant 12 maart 2022 Opinie p. 18):
De boel is hier dus stuk en moet gerepareerd.
En dat is alleen maar urgenter door Poetin.
Beetje grote sprong?
Ja en nee.
Politici roepen ons met devote gezichtjes op om ‘juist nu’ te stemmen voor de gemeenteraad. We zien immers maar weer eens, redeneren zij, dat vrijheid en democratie niet vanzelfsprekend zijn. Dus u mag uw handjes dichtknijpen op weg naar dat stemloket!
Een logische reactie als de democratie van alle kanten onder vuur ligt, is niet ‘hiep hoi, we mogen weer stemmen’, maar: hebben we de
verdediging op orde?

Oligarch (Paulien Cornelisse de Volkskrant 12 maart 2022 p. 1):
Vanwege de oorlog gaat het nu ook steeds over de
Russische oligarchen, en waar die allemaal wel niet zitten, en wat hun invloed is. Goed dat we het ons eens afvragen, maar wel vreemd dat we de term ‘oligarch’ bijna uitsluitend voor Russische rijkaards gebruiken.
Zelden hoor je dat Jeff Bezos een oligarch is, want die is ‘
gewoon’ een miljardair. Elon Musk, Mark Zuckerberg, Bill Gates: we zouden ze allemaal oligarchen kunnen noemen, maar dat doen we niet.
Zou het zoiets zijn als het verschil tussen astronaut en kosmonaut? Namelijk: geen verschil, behalve afkomst?
Ik denk dat het bij miljardair/oligarch anders ligt, dat er
xenofobie meespeelt. ‘Oligarch’ is een negatief woord – niemand noemt zichzelf oligarch, terwijl je jezelf wel miljardair kunt noemen, al ben je dan natuurlijk wel een enorme eikel. Blijkbaar vinden we ‘oligarch’ niet passen bij onze eigen gezellige westerse miljardairs, maar wel bij die gekke Russen. Een gevaarlijk mechanisme.

Column Economie Scenario (Eewald engelen De Groene Amsterdammer 10 maart 2022 p. 9):
Daar komt sinds 24 februari een geopolitieke opfriscursus bovenop. Plotseling hebben de Amerikanen een fantastisch chantagemiddel gevonden om hun Europese partners te dwingen een groter deel van de militaire kosten van het Amerikaanse imperium voor hun rekening te nemen. En net als tijdens de uiterst kostbare lockdowns zijn het de Europese groen-linkse partijen die staan te trappelen om mee te doen, nu om het
militair-industrieel complex te spekken. Je vraagt je van de weeromstuit af wat er met het anarchistische, pacifistische smaldeel in de groen-linkse beweging is gebeurd.
In ieder geval is het
somberste scenario van de IPCC weer een beetje waarschijnlijker geworden.

Economie Vreemde ogen (Ewald Engelen De Groene Amsterdammer 29 april 2021 p. 9):
Kirchner schetst het beeld van een onzindelijke versmelting van wetgevende en uitvoerende macht, die loopt langs de hechte personele netwerken van de VVD. Oppositie is er nauwelijks, omdat partijen als ze voldoende zetels halen maar wat graag meeliften op de
politieke machtsmachine van de VVD en bereid zijn daarvoor hun ideologisch profiel te wissen.
Terwijl de
vierde macht, de parlementaire pers, is verworden tot een soort veredelde hofhuishouding die likkebaardend de kruimels verorbert die van de regeringstafel vallen. En die haar eigenlijke taak, het controleren van de macht, heeft vervangen door nietszeggende berichtgeving over poppetjes, spelletjes en knikkers. Om daar ’s avonds, tijdens de ondraaglijk lichte talkshows die de omroepen over hun kijkers uitstrooien, met een moeilijk gezicht commentaar op te geven als ging het om kwesties van wereldformaat.
Dat is waar het is misgegaan. En dat is waarom Rutte, Kaag en Hoekstra moeten
opstappen. Hoe kun je verwachten dat burgers zich houden aan wetten en regels als politici zelf de moraal van de democratie aan hun laars lappen?

Tweede Kamer der Staten-Generaal, Verslag van een Algemeen overleg Vastgesteld 15 december 2011
De vaste commissie voor Buitenlandse Zaken1 heeft op 16 november 2011 overleg gevoerd met minister Rosenthal van Buitenlandse Zaken over:
- de brief van de minister d.d. 8 juni 2011 met de rapportage over de situatie en de Nederlandse beleidsactiviteiten in China (32 500 V, nr. 193).
Van dit overleg brengt de commissie bijgaand geredigeerd woordelijk verslag uit. (p. 6):
De schending van mensenrechten komt pijnlijk duidelijk tot uiting in de onderdrukking van de Oeigoeren en de Tibetanen. De situatie van de Oeigoeren is zo slecht dat het terugsturen van Oeigoerse asielzoekers die om politieke redenen zijn gevlucht, onverantwoord is. Deelt de minister deze opvatting?
Eind oktober werd bekend dat China militaire bases wil in Pakistan, liefst in de tribale gebieden. Zij wil toezicht houden op de veronderstelde dreiging van Oeigoeren, die van daaruit acties zouden ondernemen. Kan de minister dit bericht bevestigen? Deelt hij onze zorgen? De onderdrukking van Tibetanen en pogingen om de Tibetaanse cultuur te vernietigen leiden tot wanhoopsdaden onder Tibetaanse monniken, onder meer in de vorm van zelfverbranding. De wereld mag niet wegkijken. Nederland en de EU dienen China aan te spreken op deze praktijk. De SP is voorstander van een bezoek van de Nederlandse mensenrechtenambassadeur aan Tibet en aan de provincie Xinjiang waar de Oeigoeren leven, liefst op korte termijn. Is de minister bereid zo'n bezoek te bevorderen? De minister bezocht eerder, op aandringen van de Kamer, de Syriërs in Rotterdam. Ik roep de minister op vandaag ook een bezoek te brengen aan de Tibetanen die hun tent hebben opgeslagen op het Plein. Zij zijn daar tot half zes.
7:
Zoals gezegd is de handelsbetrekking tussen de EU en China met 30% gegroeid. Welk aandeel heeft het Nederlandse bedrijfsleven daarin? Is het gevolg van het toegenomen belang dat het steeds moeilijker wordt om eisen te stellen aan China met betrekking tot de mensenrechten in China? Nederlandse bedrijven en overheden van laag tot hoog lopen de deur plat in China. Is er tijdens al die handelsmissies ook aandacht voor de vrijheden van meningsuiting, vergadering en vereniging? Benadrukt het Nederlandse kabinet de richtlijnen van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) voor de Nederlandse bedrijven die zaken doen in China? Hoe controleert het kabinet dat die richtlijnen worden nageleefd? China geldt nog steeds als een onderdrukte of door de staat sterk gecontroleerde maatschappij. Hoe te wijzen op mensenrechten als de macht van China in de wereldeconomie steeds groter wordt en er moordende concurrentie gaande is om te mogen investeren in China? Dat is het dilemma van de koopman en de dominee. Als jaren is dat een worsteling, zie ook de discussie over de Olympische Spelen, de Wereld Expo in Shanghai en dergelijke.
11: De mensenrechtensituatie in China is in de laatste periode duidelijk verslechterd, maar het kabinet heeft er nauwelijks méér aandacht voor. In 2011 werden meer dan 130 activisten opgepakt of onder huisarrest geplaatst, zeer waarschijnlijk uit angst voor demonstraties tegen de overheid zoals in de Arabische regio.
12: Volgens Amnesty International heeft minister Rosenthal zich sinds zijn aantreden niet publiekelijk uitgesproken over specifieke mensenrechtenschendingen in China. Ik kan me ook geen directe expliciete verklaring herinneren, los van de beantwoording van Kamervragen. Voormalig minister Verhagen reageerde wel direct en publiekelijk, bijvoorbeeld op de arrestatie en veroordeling van mensenrechtenactivist Hu Jia. Waarom doet deze minister dat niet? Is dat strategie? Doet minister Rosenthal dit omdat hij meer gelooft in stille diplomatie? Zo ja, op welk effect wordt dan gehoopt? Welk effect wordt bereikt? Of heeft hij er simpelweg minder aandacht voor dan de heer Verhagen?

Het gedrag van amorfe gnoes komt met groupthink overeen. De vraag komt naar voren in hoeverre Oekraïensche bevolking op termijn beter af is met de grootkapitalisten uit het Westen dan de oligarchen in het Oosten? 'Het Westen had veel meer moeten proberen het associatieakkoord te koppelen aan een Oekraïense link met Poetins unie. Niet of/of maar en/en. En we hadden veel meer moeten investeren in Oekraïne en minder in sancties. Nu is die verhouding 20-80, en dat had andersom moeten zijn.' Of met andere woorden tegenover de these, de algemene levensdrang (levenskracht), de geestesdrift (libido) van Carl Jung staat de antithese, de sexuele impuls van Sigmund Freud. De hamvraag is nu hoe bereik je synthese?

Liberalisme-kritiek vanuit een geopolitieke benadering. Kritiek die nodig is om te ontwaken uit onze westers-liberale droom van de internationale politiek (Ben Van de Wall Civis Mundi Digitaal #36 april 2016):
In een interview met Nieuwsuur dat op 14 oktober 2015 werd uitgezonden, zegt Radosław Sikorski, oud-minister van Polen en initiatiefnemer van het
associatieakkoord met Oekraïne, dat de Russische president Poetin “met een geopolitieke insteek kijkt naar zijn buurlanden”.
Conclusie: bewustwording geopolitieke fundamenten van onze buitenlandse politiek
Op 6 april 2016 vindt er in Nederland het raadgevend referendum plaats over het associatieverdrag met Oekraïne. Door middel van campagnes laten voor- en tegenstanders geleidelijk aan steeds meer van zich horen. Het debat gaat nochtans niet over veel meer dan de vraag of het akkoord nu een handelsverdrag of een politiek verdrag is.

Ontsnappen is geen optie (Femke Essink De Groene Amsterdammer 29 april 2021 p. 60-61):
Met haar tweede roman
Kraaien in het paradijs lijkt Ellen de Bruin de lezer te willen waarschuwen voor een onleefbare toekomst.
Naturel reflecteert ze op
schijnbare tegenstellingen als rijk versus arm, wetenschap versus geloof en west versus oost, of zoals ze het een kwartslag draait, noord versus zuid. Een van de sterkste kanten van de roman is het scherpe oog dat De Bruin heeft voor machtsrelaties tussen mannen en vrouwen, voor wat er zou kunnen gebeuren wanneer feministische verworvenheden worden teruggedraaid.
De meeste ellende in
Kraaien in het paradijs wordt veroorzaakt door het ego van nare mannen. Invoelend (inlevingsvermogen) laat De Bruin zien hoe het seksueel misbruik waar Lipa op de middelbare school slachtoffer van werd, doorwerkt in de keuzes die ze maakt en in haar relaties met andere mannen.

Stemmen over Oekraïne: Twee kampen: ja en nee
Een referendum in een land in opstand (Casper Thomas De Groene Amsterdammer 30 maart 2016):
In Nederland woedt
een kleine pamflettenoorlog over het associatieverdrag met Oekraïne. Het dominante geluid: Europa moet inbinden om Rusland niet te provoceren.

PvdA: dood of straks toch de grootste? (Volkskrant 30 april 2011)
Bram Peper: De PvdA is dood, alleen moet de dood nog worden vastgesteld. Ik heb het gevoel dat de vereniging niet meer functioneert, of louter nog omdat de politieke instituties moeten worden gevuld. Het is precies als in dat boek van Robert Michels uit 1911,
De ijzeren wet van de olichargie, over het politieke gedrag van intellectuele elites die worden gedreven door zelfbehoud. De PvdA is de oligarchisering in het kwadraat.

Eeuwige onophoudelijke beweging (KVK Nehru TheoSofia augustus 2002 p. 145-150):
Het nieuwe paradigma van de wetenschap Newton, Einstein en wat daaruit volgt Uit de Tweede Wet van Newton weten wij dat als een kracht F werkt op een massa m, de versnelling (= de mate van verandering van de snelheid) a, wordt weergegeven door de relatie a= F/m. Maar experimenten die uitgevoerd zijn op elektrisch versnelde deeltjes toonden definitief aan dat dit niet het geval is bij zeer hoge snelheden.
147: Vergelijk dit ook met wat de Mahatma’s stellen:
‘Wij zeggen en houden staande dat die beweging – de universele eeuwigdurende beweging, die nooit ophoudt of haar snelheid vergroot… maar doorgaat als een in beweging gezette molen, of er iets te malen is of niet…’ 5
5. The Mahatma Letters to A.P. Sinnett, (p. 150 Nederlandse versie)

De titel van het boek het CHAOSPUNT de wereld op een tweesprong van Ervin Laszlo wordt als actueel thema gebruikt.
De in hoofdstuk 4 De positieve parameters van transformatie van het boek het CHAOSPUNT besproken transformaties Mythos, Theos, Logos en Holos (p. 66/76) reiken een oplossing aan.

P.H. Smolders: HET BEWUSTZIJN VERKLAARD??? - een kritische bespreking van 'Consciousness Explained', Daniel C. Dennett, 1991.
In andere woorden: Dennett veronderstelt dat het mogelijk is dat een neuron niet bij een, maar bij meerdere processen tegelijk betrokken kan zijn. Een van die processen is het programma (de software) dat hij de seriële
virtuele Von Neumanneske machine noemt.

In het laatste gedeelte bespreekt Dawkins met de filosoof |Daniel Dennett de zingeving van het leven zonder een God, zonder een immateriële en onsterfelijke ziel of hoop op een leven na de dood. Volgens Dennett is een onsterfelijke ziel niet nodig voor zingeving: de ziel bestaat volgens hem uit de samenwerking van de neuronen in de hersenen. Het besef dat men deel uitmaakt van allerlei creatieve activiteit over de gehele planeet is volgens beiden een bron van zingeving.

Misschien zie 'k je nooit meer: de laatste maanden van een verzetsman (Frieslând Dok 19/20 februari 2022 NPO2):
De jonge Fries Lolle Rondaan werd in de oorlog opgepakt en gefusilleerd. Er zijn nu brieven ontdekt, die hij en zijn Amsterdamse vriendin Riek Stork in zijn laatste maanden naar elkaar schreven.
De Eerebegraafplaats te Bloemendaal Lolle Rondaan
Arrestatie en moord
Als gevolg van verraad door provocateur Frans Michon werd Rondaan op 22 november 1943 in Beetgum gearresteerd en overgebracht naar het Huis van Bewaring in Groningen. Op 14 februari 1944 werd hij door het Polizeistandgericht in Assen ter dood veroordeeld. Twee dagen later werd hij in Amsterdam met vijf andere verzetsmensen, onder wie leden van zijn knokploeg, gefusilleerd en op bevel van de Duitsers provisorisch begraven in een massagraf in de duinen bij Overveen.

Xi's woord is wet, ook als niemand hem begrijpt (Leen Vervaeke de Volkskrant 8 maart 2024, p. 6-7):
Al voor het jaarlijkse Volkscongres in China, dat dinsdag begon, zoemde de
nieuwe richtlijn van Xi Jinping rond. Wat hij met zijn ‘nieuwe productieve krachten’ bedoelt, weet niemand precies, maar de staatsmedia noemen zijn plannen ‘baanbrekend’.

Heel fijn, heren en multinationals, uw fraaie diversiteitsplannen, maar vrouwen werken leveren hun werk en kunde niet gratis (Charlotte Boström de Volkskrant 8 maart 2024, p. 24):
Gendergelijkheid prediken maar in de werkelijkheid niet betalen voor geleverde diensten? Het overkomt nog steeds tal van vrouwen en dat moet stoppen, betoogt
Genoeg redenen dus om puur met financiële argumenten te investeren in gendergelijkheid. Maar als organisaties met uitgesproken ambities niet eens bereid zijn om vrouwen voor hun werk te betalen, wie dan wel? Er is geen budget, jammer, aldus het meubelbedrijf. Of ik misschien in de toekomst ook nog gratis een lezing wil komen geven – ‘heb jij hier gedachten over?’. Nou, vooral deze: de ironie is hilarisch en tegelijkertijd dieptriest.

Sociale veiliheid (Lukien Hoiting de Volkskrant 8 maart 2024, p. 24):\\ Als alumnus (1991) van de TU Delft ben ik zeer teleurgesteld in de reactie van het College van Bestuur op het rapport van de Onderwijsinspectie. Het verweer is dat de Inspectiedienst haar werk niet goed gedaan zou hebben. Stel dat dat waar is, zie ook de bijdrage van Monica Harms, dan nog klopt de inhoud van het rapport. Het komt overeen met mijn ervaringen.
Mijn
conclusie: de afgelopen dertig jaar is de sociale veiligheid niet veranderd. Daar zijn een aantal redenen voor. Het belangrijkste is dat het verbeteren van de sociale veiligheid wordt afgeschoven op de vrouwen die bij de TU werken. Dat is niet ‘fair’, en werkt ook niet. Er is maar één manier waarop de situatie gaat verbeteren en dat is dat de mannen van de TU Delft zich gaan inzetten voor een betere sociale veiligheid. Ja, bijvoorbeeld door een verplichte cursus.
Het College van Bestuur heeft gedreigd met een rechtszaak en schuift de schuld in de schoenen van de Onderwijsinspectie. Met zo’n
kinderachtige reactie kan ik niet langer trots zijn op mijn ingenieurstitel van de TUDelft.
Mijn advies aan het CvB: doe de
typisch Delftse probleemaanpak: (1) gebruik je , (2) kijk het probleem in de bek en (3) fix het.

En parkinson dan?
De gezondheidsrisico’s van glyfosaat (Dirk de Bekker De Groene Amsterdammer 25 september 2023):
De Europese voedseltoezichthouder (
EFSA) hield belangrijke informatie over parkinson achter bij de goedkeuring van glyfosaat(round up). Boeren mogen met het bestrijdingsmiddel blijven werken en goed onderzoek naar verbanden met parkinson blijft achterwege. ‘Het wordt gewoon onder het vloerkleed geveegd.’

Onderzoek Vervuild drinkwater
Gif in de grond (Dirk de Bekker De Groene Amsterdammer 26 januari 2023, p. 22-27):
Zestig procent van het Nederlandse drinkwater komt uit de grond, maar
ons grondwater raakt steeds meer verontreinigd. De grootste boosdoener is het pesticide bentazon, waarvoor al jaren wordt gewaarschuwd.
Paul Scheepers, toxicoloog aan Radboudumc, wijst erop dat proefdieren pas bij veel hogere concentraties voorplantingseffecten laten zien. Hij verwacht daarom geen problemen. Milo de Baat, toxicoloog bij het KWR, sluit zich aan bij die lezing. Hij plaatst wel een kanttekening. ‘Langdurige blootstelling is in de toxicologie in de regel problematischer; mogelijke effecten zijn dan moeilijk helemaal uit te sluiten.’ Violette Geissen is stelliger: ‘Er is vrijwel niets bekend over effecten van dit soort langdurige blootstelling op bijvoorbeeld je darmflora en je immuunsysteem. Bovendien gaat het niet alleen om bentazon, je krijgt ook andere dingen binnen, via residuen op je eten of via de lucht. Of stoffen elkaar dan kunnen versterken, daarover weten we vrijwel niets.’
Gaten in
kennis, genegeerde waarschuwingen, voortschrijdende inzichten over risico’s: bentazon is het bestrijdingsmiddel bij uitstek dat illustreert hoe problemen met dit soort chemische stoffen jarenlang kunnen dooretteren. De vraag is nu: zal na deze laatste wending het doek eindelijk vallen voor het middel? Boer Dingeman Burgers betwijfelt het. ‘Er is voor sommige teelten niks anders voorhanden.’ Bovendien vraagt hij zich hardop af of gevestigde belangen op de achtergrond een verbod verhinderen. Het is dan ook verleidelijk om problemen rondom de toelating van bentazon en andere bestrijdingsmiddelen toe te schrijven aan een schimmig belangenspel op de achtergrond. De middelen zijn immers een belangrijke motor van een immens productief landbouwsysteem.
Belangen worden dus niet zozeer gediend vanuit een
schemerspel op de achtergrond: ze zijn verankerd in het wettelijk systeem waarmee bestrijdingsmiddelen worden beoordeeld.

DE GIDS jaargang 185 2022/1 WIE WIL ER NIET LEVEN ALSOF LEVEN DE WERELD REDDEN IS?
Offer Mohammed Benzakour (p. 17):
. Biodiversiteit. Milieu. Duurzaamheid. Opwarming. Waterverontreiniging. CO2. Fijnstof. Stikstof.
Ik kan ze haast niet meer aanhoren, deze woorden. Ze maken me murw. Dat is wat
taal soms doet: murw maken.
Wie praat over
biodiversiteit en opwarming moet beginnen met concreet-zijn. Concreet begint bij klein. Groot is niets. Groot is een samenstel van kleine porties, duizenden, miljoenen minuscule porties. Zonder klein bestaat geen groot maar zonder groot bestaat wel klein. Het kleine schreeuwt noch brult. Het trekt zich terug in de stilte van een rotsspleet en geeft de geest zoals een uitdovende kaars nog eenmaal flakkert. Stil en sereen. Een offerande met een gouden rand. Een offerande par excellence.
Laten we voor eenmaal het kleine eren door het grote te weren. Laten we bij vol klinkende naam en toenaam benoemen wat van ons heengaat. Wat ons in stilte verlaat, of reeds heeft verlaten – op het altaar van het alles
opslokkende beest, de mens.
De kunst van het
bloedoffer (Daan Heerma van Voss (p. 16-17):
Wij zijn ons bloed. Zonder is er geen enkel noemenswaardig fysiek proces mogelijk. We identificeren ons met ons bloed. Een familielid noemen we ‘bloedverwant’, in het Amerikaans zeg je simpelweg ‘he or she is blood’. En toch moet ik mijn bloed afstaan. Wanneer ik ermee ophoud het weg te geven zal mijn lichaam na een tijdje vreemde kuren vertonen, en er op den duur mee ophouden. Ik zit daar, in die stoel, en zie (en voel) het uit me vloeien.
De
Maya’s, de Azteken, maar ook christenen, ze offerden allen bloed aan de God(en), het bloed van de schuld, het bloed van de onschuld. Onlangs las ik een mooie omschrijving van God, door Don DeLillo: ‘God is de stem die zegt: ik ben er niet.’ Volgens bloedoffer – en zij kunnen het weten – is een bloedoffer ‘het ultieme spirituele offer’, dat als nut heeft om je ‘huidige pad te effenen’ en je in contact te brengen met ‘de elementen en het universum’. Ik heb vooralsnog niet het genoegen mogen smaken om in contact te komen met de elementen en het universum, maar dat kan aan mij liggen. Zolang ik offer, is er nog hoop, denk ik maar. Als ik maar blijf geven, zal zich misschien ooit een ontvanger openbaren.
Kleine
filosofie van het offer (Victor Kal (p. 20-23):
In de moderne, seculiere wereld is het offer heel gewoon, al wordt het vanwege de religieuze associatie die het begrip opwekt, doorgaans niet als zodanig benoemd. Door je verleden op het spel te zetten en je vertrouwde leven uit handen te geven, red je je toekomst.
Kierkegaard noemt Abraham een religieuze held, en
Agamemnon een tragische held. Hij legt het onderscheid zo uit: Abraham brengt Izaäk ten offer, Agamemnon offert Iphigeneia op. Maakt het iets uit? Is de zaak offeren iets anders dan de zaak opofferen? We zullen zien.
In het
werk van Plato is hier en daar sprake van ‘gebeden en offers’. Deze twee vormen een vaste combinatie; misschien doet het gebed op een innerlijke manier datzelfde wat het offer op een uiterlijke manier doet. De Griekse lezer van Plato weet natuurlijk waar het om gaat. Ook constateert hij dat Plato op de een of andere manier verder wil met die gebeden en offers. Ze worden niet voor niets genoemd. Intussen sluit Plato zich allesbehalve aan bij de Griekse religieuze traditie.
Het offer wordt dus niet ‘
belangeloos’ gebracht. Integendeel, door middel van het offer probeer je toegang te geven aan nieuw leven. Juist ten aanzien van hetgeen geofferd wordt zou dat zich moeten voordoen. Dáár ligt je belang. En wel allerminst wordt het offer ‘in blinde gehoorzaamheid’ gebracht.
Sprekende over de ‘filosofen van de toekomst’ komt
Nietzsche met de gedachte dat zij ‘het mes doeltreffend en zorgvuldig (sicher und fein) weten te hanteren’. Het is maar een metafoor en de metafoor laat in dit geval meer dan één associatie toe. En toch, had Kierkegaard het in Vrees en beven niet gehad over het ‘zorgvuldige en trefzekere’ karakter van Abrahams optreden? Op hun manier maken Nietzsche én Kierkegaard hier duidelijk dat de vrije, kritische mens er niet aan ontkomt heel zijn nu eenmaal gegeven wereld in het geding te brengen, om alsnog te zien te krijgen hoe het ermee verder moet.
Het offer plegen houdt niet in dat hetgeen
geofferd wordt je koud laat. Integendeel juist, je bent er intiem mee verbonden – zoals Abraham in het verhaal met Izaäk verbonden is. Je koestert je offer en je omgeeft het, zo zou Nietzsche zeggen, met een ‘omhullende atmosfeer’. Die omhullende atmosfeer kan op heel uiteenlopende manieren gestalte krijgen: in de vorm van een tocht van drie dagen (Abraham), in de vorm van een al dan niet ceremonieel gebed, of in de vorm van een oogopslag die wonderen doet. Hoe je hieraan in relatie tot de levende natuur vorm geeft, is dan nog een hele kwestie. Louter ‘loslaten’ is echter geen optie, en opofferen nog minder. Nimmer wordt er bij het offer iets opgeofferd. Het offer vereist dat je je verantwoordelijk verhoudt tot hetgeen geofferd wordt en dat je er trouw aan bent – ten leven!

Glyfosaat (Ariejan Korteweg de Volkskrant 7 december 2017, p. 21):
In het smalle stuk daartussen, de schakel tussen
boer en klant, schuilen de machtige concerns, de bedrijven die op wereldschaal beslissen wat wij te eten krijgen. Monsanto is een van de allergrootste, je zou het het Google van de voeding kunnen noemen. Ze produceren bijvoorbeeld genetisch aangepaste zaden en kunstmest.
Monsanto opereert nogal eens op het randje. En is machtig genoeg om dat randje geleidelijk naar het midden van het veld te duwen. In Frankrijk, Engeland, Duitsland en België wordt veel en prominent over Monsanto en glyfosaat bericht. In de VS krijgen de Monsanto Papers veel aandacht: een reeks interne brieven en mails waaruit zou blijken dat ook binnen het bedrijf al decennia twijfels zijn over de gezondheidsrisico's van Roundup; Monsanto zou studies die de risico's aantonen actief bestrijden en meeschrijven aan onderzoek. Die zaak ligt bij de rechter: maart volgend jaar beginnen de verhoren.

Presidentiële voordracht (Radha Burnier Theosofia juni 2000):
‘Mogen zij die de belichaming vormen van onsterfelijke Liefde met Hun hulp en leiding deze Vereniging, gesticht om een kanaal te vormen voor Hun werk, zegenen. Mogen Zij haar inspireren met Hun wijsheid, sterken met Hun kracht en bekrachtigen met Hun activiteit’.
Er wordt tegenwoordig veel gezegd over het nieuwe millennium en de nieuwe eeuw, maar de mensheid gaat koppig door op de oude weg. Oorlog, geweld, uitbuiting en haat zijn overal te vinden. Morele overwegingen worden naar de achtergrond geschoven bij het dwaze zoeken naar kennis en bevrediging. Er is weinig zorg over hoe die kennis te gebruiken. Het zoeken naar steeds gevaarlijker wordende middelen van destructie gaat door, en ook naar winstgevender manieren om de natuur te exploiteren. De begeerte naar persoonlijke bevrediging lijkt belangen van de gemeenschap en plichtsgevoel te overstemmen. Meedogenloosheid is een intrinsiek deel geworden van veel beroepen.
Zuiverheid en openheid (p. 85)
De nieuwe dageraad zal beginnen onze wereld te verlichten als de eigenschap
intuitie, inzicht, boeddhi of welke naam wij ook maar gebruiken, in ons wakker wordt en ons leven gaat bepalen. Deze eigenschap ziet het Ene in het vele , het Geheel dat groter is dan de delen, de goddelijke Muziek in alle geluiden, en de betekenis van de kosmische processen. Als wij niet naar deze bewustwording toewerken, wie doet het dan wel?

Poetin zoekt slechts goedkope kick in Syrië (Thomas Friedman de Volkskrant 1 oktober 2015 p. 23):
chtbare, ik sta op ter verdediging van president Barack Obama's Syrië-beleid. Obama heeft gelijk gehad met zijn aarzeling diep betrokken te raken bij Syrië. Maar hij heeft nooit de moed gehad zijn beweegredenen gedetailleerd over te brengen aan het Amerikaanse volk.
Intussen ontbreekt het Obama's critici volledig aan wijsheid gebaseerd op onze eigen ervaringen. Ze zeggen zomaar even fire, ready, aimin Syrië zonder enige aanwijzing dat die benadering beter zou werken dan ze deed in Irak of Libië. Mensen die niet weten hoe ze de binnenstad van Baltimore kunnen oplappen, denken dat ze weten hoe ze de binnenstad van Aleppo kunnen oplappen - vanuit de lucht! Etc.
Obama's ambities in Syrië blijven terecht beperkt tot het indammen van IS en de vluchtelingenstroom.
Waarom moeten we naar gematigden zoeken en ze vervolgens trainen terwijl niemand de jihadisten hoeft te trainen die erop af komen? Omdat de jihadisten gegrepen zijn door idealen, hoe krom en verwrongen ook. Er is geen kritische massa Syriërs gegrepen door idealen; ze vechten voor hun huizen en families, maar niet voor een abstract ideaal als democratie. We proberen dat te compenseren met training, maar dat werkt nooit.
Zitten er echte democraten in de Syrische oppositie? Zeker, maar niet genoeg - en niet met de organisatie, de motivatie en de meedogenloosheid van hun tegenstanders.
Iedereen wil een onbevlekte interventie in Syrië, waarbij het lijkt alsof je iets gaat doen, maar dan zonder de politieke kosten van troepen op de grond of onplezierige compromissen met onfrisse figuren. Maar zo'n optie bestaat niet. Poetins onbezonnen haast om in Syrië betrokken te raken, zal hem uiteindelijk afhankelijker maken van een akkoord dat de vluchtelingenstroom stopt. Als we dat kunnen bereiken, is dat al heel wat.

Smart bomb (Arno Haijtema de Volkskrant 23 februari 2022 p. V2):
Als de bom valt liet zich bekijken als een litanie over onvoorstelbaar leed en het stelselmatig ontlopen van Nederlandse politieke en morele verantwoordelijkheid. Een jongetje wiens gezicht door de explosie was verminkt, vroeg Nederland via Ghosen: ‘Doe iets aan mijn gezicht.’ Zijn schoolgenoten zijn bang voor hem, hij wordt naar huis gestuurd. Laat hij maar geen hoop koesteren: het kabinet wil geen verwachtingen wekken bij nabestaanden. Wel is er vier (vier) miljoen euro beschikbaar voor Hawija’s wederopbouw.

De paradox is dat heersers moeten dienen in plaats van heersen. Authentieke leiders leren het denken in vaste patronen los te laten, dus door de schijnwaarheden, de schijnheiligheid in het leven, de ingebakken clichés te demystificeren. Leiders die in hun werk eenzijdig de nadruk op aardse zaken als geld leggen dien je direct te ontslaan. Een goede manager neemt ook foute beslissingen, maar zo weinig dat de continuïteit van de organisatie daardoor niet in gevaar komt. De overheid is er voor een actieve dienstverlening aan de burger. Met klachtgericht werken is niets mis. Door de marktideologie “Voor wat hoort wat” te omhelzen heeft de overheid in eigen voet geschoten.

Groene rekenkamer: Het klimaat gedraagt zich de laatste jaren niet overeenkomstig de projecties van het IPCC (het Klimaatpanel van de Ve­re­nigde Naties). In plaats van een steeds snellere opwarming van de aarde, als gevolg van de mense­lijke uitstoot van CO2, vertoont de gemiddelde we­reldtempe­ratuur de laatste tien jaar een be­trekkelijk vlak verloop – ondanks voortgaande stijging van de CO2-concentratie in de atmosfeer.
Is er echt sprake van een The Great Global Warming Swindle?

Profiel Herbert Marcuse en het gelijk van de complotdenker
Tegen het rationalisme (Marian Donner De Groene Amsterdammer 24 februari 2022 p. 42-47):
Dat het begrip vrijheid tijdens
de coronacrisis gekaapt werd door rechts is ook te wijten aan het feit dat het voor links geen waarde van belang meer lijkt te zijn. Links verwordt tot de hoeder van de status quo.
Maar daarmee is volgens Marcuse een (westerse) samenleving ontstaan die zelf ten
diepste irrationeel is. In zijn beroemdste werk, De eendimensionale mens, schrijft hij: ‘Het samengaan van een stijgende productiviteit met een stijgende kans op vernietiging, het balanceren boven de afgrond der complete uitroeiing, de algehele overgave van eigen denken, hopen en vrezen aan de beslissingen van de heersende machten, het laten voortbestaan van een bittere armoede naast een rijkdom zonder weerga, dit alles vormt ook voor de volstrekt onpartijdige toeschouwer een akte van beschuldiging – ook al is dit slechts een bijproduct van deze samenleving en niet haar raison d’être: haar overweldigende rationaliteit, die doelmatigheid en groei bevordert, is zelf irrationeel.’
Wanneer in 1933 Hitler aan de macht komt, vertrekt Marcuse met zijn gezin naar Genève om te gaan werken voor het marxistische onderzoeksbureau Institut für Sozialforschung dat daar in ballingschap zit. Twee jaar later verhuist het gezin mee naar New York. Het instituut zal later bekend worden als de
Frankfurter Schule.
Naast onder anderen Max Horkheimer, Theodor Adorno, Erich Fromm en (op afstand) Walter Benjamin groeit Marcuse uit tot een van de bekendste namen van het instituut. Het zijn allemaal joodse denkers die met elkaar
verbonden zijn in hun kritiek op het kapitalisme. Ze combineren marxistische theorieën met hegeliaanse dialectiek en inzichten uit de psychoanalyse, sociologie en het existentialisme. Maar vooral zijn ze de eersten die populaire cultuur serieus nemen als studieobject. Hun onderzoek richt zich op film, muziek, kunst, mode en tv om zo de werkingen van kapitalisme te ontleden, en alle manieren waarop de burger geïndoctrineerd wordt om in de pas te lopen.
In 1955 publiceert hij
Eros and Civilization, waarin hij het denken van Freud verbindt met Marx en een pleidooi houdt voor een wereld die in dienst staat van de levensinstincten in plaats van de doodsdriften.

Cultureel marxisme (Jan de Boer Civis Mundi Digitaal #89 septemner 2019):
Complot-denken
Het complot dat sommigen zich in het hoofd halen, gehoorzaamt aan een idiote logica. Een funest project geeft de multinationals de mogelijkheid zich te verrijken over de rug van passief geworden consumenten door het vergeten van christelijke waarden en het door ‘cultureel marxisme’ gepropageerde egalitarisme, dat de werkers in de steek heeft gelaten ten gunste van minderheden.
De ongelukkige republikeinse kandidaat voor het Amerikaanse presidentschap in de jaren 1990, Pat Buchanan, maakte dit idee met een
flinke dosis antisemitisme populair. Hij verklaarde dat de Verenigde Staten net zo op hun hoede moeten zijn voor de nazi’s als voor de leden van de Frankfurter School die hun toevlucht in de Verenigde Staten hebben gezocht. Verscheidene auteurs van joodse origine van deze groep intellectuelen: Max Horkheimer, Theodor Adorno, Herbert Marcuse, e.a. moesten Nazi-Duitsland ontvluchten en verkastten naar de Verenigde Staten.

Vijfde roman van Sana Valiulina is wonder van vertelkunst (Persis Bekkering de Volkskrant 31 januari 2015):
Met dit fabelachtige, darwinistische beest eindigt
Kinderen van Brezjnev, het donkere, vijfde boek van de in Estland geboren en in Nederland woonachtige Sana Valiulina. Het begint idyllisch: in de jaren zeventig, in de mondaine kustplaats Ruha in Estland. Aan de rand van het Sovjetimperium, dicht bij Europa, brengen Russen en Esten vreedzame zomers door, ventileren vrijelijk hun dissidente filosofieën en roeren in pannen met zelfgeplukte paddestoelen.
Generatie min
Kinderen van Brezjnev volgt in vier losjes verbonden verhalen de onderbelichte generatie die geboren wordt tijdens het bewind van Sovjetleider Brezjnev, 'generatie min', zoals de ouders ze noemen. De jongeren hebben geen herinneringen aan de gruwelen van revolutie en onderdrukking. Nee, zij verlangen naar spijkerbroeken en kauwgom - materialisme, waar hun ouders idealisme zouden willen zien. De jongeren lijden onder het gedrag van hun ouders, die voor het onfortuinlijke heden vluchten in alcohol en een obsessie met Fins sanitair.
De roman is een modern sprookje. Al die figuren vertellen een verhaal over wat er met de
moraal gebeurt als de staat verzwakt raakt: er blijft niets anders over dan de wetten van de jungle.
Daarmee toont Valiulina ook het
ware gezicht van 'onze' samenleving, van het vrije Westen. Als je door de facelift heen kijkt, schrik je je een hoedje.

Rotte appels (Ewald Engelen De Groene Amsterdammer 24 februari 2022 p. 9):
In 2008 klonk de alarmbel. Helaas zijn alle pogingen om megabanken te binden aan hun publieke mandaat gestrand op
onenigheid onder critici, politieke desinteresse, de massieve lobby van de sector zelf, en het narratief dat winstgevende banken nodig zijn om hypothecaire leningen te verstrekken. Neem de commissie-Wijffels uit 2013: veel gesteggel over de buffers (drie of vijf procent) waardoor ze nooit meer is toegekomen aan de vraag of publieke geldschepping wel in goede handen is bij beursgenoteerde megabanken. Die vraag moet eindelijk worden gesteld. En het antwoord moet wat mij betreft een luid en duidelijk ‘nee’ zijn.

Hoezo ‘wij’? (Ewald Engelen De Groene Amsterdammer 13 december 2018 p. 9):
De Nederlandse elite doet dat anders. Die beweegt retorisch mee, suggereert gelijkheid, neemt daarmee de demonstranten de wind uit de zeilen om vervolgens alles bij het oude te kunnen laten.
De Nederlands-Amerikaanse historicus James Kennedy heeft in Nieuw Babylon in aanbouw over de modernisering van Nederland in de jaren zestig prachtig beschreven hoe dit mechanisme werkt: de oude elite tooide zich in de kleuren van de nieuwe om op het pluche te kunnen blijven zitten. Om het werk van de neomarxist Herbert Marcuse aan een tweet van Marleen Stikker te paren: repressieve tolerantie door toe-eigening van de taal en de symbolen van je tegenstander.
Het werd perfect geïllustreerd in het wekelijkse gesprek met premier Rutte. Die deed een onvervalste #jesuischarlie door te zeggen dat we allemaal tot op zekere hoogte een geel hesje dragen, dat hij de zorgen begreep en serieus nam, om vervolgens luchtigjes te keuvelen over Syrische vluchtelingenstromen die ons eind 2015, begin 2016 dreigden te overlopen en
klimaatmaatregelen waar we allemaal in gelijke mate voor zouden moeten opdraaien.

Wetenschapsfilosofie, deel 8C: Habermas: wetenschap en communicatieve rationaliteit (Piet Ransijn Civis Mundi Digitaal #74 januari 2019 I):
Habermas als
maatschappijkritische verlichtingsdenker
Van Dijk geeft de volgende samenvattende conclusie: “Habermas is de meest prominente erfgenaam van de maatschappijkritische theorie… Hij achtte het noodzakelijk een belangrijk deel van het marxistische gedachtegoed van de hand te doen. Doch de normatieve gerichtheid op het streven naar gelijkheid en de bevrijding van de mens van vervreemdende levensvormen is hij altijd trouw gebleven… Iedere wetenschapper is in zekere zin normatief bezig, immers ook het streven naar waarheid en objectiviteit is een normatieve keuze… Zijn prioriteit ligt bij het verklaren van de ziekten van de moderne tijd… Een verklaring die hij voor een groot deel ontleent aan het werk van Max Weber en de Frankfurter Schule. [...Het betreft] de onbedoelde en ongewenst gevolgen van de maatschappelijke dominantie van de instrumentele of technische rationaliteit… en het manipulerende en dehumaniserende karakter van de technologie en wetenschap” (p 318).

Het verfoeide neoliberalisme is nog niet verslagen (Jaap Tielbeke De Groene Amsterdammer 20 mei 2020 p. 5):
Aan
ideeën voor een eerlijkere en groenere economie is geen gebrek, getuige de onophoudelijke stroom aan manifesten en petities. Maar met mooie plannen en ideeën zijn zzp’ers en flexwerkers nog niet direct geholpen. De komende tijd moet blijken of die ideeën ook worden vertaald in concreet beleid en of de geest van Friedman en Hayek eindelijk uit de bestuurskamers verdreven wordt. Wat dat betreft beloofde de kop van een NOS-nieuwsbericht vorige week weinig goeds: ‘Belastingontwijking geen hard criterium voor bedrijvensteun.’ Het neoliberalisme is nog lang niet verslagen.

Economen volgen politieke hart of Economen laten zich leiden door politieke voorkeur (Peter de Waard Volkskrant 8 maart 2016 p. 27):
Volgens de onderzoekers wordt vaak gezegd dat deze meningsverschillen de waarde van de economische wetenschap voor het grote publiek ondermijnen. Zo riep The Economist economen op harder te werken aan wat het blad een resolutiemechanisme noemt; simpel gesteld: een manier om de onenigheid onder economen op te lossen.
Maar over een aantal is er nauwelijks eensgezindheid.
Zo vindt maar een minderheid van de economen (45 procent) dat monetair beleid een effectief middel is bij recessies. Hiermee keren zij zich in meerderheid tegen het beleid van de ECB, die via renteverlagingen en het bijdrukken van geld de economie weer aan de praat probeert te krijgen. Ook vindt maar 41 procent van de economen dat een minimum-jeugdloon de werkloosheid onder jongeren vergroot. En slechts 19 procent - nog maar één op de vijf - is het eens met de stelling van de econoom Milton Friedman dat inflatie vooral een monetair fenomeen is. De politieke voorkeur speelt in tien van de veertien stellingen een rol.
Toch vinden de onderzoekers het niet per se een probleem. Dat economie zoveel stromingen en benaderingen kent, is een logisch gevolg van de onvoorspelbaarheid van economisch gedrag.
'Alleen met een rijke schakering aan benaderingen kun je iets van economie begrijpen en blijkbaar zitten economen zo in elkaar dat linkse economen op een andere wijze naar de economie kijken dan rechtse economen', aldus Van Dalen.

Essay De dwalingen van de anti-neoliberalen
Het neoliberale fantoom (Edwin van de Haar De Groene Amsterdammer 15 februari 2012):
Anti-neoliberalen en linkse politici geven het neoliberalisme de schuld van alles wat niet deugt. Zich verdiepen in de veelsoortige liberale ideeëngeschiedenis is er kennelijk niet bij.
Achterhuis erkent weliswaar dat het neoliberalisme ‘een vaag verzamelbegrip’ is, maar dat is voor hem en de andere criticasters geen enkel probleem. Hun gedachte lijkt te zijn dat de kritiek het best aankomt zolang het betoog maar vaag aansluit bij hetgeen de lezer associeert met het liberalisme, zoals bijvoorbeeld het voor velen onheilspellende begrip laissez-faire.
De utopie van de vrije markt (2010) van Achterhuis is exemplarisch voor deze benadering, maar hij is slechts één van velen. Het is daarom tijd dat de plek van het neoliberalisme in de liberale ideeëngeschiedenis wordt verduidelijkt en een aantal andere veelvuldig terugkomende kritiekpunten wordt getoetst. Dan blijkt de kritiek op het neoliberalisme vooral op drijfzand gebaseerd.
Het
ANTI-NEOLIBERALISME kent ook een gewoonte van malicieuze verdachtmakingen. In Domenico Losurdo’s Liberalism: A Counter-History (2011) wordt bijvoorbeeld gesteld dat enkele liberale aartsvaders slaveneigenaar waren of de slavernij verdedigden.
Een ander terugkerend element in de kritiek op het neoliberalisme is het vermeende kwaadaardige en imperialistische karakter ervan. In navolging van de Canadese antikapitaliste Naomi Klein komt bijvoorbeeld ook Achterhuis steeds weer aanzetten met de bemoeienissen van de
klassiek-liberalen Hayek en Friedman in onder meer Chili ten tijde van Pinochet, als bewijs van een soort ‘fout verleden’.

We krijgen het steeds benauwder (Mac van Dinther Michael Persson de Volkskrant Boeken en Wetenschap p. 4-7):
De
apocalyptische vergezichten die de Club van Rome in 1972 zag zijn weer actueel en urgent. Waarom is er de afgelopen halve eeuw niet afdoende actie ondernomen? We vroeger het onder anderen aan Dennis Meadows, mede-opsteller van De grenzen aan de groei.
‘Niet gefrustreerd, wel verdrietig’
So here we are, zegt Meadows, inmiddels 79 jaar, nog steeds vanuit New England, die de opgestuurde vragen kennelijk goed genoeg vindt om ze op een bandje te beantwoorden. ‘Of ik gefrustreerd ben dat ik het proces niet op de een of andere manier eigenhandig heb kunnen veranderen? Nee hoor. Mijn doel, als wetenschapper, is de informatie zo goed mogelijk te presenteren, en dan mensen te laten beslissen of ze er wat mee doen.\\
Dat er zo weinig is gebeurd, ondanks de eerste leiders die zich wel degelijk zorgen maakten over het milieu en iemand als Joop den Uyl die hardop zei dat er grenzen aan het consumeren moeten zitten, is volgens hem een kwestie van democratie, en de aard van de mens. ‘Leiders zijn geen grote persoonlijkheden. Leiders kun je beter beschrijven als mensen die snappen welke kant de massa op beweegt en in staat zijn zich aan kop te manoeuvreren. De huidige status quo is in het belang van te veel mensen en die willen helemaal geen offers brengen voor de lange termijn. Het is niet dat ze niet weten wat er over tien of twintig jaar gaat gebeuren, het kan ze gewoon niets schelen.’

Vijftig jaar na de oerwaarschuwing van de Club van Rome
Over de grenzen aan de groei (Jaap Tielbeke De Groene Amsterdammer 17 februari 2022 p. 12-13):
Aan de hand van vier jaartallen -
1972 - 1992 - 2002 - 2022 - maakt Jaap Tielbeke de balans op. Hoe kan het dat we, ondanks alle alarmsignalen, de planetaire grenzen hebben overschreden? En welke lessen kunnen we daaruit trekken voor de toekomst?
We waren gewaarschuwd, maar we hebben niet geluisterd (Lisa Doeland De Groene Amsterdammer 17 februari 2022):
Hoe zorg je ervoor dat mensen een boodschap ter harte nemen die ze
onwelgevallig is? En moet daar dan een suikerlaagje omheen?
Tielbeke laat mooi zien hoe de kernboodschap van het rapport ook in 1972 al snel naar de achtergrond gedreven werd door kwesties als het
begrotingstekort en werkgelegenheid – die valse tegenstelling tussen zorg voor het milieu en zorg voor onszelf. Die speelde ook afgelopen week weer op, deze keer tussen de werknemers van VDL Nedcar en de activisten in het Sterrenbos. Terwijl ik dit schrijf wordt het bos gekapt. Tegen de tijd dat u dit leest is het er niet meer. En dat alles zodat Nedcar elektrische auto’s kan produceren, waarin u met een goed gevoel ‘groen’ kunt rijden. We waren gewaarschuwd, zeker, en we hebben niet geluisterd.
Grenzen aan de groei (Xandra Schutte De Groene Amsterdammer 17 februari 2022 p. 5):
In de gesprekken die gevoerd werden in wat de
commissie Mansholt is gaan heten, naar oud-landbouwminister en Europarlementariër Sicco Mansholt, ging het al diepgaand over hoe de ecologische problematiek verbonden kon worden met een rechtvaardige verdeling van welvaart, zowel in eigen land als internationaal. De ideeën die toen werden geformuleerd zouden zo omhelsd kunnen worden door Lilianne Ploumen en Jesse Klaver, als programma voor hun politieke samenwerking.
En het ging toen al over kanttekeningen bij
ongebreidelde economische groei, die volgens Den Uyl vooral tot overmatige consumptie leidt en die, belangrijker, ‘niet gelukkiger maakt en het gezamenlijke belang in de weg staat’. Het is een denkwijze die tegenwoordig steeds vaker opduikt: het grensdenken leeft weer.
‘Check your privilege’ in stilte (Charlotte Remarque De groene Amsterdammer 17 februari 2022) p. 90-91):
Het biechthokje was een veel sjiekere oplossing geweest voor zijn
ongemak, omdat het privé is. Als je de rest van het land bij je oefening van berouw moet betrekken, dan wil je dus niet met jezelf in het reine komen, of het grote onrecht in deze wereld beter begrijpen, maar publiekelijk je weesgegroetjes zeggen zodat je weer schoongespoeld verder kunt gaan.

Is Sid Lukkassen de #metoo van het linkse intellectualisme? (Peter Lamberts Civis Mundi Digitaal #53 december 2017):
Cultuurmarxisme
In ons intellectuele landschap voeren linkse intellectuelen de boventoon en zijn normbepalend. Steeds meer wordt dit normbepalende gedrag een steen des aanstoots voor een groeiende groep mensen. Sinds enige jaren heeft deze steen des aanstoots een naam: cultuurmarxisme. De term geeft aan dat culturele verschillen steeds meer gelijkgetrokken worden. Heldere culturele ijkpunten worden van hun sokkel gesleurd en onbekende culturele elementen worden juichend als alternatief gepresenteerd.
Sid Lukkassen is sinds enige jaren een onvermoeibare voorvechter in de strijd tegen dit cultuurmarxisme. In zijn nieuwste boek Levenslust en Doodsdrift presenteert hij de lezer een bloemlezing uit zijn rijke repertoire van essays. Daarin wordt het cultuurmarxisme vanuit grote belezenheid gekapitteld, ondersteund door een diversiteit aan bronnen.

Struikelen over Chileense stenen in het plaveisel (Ariel Dorfman de Volkskrant 21 februari 2022 p. 20):
Nu komende maand in Chili de jonge, linkse president Boric wordt geïnstalleerd, mijmert schrijver Ariel Dorfman of nu de tijd rijp is om de
herinneringen aan de gruwelen onder dictator Pinochet (1973-1990) vaste plekken te geven.
In het geval van Chili zijn er in de stad Limache eind 2018 vijf plaquettes onthuld. Het programma had de titel ‘
Residencia de la Memoria’ (Huizen van Herinnering). Dat betekende niet alleen dat de herinnering hier nu was vastgelegd, maar verwees ook naar de schitterende gedichten van Neruda, in antwoord op zijn verlangen dat we in steen heiligen wat we ons collectief herinneren.
Stenen des aanstoots
Zo heb ik mij in de dagen volgend op mijn eigen struikeling over een steen afgevraagd of, nu Chili op het punt staat een president in te huldigen die een
vurig voorvechter is van mensenrechten, het geen tijd is deze Huizen van Herinnering massaal aan te pakken en Chili te overspoelen met plaquettes als ‘stenen des aanstoots’ voor onze burgers tijdens hun dagelijkse bezigheden.
Gezien mijn gevorderde leeftijd is het
waarschijnlijk onvermijdelijk dat ik in een nabije toekomst nog eens zal struikelen over een Chileense steen. Niet alleen hoop ik dat ik me die keer niet zal bezeren, maar het zou mij verheugen als ik mijn teen dan stoot omdat ik tot staan word gebracht door een Huis van Herinnering dat er staat om mij en zovele anderen bewust te maken van de tragische geschiedenis van ons land, om ons eraan te herinneren dat we nooit moeten terugvallen naar een traumatisch verleden.

‘Dat een ander bepaalt hoe jij moet leven, is het ergste wat kan gebeuren’ (Marjon Bolwijn de Volkskrant 21 februari 2022 p. 16-17):
Ik heb kunnen overleven door mij aan de situatie aan te passen,
zonder ingewikkelde denkpatronen. Je hebt geen andere keus dan meedraaien in het moment.
‘Bij terugkeer werd je bekeken als een
oen, als je als dwangarbeider voor de Duitsers had gewerkt. Ik hoefde geen mededogen, ik was allang blij dat ik thuis was en weer mijn gang kon gaan, een normaal leven kon gaan leiden; trouwen en een gezin beginnen, niks bijzonders.

Als één volk het slachtoffer is van religieus fanatisme, dan zijn dat de Afghanen, zegt psychiater Forugh Karimi (Robert van de Griend interviewt Forugh Karimi de Volkskrant 10 september 2021):
Hoogzwanger ontvluchtte Forugh Karimi 25 jaar geleden Afghanistan. Nu behandelt ze als psychiater in Nederland getraumatiseerde landgenoten. ‘
Velen worstelen met het gevoel dat wij Afghanen er niet toe doen.
In het Gelderse dorpje Harskamp werden Afghaanse evacués opgewacht door een woedende menigte die leuzen riep als ‘Eigen volk eerst’. Hoe kijkt u als psychiater naar deze demonstranten?
‘Voor mij verschillen ze weinig van een asielzoeker die gefrustreerd is over zijn procedure en overgaat tot geweld, of van een geradicaliseerd persoon met kwade bedoelingen. Het onderliggende principe is hetzelfde: ik ben boos, en dat kan ik niet verdragen, dus moeten anderen daarvoor boeten.’
Hoe komt dat het mensen die een oorlog hebben meegemaakt bij u in de spreekkamer vooral over die
Nederlandse vooroordelen beginnen?
‘Omdat het meest voorkomende oorlogsgeweld, zoals zelfmoordaanslagen en explosies, vaak niet zozeer op de persoon gericht is. Racistische vooroordelen zijn dat wel. Die kunnen veel meer je igenwaarde aantasten(zelfvertrouwen), zeker als je basis niet zo stevig is.’
Verklaart dat waarom u in Kabul geneeskunde bent gaan studeren, terwijl u
stiekem droomde van een leven als schrijver?
‘Ik geloof in de kracht van fictie. Als je een foto ziet van een vrouw in een boerka, kom je niet dichtbij, blijf je toeschouwer. Maar als je een roman leest, kun je je identificeren met universele thema’s als liefde, verraad en mededogen. Dan voel je wat de personages voelen. Ik geloof dat literatuur ons mens houdt.’

Dat je bent afgehaakt, is niet je eigen schuld’ (Haro Kraak en Loes Reijmer de Volkskrant 2 juli 2022, Zaterdag p. 2-5):
Om radicalisering te voorkomen, zouden ‘de gevestigden’ meer naar ‘de buitenstaanders’ moeten luisteren, stelt electoraal geograaf
Josse de Voogd , schrijver van de Atlas van afgehaakt Nederland. is de belangrijkste graadmeter in deze tweedeling.

Tijd om einde te maken aan haat in de Tweede Kamer (Pieter Heerma de Volkskrant 11 februari 2022 p. 27):
Het democratisch debat mag nooit een alibi bieden voor
haat. Daarom moet de relatie onderzocht worden tussen persoonlijke aanvallen in het parlement, en bedreigingen daarbuiten.
In de onlangs verschenen
Atlas van Afgehaakt Nederland laten Josse de Voogd en René Cuperus zien dat de politiek-maatschappelijke onvrede niet alleen samenhangt met verschillen in inkomen of opleiding. Zij zien ook duidelijk geografische verschillen tussen bijvoorbeeld grote steden en het platteland en tussen verschillende regio’s in het land. Het onbehagen verdeelt de samenleving in een groep met wie het goed en steeds beter gaat en een groeiende groep mensen die zich steeds minder thuis en gehoord voelen.
Het
trekken van de grens is een taak van de partijen in de Tweede Kamer zelf. In het debat over de regeringsverklaring heb ik om die reden het voorstel gedaan de relatie in beeld te brengen tussen persoonlijke aanvallen in het parlement en bedreigingen of andere gevolgen daarbuiten. Die kennis geeft een objectieve grond om haatpraat effectief te weren en een grens te trekken.

Vanwaar toch die drang om antisemitisme te ontkennen, zelfs als het er dik bovenop ligt? (Elma Drayer de Volkskrant 8 maart 2024, p. 25):\\ Alleen iets tegen zionisten. Dat is iets héél anders. Daarom dienen wij mild te staan tegenover die leus betreffende de bevrijding van Palestina van de rivier tot aan de zee. Daarom moeten wij de oproep tot een nieuwe intifada niet al te zwaar nemen. Juist ja. Dus als je iets hebt tegen álle Joden ter wereld dan ben je een antisemiet. Heb je slechts iets tegen de hélft van alle Joden ter wereld dan ben je dat niet. Weer wat geleerd.

We pikken niet langer wat we generaties lang als vanzelfsprekend aanvaardden (Elma Drayer de Volkskrant 11 februari 2022 p.29):
Nederland ziet er anno 2022 juist heel wat
zonniger uit dan enkele decennia geleden – wat dit betreft, zeg ik er haastig achteraan. Teken aan de wand: het kabinet heeft deze week een heuse onafhankelijke regeringscommissaris benoemd ‘die de beoogde afname van grensoverschrijdend gedrag kan aanjagen en richting kan geven aan het maatschappelijk debat’.
Volgens de begeleidende Kamerbrief is er een ‘fundamentele cultuurverandering’ nodig. ‘Dit vraagt een Rijksoverheid die bewustwording creëert, faciliteert, normeert, handvatten biedt en waar nodig sanctioneert.’

Overdrijft de Big Mac-index de waarde van de dollar? (Peter de Waard de Volkskrant 11 februari 2022 p. 21):
Dat de
dollar zo wordt overgewaardeerd, heeft te maken met de militaire, politieke en monetaire macht van de VS. Als het een gewoon land zou zijn – vergelijkbaar met Argentinië, Brazilië of Nigeria – zou het een bananenrepubliek zijn die uitgeleverd was aan de grillen van het IMF en andere schuldeisers. In 2021 steeg het handelstekort van de VS met 27 procent naar een bizar bedrag van 859,1 miljard dollar – ongeveer het bbp van Nederland. Dat is het allerhoogste tekort ooit (het vorige record was 816,6 miljard dollar, vlak voor de kredietcrisis in 2006).
Niemand wil zich
laten bespioneren door de Russen of de Chinezen. Maar de Amerikanen, die de grootste financiële belangen hebben om iedereen in de gaten te houden, staan boven alle verdenking.
In een
rechtvaardige wereld zonder dollarmonopolie zou de Amerikaanse munt een fractie waard zijn van wat die nu waard is. Eigenlijk zet de Big Mac-index iedereen nog op het verkeerde been.

Een vader die thuiskwam voor het donker (Philip Huff De Groene Amsterdammer 2 september 2021 p. 54-56):
Alfred Schaffer ontving op 9 september de P.C. Hooft-prijs voor poëzie, heeft in bijna twee decennia een indrukwekkend oeuvre opgebouwd. Een overzichtswerk van al zijn bundels laat zien hoe zijn ‘ik’ zich ontwikkelde.
Terwijl het boek en Schaffers schrijverschap vorderen, gedurende de jaren tien en twintig, de jaren na Schaffers verhuizing naar Zuid-Afrika, behandelt hij fenomenen als postkolonialisme,
critical race theory en structurele ongelijkheid explicieter en uitputtender. Dat zijn allemaal abstracte academische termen en Schaffer werkt aan een universiteit, toch kenmerkt zijn poëzie zich nu juist door – vergelijking van aanpak, niet van perspectief – een Coetzee-achtig spiegelende, schitterende helderheid, vol concrete beelden.
,
zo heb ik u lief is meer dan een bundel die letterlijk alles bij elkaar brengt; het is het verslag van de zoektocht van een opkomende dichter naar een meerstemmige, gelaagde eenheid van vorm en inhoud, van een gedicht, of: gedichten, die figuurlijk de dingen bij elkaar brengen en in een verband stellen. Het is een van Schaffers vele talenten dat hij bloemen, stadsbeelden, historische figuren, vakantiestranden en de Hollandse kust en zijn aalscholvers – plekken en beelden die heel gewoon zijn – weer met betekenis kan laden, en door dat te doen duidelijk maakt wat in de eerste aanleg ‘doodgewoon’ is voor ons. Hij toont de lezer wat vaak door alomtegenwoordigheid onzichtbaar is geworden: het mens, het dier, het ding.

Dicht bij de pijn (Laura de Jong de Volkskrant 28 augustus 2021 Boeken p. 7-9):
Dichter Alfred Schaffer (47) won vrijwel alle poëzieprijzen die in Nederland vallen te winnen. Nu wordt hem ook nog de P.C. Hooft-prijs toegekend.
Volgens de jury is Schaffer een dichter die
‘zonder met modes mee te waaien midden in deze tijd staat’.
Naast de P.C. Hooft-prijs won Schaffer dit jaar met zijn laatste bundel
wie was ik (strafregels) ook de Herman de Coninckprijs. De dichter heeft daarmee de afgelopen twee decennia zo’n beetje alle belangrijke literaire prijzen gewonnen die er in Nederland te winnen vallen met poëzie.
‘Mijn ouders hebben altijd gewild dat ik niet van hen zou vervreemden door hun verdriet. Van jongs af aan heb ik daarom een open en vrije jeugd gehad. Dat had rechtstreeks te maken met de dood van mijn zus. Ik heb zelf een dochter van 12 jaar, gezond, vrolijk en tegenwoordig zeer feministisch. Mijn vrouw en ik kunnen er niet eens aan dénken, aan wat mijn ouders is overkomen. Ik vind het dus knap hoe ze het hebben volgehouden.
Ze zijn sterker naar elkaar toe gegroeid. Er is geen middenweg, denk ik. Of je wordt samen sterker of je valt uit elkaar.’

De ideale versie van jezelf bestaat niet (Kaya Bouma de Volkskrant 19 februari 2022 Opinie p. 24-25):
Onze ‘obsessie’ met positiviteit is schadelijk, vindt de Amerikaanse psychotherapeut Whitney Goodman. Het impliceert dat wie het niet voor elkaar heeft in het leven, dat aan zichzelf te danken heeft. Haar antwoord op giftige positiviteit: radicale acceptatie.
*Whitney Goodman is een Amerikaanse psychotherapeut. Ze schreef het boek ‘Giftige positiviteit’ over de schadelijke gevolgen van een geforceerde positieve houding.

H.P. Blavatsky De Sleutel tot de Theosofie
HOOFDSTUK V
73: B: Wilt u zeggen dat de
leringen van Boeddha en die van Christus tot dusver geen van beide juist zijn begrepen?
Beide hervormers waren vurige filantropen en daadwerkelijke altruïsten - predikten zeer onmiskenbaar een socialisme van de edelste en hoogste soort, zelfopoffering tot het bittere einde. ”Laat de zonden van de hele wereld op mij vallen, opdat ik de ellende en het lijden van de mens kan verlichten!” roept Boeddha uit; ...
HOOFDSTUK XI
HEEFT GOD HET RECHT TE
VERGEVEN? (p. 206):
Th: Op de
leer der verzoening; ik doel op dat gevaarlijke dogma waarin u gelooft, en dat ons leert dat, hoe zwaar onze misdaden tegen de wetten van God en de mens ook zijn, wij maar behoeven te geloven in de zelfopoffering van Jezus tot redding van de mensheid, en zijn bloed zal ons van alle smetten zuiveren. Al twintig jaar ga ik daartegen in, en misschien mag ik uw aandacht vestigen op een paragraaf uit Isis Ontsluierd, dat in 1875 werd geschreven. Ziehier wat het christendom leert en door ons wordt bestreden: ”Gods barmhartigheid is grenzeloos en ondoorgrondelijk.
Over
zelfopoffering (p. 221):
Th: Aan anderen meer geven dan aan zichzelf -
zelfopoffering. Dat was de stelregel of algemeen heersende norm die zo bij uitstek het kenmerk was van de grootste Leraren en Meesters van de mensheid - bijvoorbeeld Gautama Boeddha in de geschiedenis, en Jezus van Nazareth in de evangeliën. Deze eigenschap alleen al was voldoende om hen de blijvende eerbied en dankbaarheid te bezorgen van na hen komende generaties. We zeggen echter wel dat zelfopoffering gepaard moet gaan met onderscheidingsvermogen en dat, als een dergelijke zelfverzaking onterecht of blindelings plaatsvindt, zonder te letten op de daaruit voortvloeiende gevolgen, ze vaak niet alleen vergeefs, maar ook schadelijk kan blijken te zijn. Een van de grondregels van de theosofie is rechtvaardigheid jegens zichzelf — gezien als een deel van de collectieve mensheid, geen persoonlijke rechtvaardigheid — die niet groter, maar ook niet kleiner is dan die jegens anderen; tenzij wij door het ene zelf te offeren de velen kunnen dienen.
Over
naastenliefde (p. 225):
B: Hoe denken de theosofen over de christelijke plicht van
naastenliefde?
Th: Wat voor naastenliefde bedoelt u?
Geestelijke naastenliefde, of praktische naastenliefde op het stoffelijk gebied?
B: Ik bedoel
praktische naastenliefde, want uw idee van universele broederschap omvat natuurlijk geestelijke naastenliefde.
Th: Denkt u dan aan de praktische uitvoering van de geboden die
Jezus in de Bergrede heeft gegeven?
227: Th: De theosofische opvattingen van
naastenliefde betekenen persoonlijke inspanning voor anderen; persoonlijke barmhartigheid en vriendelijkheid; persoonlijke belangstelling voor het welzijn van hen die lijden; persoonlijke sympathie, voorzorg en hulp bij hun moeilijkheden of noden. Wij theosofen geloven niet in het geven van geld (n.b. als wij dat hadden) door tussenkomst van andere mensen of organisaties. Wij geloven dat geld duizendmaal meer kracht en effect heeft door ons persoonlijk contact en meeleven met hen die het nodig hebben. Wij geloven evenzeer, zo niet meer, in het helpen van de hongerende ziel als in het vullen van de lege maag; want dankbaarheid doet meer goed aan de mens die ze voelt dan aan hem jegens wie ze wordt gekoesterd. HOOFDSTUK VII
OVER DE VERSCHILLENDE TOESTANDEN NA DE
DOOD
Over eeuwige beloning en straf; en over Nirvana (p. 105):
Doordat de vertalers van het Nieuwe Testament en van oude wijsgerige verhandelingen
ziel met geest hebben verward, zijn er veel misvattingen ontstaan. Dit is ook een van de vele redenen dat Boeddha, Plotinus en zoveel andere ingewijden er nu van worden beschuldigd te hebben verlangd naar de algehele uitblussing van hun ziel — omdat ”opgaan in de godheid” of ”hereniging met de universele ziel” volgens de moderne denkbeelden vernietiging betekent. Natuurlijk moet de persoonlijke ziel in haar bestanddelen uiteenvallen vóór ze in staat is haar reinere essentie voor altijd met de onsterfelijke geest te verbinden.
Aan de andere kant zijn de vertolkers van Boeddha er niet in geslaagd de betekenis en het doel van de
vier graden van Dhyana in het boeddhisme te begrijpen. Vraag de pythagoreeërs: ”Kan de geest die leven en beweging schenkt en deel heeft aan de aard van het licht tot niet-zijn worden teruggebracht?” ”Kan zelfs de sensitieve geest in dieren die tot herinneren in staat is, een van de verstandelijke vermogens, sterven en tot niets worden?” merken de occultisten op. In de boeddhistische filosofie betekent vernietiging niets meer dan een verstrooiing van de materie, in welke vorm of schijnbare vorm die ook moge zijn, want alles wat vorm heeft is tijdelijk en daarom in feite een illusie. HOOFDSTUK IX
Wat wordt er precies onder vernietiging verstaan? (p. 156):
B: Het lijkt er dus op dat voor de aardse persoonlijkheid onsterfelijkheid toch nog voorwaardelijk is. Is
onsterfelijkheid zelf niet onvoorwaardelijk?
Th: Volstrekt niet. Maar onsterfelijkheid kan niet slaan op het niet-zijnde: want voor alles wat als SAT bestaat, of uit SAT voortkomt, zijn onsterfelijkheid en eeuwigheid absoluut. Stof is de tegenpool van geest en toch zijn die twee één (twee in één). De essentie van dit alles, d.w.z. geest, kracht en materie, of de drie in één, is evenzeer zonder einde als zonder begin; maar de vorm die deze drievoudige eenheid aanneemt tijdens haar incarnaties, de buitenkant ervan, is stellig slechts een illusie van onze persoonlijke opvattingen. Daarom noemen wij alleen nirvana en het universele leven een werkelijkheid en verwijzen het aardse leven, de aardse persoonlijkheid inbegrepen en zelfs haar devachanische bestaan, naar het schimmenrijk van de illusie.
HOOFDSTUK X - De leer wordt in het evangelie van Johannes onderwezen (p. 175):
B: Deze leer van de mogelijkheid zijn
ziel te verliezen — of noemt u die persoonlijkheid? — is in strijd met de ideële theorieën van christenen zowel als van spiritisten, hoewel Swedenborg haar tot op zekere hoogte aanneemt in wat hij geestelijke dood noemt. Zij zullen dat nooit aanvaarden.
175,176: Het persoonlijke leven, of misschien liever de
ideële weerspiegeling ervan, kan alleen worden voortgezet als het in elke wedergeboorte of elk persoonlijk leven wordt geschraagd door de tweevoudige kracht, d.w.z. door de nauwe vereniging van buddhi en manas. De geringste afwijking in de harmonie schaadt; en als ze is tenietgedaan en geen herstel mogelijk is, scheiden de beide krachten zich op het moment van de dood. De persoonlijke vorm (die kama rupa of mayavi rupa wordt genoemd), waarvan de geestelijke bloesem zich bij de ego voegt, hem in devachan volgt en aan de blijvende individualiteit om zo te zeggen tijdelijk haar persoonlijke kleur geeft, wordt tijdens een korte tussenperiode meegevoerd naar kamaloka en langzamerhand vernietigd.

H.P. Blavatsky De SLeutel tot de Theosofie
HOOFDSTUK VIII
Over
beloning en straf van de ego (p. 128,129):
Het leven is, zoals Shakespeare het beschrijft:
. . . slechts een schim die rondwaart — een armzalig speler,
Die pronkt en tiert zijn uur op het toneel,
Daarna niet wordt gehoord: het is een
sprookje
Door een dwaas verteld met veel geschal en razernij,
Dat niets betekent ....
HOOFDSTUK IX
Wat wordt er precies onder vernietiging verstaan? (p. 158):
De gemiddelde opvattingen van de onontwikkelde christenen zijn ook al niet beter, daar ze zo mogelijk nog materialistischer zijn. Met zijn engelenkopjes, koperen trompetten, gouden harpen enerzijds en stoffelijke hellevuren anderzijds lijkt de christelijke hemel wel een
sprookjesachtig tafereel uit een Kerstpantomime. Door deze bekrompen ideeën is het voor u zo moeilijk te begrijpen. Juist omdat aan het bestaan van de ontlichaamde ziel iedere grove objectieve vorm van aards leven ontbreekt, terwijl het toch het levendige karakter van de werkelijkheid bezit, zoals in zekere dromen, hebben oosterse filosofen het met de visioenen tijdens de slaap vergeleken.
HOOFDSTUK XIV
Over
naastenliefde (p. 277):
B: De S. P. R. ontkent nu geheel en al het bestaan van Mahatma’s. Zij zegt dat zij van het begin tot het eind een
sprookje zijn dat mevrouw Blavatsky zelf heeft verzonnen.
Th: Wel, ze zou heel wat minder vernuftige dingen hebben kunnen doen. In ieder geval hebben wij niet het minste bezwaar tegen die theorie. Zij geeft er, zoals zij nu steeds zegt, bijna de voorkeur aan dat men niet in de Meesters gelooft. Ze verklaart openlijk liever te zien dat men werkelijk denkt dat het enige Mahatmaland te vinden is in haar grijze hersenmassa, kortom, dat zij hen te voorschijn heeft gebracht uit de diepten van haar eigen innerlijk bewustzijn, dan dat hun naam en hun verheven ideaal zo schandelijk worden ontheiligd als nu gebeurt. Eerst protesteerde zij verontwaardigd tegen alle twijfel aan hun bestaan. Nu neemt zij nooit meer de moeite het te bewijzen of te ontkennen. Laat men maar denken wat men wil.
Verklarende woordenlijst (p. 330,331):
Nirmanakaya (Sanskr.). In de esoterische filosofie iets geheel anders dan de betekenis die er gewoonlijk aan wordt gehecht en van de fantasieën van de oriëntalisten. Sommigen noemen het 'nirmanakaya-lichaam ”nirvana met overblijfselen” (Schlagintweit), waarschijnlijk in de veronderstelling dat het een soort nirvanische toestand is waarin bewustzijn en vorm worden behouden. Anderen zeggen dat het een van de trikaya (drie lichamen) is met ”het vermogen iedere verschijningsvorm aan te nemen om het boeddhisme te verspreiden” (een denkbeeld van Eitel); ofwel dat ”het de geïncarneerde avatara van een godheid is” (idem). Het occultisme zegt daarentegen (”Stem van de Stilte”) dat nirmanakaya, hoewel het letterlijk betekent een getransformeerd ”lichaam”, een toestand is. De vorm is die van een adept of yogi die liever deze postmortale toestand intreedt of verkiest dan de toestand van de dharmakaya of het volstrekte nirvana.

Briefwisseling: Tom Lanoye & Alfred Schaffer
Een rad dat ook zonder hamsters rondtolt (De Groene Amsterdammer 11 maart 2021 p. 97-101):
In een correspondentie reflecteren de Vlaamse auteur Tom Lanoye en de Nederlandse dichter Alfred Schaffer op de stemming in hun Lage Landen. Beiden vanuit hun tweede vaderland Zuid-Afrika. En beiden met verbazing, verbijstering én jaloezie.
Een
eenpartijstaat is het niet, au contraire. Maar er trekken inmiddels zoveel partijen en bewegingen in onafgebroken cirkels en stoeten tegen elkaar op, met telkens hetzelfde anekdotische kabaal, dat je niet het gevoel krijgt dat er een meningenstrijd aan de gang is die overhelt naar de ene of de andere richting. De commotietjes, de relletjes, de akkefietjes… Ze wekken de indruk van een rad dat ook zonder hamsters rondtolt als een gek. En als je nog beter kijkt zie je een benauwend surplace. Een fin de régime dat al jaren niet wil eindigen omdat niemand een uitweg of een wervend alternatief ziet of biedt.
Is dat het genie van Mark Rutte?
Dat hij niet zelf schittert, maar iedereen en alles om hem heen zoveel glans ontneemt dat zijn eigen dufheid niet meer opvalt? Dat alles uiteindelijk zó vreselijk down to earth en poepnormaal wordt dat iedereen denkt: ach, vooruit dan maar, doe nog maar vier jaartjes erbij, en dan zien we vanzelf wel weer wat er gebeurt. Wat mij opvalt bij de meeste Nederlanders – vergeleken met Zuid-Afrikanen dan toch – is het gebrek aan verontwaardiging na schandalen als de toeslagenaffaire. De hoogste pief die daar jarenlang voor verantwoordelijk was, zegt welhaast achteloos dat hij de verantwoordelijkheid accepteert, zonder tegelijk ook maar één splinter aan schuld te incasseren. Welnee. Hij knikt, hij kucht, hij relativeert, hij kijkt naar de opiniepeilingen aangaande diverse onderwerpen, hij praat ze na en laat zich tenslotte gewoon andermaal interviewen door zijn vriend Jort van de Bretellen-club. Ze maken openlijk grapjes over de ongepastheid van dat mediatieke geflikflooi en er breekt daarover ook onder echte journalisten geen opstand uit.

De weg naar de hel (Marian Donner De Groene Amsterdammer 6 februari 2020 p. 45):
Wonderlijk, die aanname dat je als kunstenaar geëngageerde kunst kunt maken. Vaak zitten
borstklopperij en goede bedoelingen in de weg.
Aan tafel legde Philip Huff uit dat ‘
de maatschappij bestaat uit allerlei aannames en ideeën over gender, identiteit, socio-economische posities, en dan kom je al snel bij seksisme, patriarchaat, racisme, klasse-identificatie’. Volgens Huff is het de taak van de kunstenaar om daar kritisch op te reflecteren en hij riep daarom op tot ‘een hoger bewustzijn van machtsstructuren in de maatschappij en dat je daar expliciet je kunst op afstemt, om wat te zeggen over wat hier en nu speelt en niet de clichés in stand te houden’. Want: ‘Als je niet met de status quo in gevecht gaat, ben je het er eigenlijk mee eens.’

Geven en nemen (Alfred Schaffer De Groene Amsterdammer 20 december 2018 129):
De structuur van de taal en de open vorm maken dat deze lange tot zeer lange gedichten over Jezus kunnen gaan, over engelen, over ritueel slachten of over politiek, zelfs Amerikaanse politiek, zoals in Toespraak, toespraak, waarin Wijnberg niet alleen refereert aan de Slag bij Gettysburg, maar ook aan het protest van de knielende NFL-quarterback Colin Kaepernick.
Om mee te geven aan een engel gaat ook over vooroordelen, schuld, kolonialisme, slavernij en ras. In dat licht moet ik het n-woord lezen, dat hier een paar keer terugkeert – dat weet ik. Het is een woord dat dichters als Frank Martinus Arion, Radna Fabias en Michael Tedja ook gebruiken in hun werk. Is dit andere koek? Kon het echt niet zónder dat woord? Natuurlijk denkt Wijnberg hierover na, en in het slotgedicht van deze belangrijke en uitdagende bundel komt, door middel van thema’s als toe-eigening, stereotypering, het sinterklaasfeest, juist deze kritiek aan bod, en opnieuw ben ik in gesprek met de poëzie. Het ongemak is niet weg, maar zo’n oprechte verdieping en intellectuele verkenning van maatschappelijke zaken zie je zelden in de Nederlandse poëzie:
Als jij voor wit kan doorgaan kan iedereen voor wit doorgaan, maar hoe heb je dat gedaan, hoe is het mogelijk zo wit als jij te zijn?

Literatuurcriticus in Nederland is een man van middelbare leeftijd (Philip Huff de Volkskrant 6 november 2014):
Het hele waardensysteem van de literatuur is in Nederland opgehangen rondom mannen van middelbare leeftijd, van recensenten tot uitgevers.
Joost de Vries, jurylid van de AKO Literatuurprijs en Groene-redacteur, stelde afgelopen weekend in een interview met de Volkskrant zonder ironie dat jonge auteurs niet moeten 'klagen' dat 'alle recensenten' in Nederland 'mannen van boven de vijftig zijn'.
'Wie zijn de nieuwe grote drie?' U weet wel, de Grote Drie, die grijze mannen met pijpen en een typemachine.
De tijd van studentikoos aanklooien is voor Joost de Vries voorbij. De 31-jarige schrijver is op zoek naar
waarden. 'Als je personages geen waarden hebben, kun je niets van waarde zeggen.' Een gesprek over seks, ironie, Grunberg en jonge auteurs naar aanleiding van het verschijnen van zijn essaybundel Vechtmemoires.
Grunberg serveer je af als schrijver van boeken die zichzelf niet waarmaken.
'Hij schrijft over morele vragen. Kun je neutraal blijven in oorlogstijden, De man zonder ziekte. Hoe bestaat liefde in een wereld die aan de vrije markt is overgeleverd, Huid en haar. Hoe beantwoordt hij die? Met personages die door en door ironisch zijn. Personages die op z'n minst autisten zijn en anderszins papieren creaties. Personages die onvermijdelijk ten onder gaan, duidelijk concepten zijn en geen echte mensen. Ze kunnen geen liefde voelen. Het vraagstuk kun je dan niet beantwoorden. Als je personages geen waarden hebben, kun je niets van waarde zeggen.'

Paul Smeyers en Willem Lemmens Het project van Charles Taylor Over authenticiteit en de oorsprong van het moderne ‘morele zelf’, paragraaf Het hermeneutisch perspectief op het morele ‘zelf’:
Volgens Taylor leven mensen steeds als min of meer
reflexieve zelven in een betekeniskader van niet-natuurlijke, morele distincties. Bij Tailor ligt de nadruk op de weg naar binnen, waar de zelfreflectie en het ervaren van het zelf plaatsvindt. In de Volkskrant van 11 maart 2008 haalt David Pinto in zijn artikel Eis van integratie is hedendaags kolonialisme de wetenschapper Charles Tailor aan, die stelt dat ‘de eigen identiteit is een levensbehoefte’. Een beleid dat ontwikkeling en behoud van de eigen identiteit in de weg staat onder de noemer van integratie (lees: assimilatie), is een moderne versie van kolonialisme en inderdaad ‘een schending van de menselijkheid’. David Pinto pleit voor de toepassing van het 'Dubbel Perspectief'- model door allochtoon en autochtoon. Iedereen leert en verkent de eigen dieperliggende waarden en die van de ander, liefst op school en van jongsaf aan.

Evolutie, mensenrechten en religie (Wiel Eggen GAMMA december 2003 p. 15-21):
Het belang van Teilhard inzake de
mensenrechten
Als Teilhard spreekt van de groei naar de noösfeer als drijvende kracht, lijkt hij te wijzen op een schakel tussen het formalisme en de substantivistische moraal, die in zijn dagen door fenomenologen als Scheler (en later door Karol Woytila of iemand als Iris Murdoch) verdedigd werd. Want zoals de formalist Habermas zal betogen, is de communicatie (oftewel de noösfeer) zelf een waarde die respect verdient. Andere formalisten zoals David Gauthier leggen het beslissend criterium in de vraag of een handeling anderen in hun wezen beschadigt. Maar Habermas spreekt in feite van een positieve waarde, die meer is dan puur formeel. En ook Teilhard ziet communicatie - openen van gesprek - als de centrale drijfkracht van de evolutie. Hij hanteert dit zelfs als criterium voor het duiden van de vondsten. Maar het is vooral de kernintuïtie van zijn fenomenologisch en religieus denken. Voor hem is God niet een ingenieur-in-ruste die zijn wetten aan de realiteit oplegt, maar een trekkende (teleologische) factor die de communicatieve geest over de materie vaardig laat worden. In zijn eigen type historische fenomenologie verbindt hij diverse terreinen van onderzoek en signaleert een voortschrijdende drang naar communicatievormen, waarin het groepsgebeuren steeds beter in staat is individuen met respect voor de creatieve eigenheid in te zetten. Teilhard kan aldus vanuit een teleologisch perspectief een substantieve waarde formuleren die het formalisme van zijn relativerende teneur ontdoet.

In verband met de Openbaringen 1:8 kan ook verwezen worden naar het werk van de jezuïet Pierre Teilhard de Chardin. De mens is volgens Teilhart op weg naar een steeds hechter wordende sociale eenheid. Het punt Omega valt samen met de toestand van de door Christus verloste mensheid. Omega staat voor de heilige Drie-eenheid.

Essay Verlicht doemdenken
Een ander einde van de wereld (Lisa Doeland De Groene Amsterdammer 8 juni 2023, p. 48-52):
Hoe moeten we ons verhouden tot de
Apocalyps? Vrezen voor het ergste en hopen op het beste? Om een andere toekomst denkbaar én mogelijk te maken, moeten we de horror onder ogen zien. Want we zitten er al middenin.
Deze duiding van de
apocalyps vinden we overigens al terug in een van de eerste verhalen over het einde van de wereld: dat van de ark van Noach. In ieder geval in de hervertelling van dit verhaal door de Duitse essayist en filosoof Günther Anders. In zijn versie van het verhaal heeft Noach er genoeg van een doemprofeet te zijn die door niemand serieus genomen wordt. Noach kleedt zich als iemand die in de rouw is en gaat de straat op. Als mensen hem vragen om wie hij rouwt, om welke catastrofe en wanneer deze heeft plaatsgevonden, zegt hij: de dag na morgen. ‘De dag na morgen, zal de vloed iets zijn wat geweest is. En als de vloed geweest is, zal alles wat bestaat niet hebben bestaan. Als de vloed alles wat bestaat zal hebben meegesleurd, alles wat geweest zal zijn, zal het te laat zijn om het ons te herinneren, want er zal geen levende meer over zijn. En er zal geen onderscheid meer zijn tussen de doden en zij die om hen rouwen.’
Noach legt uit dat hij
de pijl van de tijd om wil draaien en zodoende vandaag rouwt om de doden van morgen. En verdomd, die avond klopte er een timmerman bij hem aan die zegt: ‘Laat me een ark voor je bouwen zodat het niet waar zal zijn.’

Hermann Broch boek Slaapwandelaars
De moderne mens volgens Hermann Broch (Jeroen Vanheste Civis Mundi Digitaal #8, november 2011):
Cultuurkritiek is even oud als onze cultuur. Van oudtestamentische profeten als Jeremia en Ezechiёl tot de grote ’arts van de cultuur’ Nietzsche en hedendaagse denkers als Sloterdijk: altijd is onze cultuur door filosofen en andere critici becommentarieerd en bekritiseerd. Het oordeel viel daarbij meestal niet erg gunstig uit. Socrates mopperde dat de jeugd van zijn tijd slechte manieren had en alleen in luxe geïnteresseerd was; "O tempora, O mores!" luidt de beroemde uitroep van Cicero; "Onze ouders, die reeds minder waren dan onze grootouders, hebben ons als nog meer verdorven in het leven geroepen, en wij zullen op onze beurt aan een geslacht het aanschijn geven dat nog gebrekkiger is", aldus Horatius; Petrarca klaagde dat hij in een totaal oninteressante tijd leefde; en ook Descartes beschouwde zijn tijdperk als een van verval.
De christelijke en joodse heilsverwachting
Het optimisme in De Slaapwandelaars komt behalve in het platonisme dus ook tot uitdrukking in de christelijke symboliek. We zagen al dat het laatste woord in de roman voor de apostel Paulus is, terwijl ook de apocalyptische symboliek een element van optimisme bevat. Hoewel de eindtijd en de Apocalyps uiteraard vol chaos en geweld zijn, vormen deze immers tevens de opmaat tot een terugkeer van de Verlosser en de komst van het hemelse Jeruzalem. Impliciet in alle apocalyptische symboliek is dan ook altijd de overtuiging dat na deze verschrikkingen een betere tijd aan zal breken.

Zal de media pas verzadigd zijn als ze het huwelijk van Harry en Meghan op de klippen hebben gejaagd? (Sander van Walsum de Volkskrant 20 januari 2020):
De tijd zal leren of de ‘
harde Megxit’ die koningin Elizabeth, naar het schijnt, heeft geforceerd te verkiezen was boven een ‘zachte Megxit’.
Megxit zal in elk geval
een ontwikkeling bespoedigen die eerder al in gang werd gezet, getuige de foto die koningin Elizabeth onlangs liet maken van haarzelf en de directe troonopvolgers: een verkleining van het koninklijk huis. De ervaring in Nederland laat zien dat hiermee het functioneren van de constitutionele monarchie kan zijn gediend.

Uit Dagblad Trouw: de veelbesproken preek die Michael Curry uitsprak op het huwelijk van Harry en Meghan (GAMMADELTA juli 2018 p. 38):
Het bruidspaar had de zwarte Amerikaanse bisschop Michael Curry gevraagd of hij in de kerkdienst van afgelopen zaterdag een paar woorden wilde spreken. Dat wilde hij wel. Toen Justin Welby, de aartsbisschop van Canterbury, die de
huwelijkssluiting voltrok, na afloop gevraagd werd wat hij van de preek vond, zei hij: ‘Het goede nieuws van Jezus Christus blies iedereen omver. Het was fantastisch’.
42: Iemand zei ooit dat Jezus de
belangrijkste revolutionaire beweging in de geschiedenis van de mensheid begon: een beweging gegrond in de onvoorwaardelijk liefde van God voor de wereld. Een beweging die eist dat mensen leven in die liefde. En zo niet alleen hun eigen leven veranderen, maar het leven van de wereld zelf.
Dat is kracht. Echte kracht. Kracht om de wereld te veranderen.
Reddende liefde
Als u me niet gelooft: er waren ooit slaven in het zuiden van Amerika die de veranderende kracht van de liefde bezongen. Ze zongen een spiritual, terwijl ze gevangen zaten. Het lied vertelt dat er ‘balsem in Gilead is’, een genezende balsem, iets dat de dingen kan veranderen ten goede. ‘Er is een balsem in Gilead dat de gewonden heelt’, en in een van de coupletten wordt uitgelegd hoe: ‘Als je niet kunt preken zoals Petrus, en als je niet kunt bidden zoals Paulus, vertel dan gewoon maar over de liefde van Jezus, die stierf om ons allemaal te redden.’ Dat is de balsem in Gilead.

De twee gezichten van de Winterspelen: meedogenloos en menselijk (Willem Vissers de Volkskrant 21 februari 2022 Sport p. 12):
De mooiste uitspraak van de Olympische Spelen was toch die van de afscheid nemende grootvorst van het schaatsen, Sven Kramer, na zijn lauwe optreden tijdens de massastart. Hij vatte zijn loopbaan samen in één zin: ‘
Ik was meedogenloos, nu waren ze meedogenloos voor mij.’ Dat is het wezen van topsport, naar het schijnt. Eten en gegeten worden.
Onvergetelijk blijft het afstaan door Brittany Bowe van haar startbewijs op de 500 meter aan Erin Jackson, die
faalde tijdens de kwalificaties maar nuchter beschouwd meer kans had in Beijing. Jackson won daarop schaatsgoud op de 500 meter, als eerste donkere atlete. De beloning voor Bowe was eeuwige roem, alsmede brons op de 1000 meter. In bepaald opzicht vond ik dat de mooiste medaille van allemaal, als bewijs dat in de topsport ook plaats is voor mensen die niet meedogenloos zijn.

Ylva Poelman De 9 succesfactoren van de BV Natuur
Eten of gegeten worden
Bedrijven die denken dat ze anderen moeten opslokken of wegconcurreren om te voorkomen dat ze zelf genuttigd worden, doen er goed aan een blik op de natuur te werpen. Die eenvoudige kijk op overleven gaat niet op. Mutualisten – soorten die wederzijds afhankelijk zijn – vormen de meerderheid, niet de antagonisten die elkaar bestrijden. Veel planten hebben via hun wortels een relatie met bacteriën en schimmels waarmee ze stoffen uitwisselen. In bossen bestaan hele schimmelnetwerken onder de grond, ook wel het Wood Wide Web genoemd. Ook bedrijven kunnen nu vaak niet meer alleen overleven en moeten samenwerken.

Verre horizon (Sander van Walsum de Volkskrant 18 april 2020 Opinie p. 23):
Het verhaal waarmee premier Rutte de crisis inging, wordt steeds ingewikkelder.
De coronacrisis nodigt uit tot het gebruik van
oorlogsmetaforen. Staatshoofden en regeringsleiders, ook van nette Europese landen, wekken het volk met krijgsparolen op tot zelfopoffering. Zelfs minister-president Mark Rutte ontkwam daar niet aan toen hij Churchill parafraseerde met de vaststelling dat we bij de bestrijding van de crisis ‘nog niet aan het einde van het begin’ zijn. Geert Mak – doorgaans huiverig voor het trekken van historische parallellen – vergeleek deze tijd met de phoney war of schemeroorlog, de toestand die in Europa heerste na de overweldiging van Polen in 1939: officieel was nazi-Duitsland in oorlog met Groot-Brittannië en Frankrijk, maar ze vochten (nog) niet met elkaar. De Europeanen wachtten gespannen op de dingen die zouden komen.
Minister-president Rutte maakt de geesten dan ook rijp voor een
langdurige ontwrichting van het openbare leven. In de wetenschap dat burgers alleen maar ontmoedigd zullen raken als positieve prognoses steeds door de sombere werkelijkheid worden ingehaald, tempert hij de verwachtingen in een land dat na één maand crisis al behoorlijk is ontnuchterd. Op die manier hoopt hij wellicht te bereiken dat kleine stappen op weg naar de normalisering – zoals de geleidelijke heropening van de scholen – als een grote weldaad worden ervaren. De herdenkingen, festivals, sportevenementen en vakanties die voor de komende maanden op de rol stonden, zijn al uit- dan wel afgesteld. Bestcasescenario’s blijven tot nader order in de kast liggen. Verwachtingsmanagement in zware tijden: reken nergens op, dan kan het alleen maar meevallen.

Hans Richter De eed van Prometheus - opgetekend door Epi-Metheus – 4 (GAMMA december 1995 p. 41-48):
42: Deze
uiterst efficiënte terugkoppeling is waarschijnlijk een voorwaarde, die het leven in zeer dichtbevolkte gebieden draaglijk maakt. Merkwaardigerwijze vinden we de kringloop der wedergeboorten terug in de religieuze theorie van de Griekse wijsgeer Pythagoras uit de zesde eeuw v.C., wat weer wijst op de overdracht of uitwisseling van ideeën tussen de Indiase en Griekse beschaving. In het hindoeïsme bevinden zich echter de belangrijkste ethische en godsdienstige bronnen, die ook Hippokrates ter beschikking stonden. Waarschijnlijk behoorde de Eed van Hippokrates tot de mysteriën der Asklepiaden (een groep mensen in Asklepios die uitsluitend de geneeskunde beoefenden en geen priesters waren) en werd deze tot ongeveer 500 v.C. geheim gehouden. In de oudheid waren wetenschap en religie verstrengeld. Wetenschappers en artsen waren tevens meestal priesters en zij werden met behulp van indrukwekkende inwijdingsriten tot gehoorzaamheid en geheimhouding verplicht. Het boeddhisme ontstond uit het hindoeïsme op een wijze, die veel lijkt op het ontstaan van het christendom uit de joodse religie ongeveer 500 jaar later. Siddharta Gautama werd 100 jaar vóór Hippokrates geboren, rond 560 v.C. Dit alles maakt een verband tussen het boeddhisme en de principes van Hippokrates niet onwaarschijnlijk.
47,48: Volgens de legende werden de Veda's door Vishnu gered. Een gedeelte van de Veda's wordt nog steeds op
Indiase huwelijken en begrafenissen gezongen. De vertaling en interpretatie van de heilige hindoeïstische en boeddhistische boeken is echter niet eenvoudig, omdat de literatuur alleen voor de priesters is geschreven. Het grootste deel wordt met behulp van sleutels uitgelegd. Deze sleutels spelen ook in de joodse en in de christelijke boeken een grote rol. Dit blijkt uit het evangelie volgens Thomas, dat in Nag Hammadi is gevonden en volgens de wetenschappers kort na de dood van Christus is opgetekend: En aldus sprak Jezus:
"De Farizeeërs en schriftgeleerden hebben de sleutel des inzichts in bezit genomen en verborgen. Zij zijn zelf niet binnengetreden en hen, die willen binnentreden, laten zij niet toe. Gij echter! Weest slim als slangen en argeloos als duiven"

In plaats van dat we de systemen steeds complexer en ondoorzichtiger maken moeten we terug naar wat al in 1973 door de econoom E.F. Schumacher in zijn boek ‘Small is Beautiful’ is aangegeven. Met de manifestatie “Klaar om te wenden?” is met het uitwerken van een strategie een begin gemaakt. Helaas moeten we constateren dat bij veel politici het kwartje nog niet is gevallen.

Is er meer aan de hand dan op het eerste gezicht lijkt? (Piet Ransijn Civis Mundi Digitaal #118 januari 2022):
Angelo Meijers
Niets is wat het lijkt van het oude normaal naar innerlijke bevrijding
Licht brengen
Het is onze taak licht te brengen in de heersende duisternis. “Als je echt verbonden bent met je eigen licht, je eigen ‘zijn’, dan ben je helemaal niet bang om de deur te openen en naar binnen te gaan [in een donkere kamer]” (p103). Als we dat samen doen in grote aantallen, dan zal de wereld lichter worden. We zijn niet machteloos. “Een leider kan slechts leiden als we… volgen. Een systeem kan slechts functioneren als we allemaal meedoen. Een maatregel kan slechts werken als we allemaal gehoorzamen” (p132).
Slotwoorden
“De cruciale vraag die we zouden moeten stellen: Welk belang heeft iemand om iets te zeggen? Wat wint hij of zij daarmee? Geloof je een farmaceutisch bedrijf dat zegt dat zijn vaccin effectief en veilig is, terwijl er miljarden euro’s op het spel staan?
Geloof je een viroloog wiens salaris betaald wordt door diezelfde farmaceutische industrie? Geloof je de wetenschapper wiens onderzoek gefinancierd wordt door datzelfde geld? Geloof je de media wiens geldstroom komt uit dezelfde hoek? Of geloof je de wetenschapper die met gevaar voor zijn eigen carrière zich kritisch uit tegen het huidige beleid?… Geloof je de hoogleraar die onderzoek doet naar de schadelijke effecten van de lockdown, terwijl zij haar reputatie en academische toekomst volledig op het spel zet?… Waarom zou iemand bewust de feiten verdraaien terwijl hij alles kan verliezen? Dat is niet logisch. Toch? Is het niet heel verleidelijk voor iemand die zijn positie kan versterken en daar ook financieel gewin bij heeft, om de waarheid te verdraaien?” (p283-84).

Teilhard de Chardin Deel 1: Biografische context (Piet Ransijn Civis Mundi Digitaal #98 mei 2020):
De coronacrisis zet ons aan tot een toekomstvisie na de crisis. Dit brengt mij ertoe me weer te verdiepen in grote geesten die mij vroeger hebben geïnspireerd. Vandaar een artikel over De crisis van onze eeuw volgens Sorokin, een van mijn inspiratiebronnen, die daarmee niet uitputtend is behandeld. Evenals Sorokin had Teilhard de Chardin een toekomstperspectief van convergentie van de mensheid, aangedreven door empathie en altruïsme. Zie o.m. Sorokin,The Power of Love: Types, Factors and Methods of Moral Transformation (1954). Een transormatie waar we nog steeds op wachten, hoewel deze binnen de menselijke mogelijkheden zou liggen.Eerder dan Sorokin heeft de alomvattende evolutionaire visie van Teilhard de Chardin mij van meet af aan aangesproken, meer dan die van Darwin. In deze crisistijd, die we volgens velen zonder wereldwijde verbondenheid en solidariteit niet adequaat kunnen oplossen, is het werk van Teilhard en zijn ideeën over een wereldbewustzijn, de noösfeer, weer actueel en de moeite waard om nader te onderzoeken.

Panentheisme (Wim Couwenberg Civis Mundi Digitaal #17 maart 2013):
In het continue wordingsproces van het universum en het
bewustwordingsproces van dat universum in en door de mensheid openbaart zich een kosmische Geest en scheppende Energie die in het religieuze bewustzijn gestalte krijgt in verschillende tijdgebonden godsbeelden en godsdiensten. In die religies wordt de mens zich op cultuurgebonden wijze bewust van zijn verbondenheid met die kosmische Geest en Energie die het universum inspireert en zich in een voortgaand scheppingsproces realiseert (panentheïsme); en wordt hij zich tevens bewust van de relativiteit en dienstbaarheid van het eigen bestaan, dat slechts wezenlijk zin kan hebben in relatie tot die allesomvattende goddelijke geest. In deze zienswijze is er uiteraard geen sprake van een scheiding tussen , tussen God als op zichzelf staande substantie of persoon en de mens (theïsme). God als universele geest en Bron van scheppende energie is transcendent en immanent tegelijk zoals de mens een transcendente kern heeft die hem/haar als tijdelijke levensvorm verbindt met de Bron van alle leven.
Inherent aan het
panentheïsme, zoals ik dat hier kort heb aangeduid, is de polaire twee-eenheid tussen God als bron van het scheppingsproces en de schepping, evenals tussen mens en natuur. God, natuur, mens en samenleving vormen tezamen een coevoluerend geheel. Deze geloofsvisie impliceert uiteraard een andere relatie tussen mens en natuur dan gangbaar is geworden in de moderne prometheïsche cultuur. Daarin is de natuur gereduceerd tot louter object van menselijke exploitatie. In een panentheïstische context heeft de natuur een eigen intrinsieke waarde. Een actuele consequentie daarvan is een ecologisch humanistische ethiek.

'Waarom we niet eenvoudig leven: overconsumptie en productie als desastreus probleem'
Bespreking van: Marius de Geus, Filosofie van de eenvoud. (Piet Ransijn Civis Mundi Digitaal #32 augustus 2015):
Het omvangrijke boek heeft vijf delen, elk twee hoofdstukken. De bespreking volgt deze indeling niet.
1. Politieke filosofie over natuur- milieu- en klimaatproblemen. Ecologische politiek en een duurzame levensstijl blijkt noodzakelijk. Overmatige consumptie en productie is desastreus. Het milieu staat al jaren op de politieke agenda, maar de politiek faalt.
2. Consumptie en de kwestie van cultuuraanpassing. Onze consumptieve leefstijl willen we niet veranderen. We geven de voorkeur aan technologische ‘oplossingen’, terwijl ook
scholing, karaktervorming en vooral cultuurverandering nodig zijn.
3. Klimaat, landbouw en voedselvoorziening. Ook wat dit betreft is duurzaamheid nodig en mogelijk volgens ecologen als Murray Bookchin, Kirkpatrick Sale en Mark Shepard. Zij bieden alternatieven voor de inrichting en het (zelf)bestuur van de samenleving,
ruimtelijke ordening en voedselvoorziening.
4. Belangrijke denkers van het eerste uur
De verstrengeling van cultuur, sociale structuur en macht
Niet lang na Veblen stelt Sorokin in onder meer de hedonistische consumptie van de materialistische ‘Sensate Age’ aan de kaak in Social and Cultural Dynamics (1937-41) en The Crisis of Our Age in 1941. Hij legt meer nadruk op sociaal-culturele dynamiek dan op machtsfactoren, die meer nadruk krijgen bij Wright Mills, een kritisch bewonderaar van Veblen.
De beslissende rol van de machtselite
In
The Power Elite benadrukt Mills al in 1956 de rol van multinationals, zoals ook De Geus herhaaldelijk doet. Mills gebruikt niet de term ‘ruling class’ omdat het geen klasse is van politieke leiders, maar een verstrengeling van de politieke, militaire en economische elite. “Nergens in Amerika is zo’n sterk klasse-bewustzijn als onder de elite en nergens is het zo effectief georganiseerd” (p 283).
Bijlage: alternatieve energie als mogelijkheid in theorie
Ervin Laszlo: Deze systeemtheoreticus schrijft boeken over een soortgelijke bron van alle informatie:
- Het Akasha-veld:
' verbinding en geheugen in kosmos en bewustzijn
- Het chaospunt: nu werken aan mondiale vernieuwing om straks totale ineenstorting te voorkomen;
- Je kunt de wereld veranderen: naar duurzaamheid en vrede in een nieuwe wereld;
- Macroshift : de omslag naar een duurzame wereld: het officiële rapport van de Club van Boedapest. Deze denktank is vergelijkbaar met de Club van Rome die indertijd de milieuproblematiek aan de orde stelde.
Dit klinkt relevant voor de filosofie van de eenvoud, vandaar deze verwijzing. Zijn visie komt er op neer dat verandering in de samenleving: het productie- en consumptiepatroon, de energiehuishouding en de interactie met het milieu, samengaan met een transformatie van ons collectief bewustzijn. Dit ligt in de lijn van Durkheim, Sorokin, Olso en Turchin. Bij hen gaat collectieve bewustzijnsverandering ook samen met verandering van de mentaliteit en de cultuur.
Terug naar vroeger?
Wat hij schrijft, was mijn eerste indruk, komt vertrouwd over voor wie eenvoudig en sober leeft en is opgegroeid in een tijd en in een agrarische samenleving waarin verspilling ‘
not done’ was en veel van wat hij voorstelt nog gebruikelijk was. Bijvoorbeeld duurzaamheid, matigheid, hergebruik, repareren, kleinschalige ‘intermediate’ technologie, kleinschalige voedselvoorziening uit de eigen tuin, enzovoort.
Slotwoord
Op grond van het voorgaande ‘
als uitsmijter’ de stelling dat zonder collectieve transformatie van het bewustzijn sociale en ecologische veranderingen betrekkelijk marginaal blijven. Er komen hier en daar wel wat meer zonnepanelen, windmolens, vegetariërs, naturisten en mensen die hun ecologische voetafdruk beperken en hun passen tellen. Maar bij de meeste mensen zien we meer van het zelfde.
Het roept bij mij herinneringen op aan de mij bekende boeken van E F Schumacher,
Small is Beautiful: Hou het klein en Gids voor de verdoolden, waarop ik ben ingegaan in mijn boek Bewustzijn als bewapening, waar een heel themanummer aan is gewijd van Civis Mundi in 1983.

Degrowth wil een ecologische catastrofe voorkomen
Grenzen aan de bloei (Jaap Tielbeke De Groene Amsterdammer 14 oktober 2015):
Volgens de degrowth-beweging gaan
economische groei en een gezonde planeet niet samen. Om te overleven moeten we minder consumeren, minder reizen en minder werken. Hoe realistisch is dit paradigma?
De degrowth-stroming
wil ontsnappen aan het strenge juk van de economische wetenschap. Net als Naomi Klein zien ze klimaatverandering als een katalysator voor een sociale beweging die een betere wereld kan voortbrengen. Geïnspireerd door werken als Small Is Beautiful (1973), waarin de Engelse econoom E.F. Schumacher zich afzet tegen wat sinds kort bekendstaat als ‘economisme’, pleit deze nieuwe ecologische beweging voor een herwaardering van de menselijke maat, de kleine schaal en een leven in harmonie met de natuur.

About book J. Krishnamurti Freedom from the Known
Born in poverty in India, Jiddu Krishnamurti (1895-1986) became a leading spiritual and philosophical thinker whose ideas continue to influence us today. George Bernard Shaw declared that he was the most beautiful human being he had ever seen and Aldous Huxley was one of his close friends. Whether debating politics with Nehru, discussing theories with Rupert Sheldrake and Iris Murdoch, or challenging his students not to take his words at face value, Krishnamurti engaged fully with every aspect of life. He is regarded by many modern religious figures as a great teacher, an extraordinary individual with revolutionary insights; Joseph Campbell, Alan Watts, Eckhart Tolle and Deepak Chopra are all indebted to his writings. "Freedom from the Known" is one of Krishnamurti's most accessible works. Here, he reveals how we can free ourselves radically and immediately from the tyranny of the expected. By changing ourselves, we can alter the structure of society and our relationships. The vital need for change and the recognition of its very possibility form an essential part of this important book's message.

Profiel Iris Murdoch
Een filosofie van de
liefde (Arthur Eaton De Groene Amsterdammer 10 februari 2022 p. 42-47):
Moraal is overal, was de overtuiging van de Engelse filosofe Iris Murdoch (1919-1999). Voor haar was de essentie van liefde en moraal altijd hetzelfde. ‘Het goede is iets wat zich afspeelt op de voorgrond van het leven.
Murdochs idee van het goede is dus gegrond in het gewone leven, en gestoeld op de
common sense, met de nadruk op ‘common’: dat wat gemeenschappelijk is voor iedereen.
Murdochs bekendste bundel filosofische essays,
De soevereiniteit van het goede, is onlangs opnieuw verschenen in het Nederlands. Wereldwijd krijgt Murdoch, in toenemende mate, erkenning omdat denkers als Charles Taylor en Martha Nussbaum voortbouwen op haar inzichten. Haar ideeën over liefde, empathie en het goede zijn relevant in een wereld die steeds verder versplintert door hokjesdenken hokjesgeest en identiteitspolitiek.

Zowel de identiteitspolitiek van de EU als de organisatiecultuur van de EU organisatie houdt zich met disidentificatie en identificatieprocessen bezig. Disidentificatie, Meditatie-Diagram van Blavatsky, die Roberto Assagioli (hoofdstuk 5.3) toepast. Het sluit bij de ommekeer, een paradigmawisseling in het denken, een bewustwordingsproces aan. Er geldt van je hart geen moordkuil maken.

Modern ideeëngoed verslijt razendsnel (Dirk-Jan van Baar de Volkskrant 11 augustus 2016 p. 18):
Europese gedachte
In plaats dat democratieën de handen ineenslaan, draait alles om identiteitspolitiek, van verongelijkte meerderheden tot de kleinste minderheid.
Alleen de Japanners wisten zich aan de Europese kolonisatie te onttrekken, en in mindere mate de Turken, al werd hun moslimrijk steeds kleiner.
Maar vrijheid en democratie werden toen niet als 'gemeenschappelijke waarden' gedefinieerd. Dat deden alleen de Amerikanen, die zich tegen het Europese kolonialisme verzetten.
Van gemeenschappelijke westerse waarden kon je een eeuw geleden niet spreken. De Europese orde moest door het blauwe bloed van de koningshuizen bijeengehouden worden: nooit meer een Franse Revolutie! In Rusland moesten de bolsjewieken nog de macht grijpen, algemeen kiesrecht (laat staan vrouwenkiesrecht) was er nergens, de kerken waren bezig hun eigen geloofsgemeenschap te emanciperen en hadden de vrede nog niet ontdekt.
De westerse waarden van nu, vrijheid, democratie en mensenrechten, zijn op Amerikaanse leest geschoeid. Amerika is nog steeds een christelijk land. Maar het christendom, een lijdensverhaal geworteld in een geschiedenis van tweeduizend jaar waaraan het hele Westen zijn gelijkheidsmoraal ontleent, is in Europa bezig in rap tempo te verdwijnen, zonder dat iemand het erg vindt.
Identiteitspolitiek
De Europese idee, tot voor kort nog een visionaire gedachte die op pragmatische wijze nationale tegenstellingen moest overwinnen, wordt nu als utopie afgewezen, als politiek correct maakbaarheidsideaal van de linkse kerk. De vraag in hoeverre hiermee het kind met het badwater wordt weggegooid, wordt niet gesteld.
Ineens maakt iedereen zich druk om
gelijkberechtiging van lhbt'ers, een afkorting die tot voor kort volkomen onbekend was. Je zou denken dat de democratische landen vanwege alle uitdagingen uit de niet-westerse wereld de handen ineenslaan, maar alles draait om identiteitspolitiek van verongelijkte meerderheden tot de kleinste minderheid.
Tegelijk ziet Europa zich geplaatst tegenover een ontketende moslimwereld die een eeuw geleden alleen nog toekomst had als die in Europese zin zou hervormen. Nu is het de vraag of het ontkerkelijkte Europa zich zal handhaven, onder druk van een vreemde religie waarvan nooit gedacht is dat die voor de moderne wereld nog een serieuze bedreiging kon zijn. Dat staat garant voor nog veel meer gekkigheid.

H.P. Blavatsky Isis ontsluierd Deel 2 hoofdstuk 11 Een vergelijking van de resultaten van boeddhisme en christendom (p. 656):
Ongetwijfeld was het nooit de bedoeling dat deze gravure Jezus van Nazareth voorstelde. Het was, zoals tegen Moor werd gezegd, Vithoba, en zoals de heilige geschriften van de hindoes bovendien zeggen, Brahma, de offeraar, die
‘tegelijkertijd zowel offeraar als slachtoffer is’; het is ‘Brahma, slachtoffer in zijn zoon Krishna, die op aarde is gekomen om te sterven en ons te redden, die zelf het indrukwekkende offer [van de Sarvamedha] volbrengt’. En toch is het zowel de mens Jezus als de mens Krishna, want beiden waren verenigd met hun christos.
665: De
Brief aan de Hebreeën gaat over het bloedoffer. ‘Bij een testament’, zegt de schrijver, ‘is het noodzakelijk dat de dood van de erflater wordt vastgesteld. . . . Want als er geen bloed wordt uitgegoten, vindt er geen vergeving plaats.’ En ook: ‘Christus heeft zich de eer om hogepriester te worden evenmin zelf verleend, dat deed degene die tegen hem zei: ‘Jij bent mijn zoon, IK HEB JE VANDAAG VERWEKT.’’3
3 Hebreeën 9:16, 22; 5:5.
732: Ze omvatten offeranden, het besprenkelen van het vuur met sterkedrank en melk, en vreemdsoortige gezangen, of beter gezegd magische bezweringen, die door de dienstdoende sjamaan worden ingezet en met een koor van de aanwezige personen worden afgesloten.

H.P. Blavatsky Deel I, hoofdstuk 14 De vier elementen (p. 505):
In de latere oudheid wordt in het algemeen over
slechts vier elementen gesproken; alleen in de filosofie erkent men er vijf. Want het lichaam van de ether is nog niet volledig gemanifesteerd en zijn noumenon is nog ‘de almachtige Vader – Aether, de synthese van de rest’.
Heidense en christelijke verering van de elementen (p. 513):
Gelukkig bestaat er in de verslagen van de christelijke oorlogen geen authentiek voorbeeld van een ramp van gelijke omvang die een christelijke vloot is overkomen als gevolg van de ‘gebeden’ van haar vijand – een ander christelijk volk. Maar dat is niet hun schuld, want elk volk bidt even vurig tot Jehovah om de vernietiging van de ander, als de Atheners tot Boreas. Beide namen liefdevol hun toevlucht tot een mooi staaltje van zwarte magie. Dat de goden zich ervan onthouden tussenbeide te komen, kan moeilijk worden toegeschreven aan een gebrek aan gebeden om wederzijdse vernietiging, die tot een gemeenschappelijke almachtige God worden gezonden; waar moeten we dan de grens trekken tussen heidenen en christenen? En wie kan eraan twijfelen dat heel het protestantse Engeland zich zou verheugen en de Heer zou danken, als in een toekomstige oorlog 400 schepen van de vijandelijke vloot als gevolg van zulke heilige gebeden zouden vergaan? Wat is dan het verschil, vragen we nog eens, tussen een Jupiter, een Boreas, en een Jehovah? Alleen maar dit: de misdaad van een
bloedverwant – bijvoorbeeld van een ‘vader’ – wordt altijd verontschuldigd en vaak verheerlijkt, terwijl de misdaad van de vader van onze buurman altijd graag wordt bestraft door ophanging. Toch is de misdaad dezelfde.

Harry van den Bouwhuijsen In de schaduw van God
Het is een genot om mee te maken hoe de auteur zich ordenend en systematisch een weg kapt door de jungle aan wetenschappelijke en andere teksten om zijn betoog te ontwikkelen. Ik heb geboeid en genietend kennis genomen van zijn enorme prestatie. En ook vind ik dat hij gelijk heeft. Hij volgt de dominante ontwikkeling van de cultuur en de wetenschappen. Maar hij geeft daarbij tevens een vals overbelicht beeld – zonder de schaduwen te laten zien. Hij stelt het voor alsof de door hem geschetste (dominante) ontwikkeling de enige was. Hij heeft geen enkel oog voor het feit dat er altijd ook een andere, een kritische tegen-ontwikkeling was. Kritiek niet à la de Kantiaanse, maar in de zin van radicaal andere benadering.
Hier en daar citeert hij wel iets uit Jonathan Israel’s werken, maar hij behandelt alleen de Gematigde Verlichting (heeft het alleen over de 18e eeuwse hoge Verlichting en volgt meer
John Gray) en niets van de Radicale Verlichting. Hoe dan ook, Spinoza komt volstrekt niet aan de orde.
O, hier en daar valt wel de naam van Spinoza, omdat die nu eenmaal voorkomt in een aangehaald citaat bijvoorbeeld, maar inhoudelijk komt niets van Spinoza aan de orde. Omdat dit hem niet uitkomt in zijn betoog! Zoals ik al opmerkte, in de bespreking van vrije-wil-discussies geen Spinoza. Uitvoerig en meermalen behandelt hij Schleiermacher (heerlijk om mee te maken), maar over dat hij, Schleiermacher, veel ontleende aan Spinoza over wie hij lyrisch was, horen we niets.

Van den Bouwhuijsen heeft gelijk dat de aloude dualistische en later cartesiaanse lijn, met het geloof in een transcendente God overheersend bleef, maar het heeft geen pas om die als enige lijn te schetsen. Van al degenen die tot de Radicale Verlichting behoorden, behandelt hij niemand, zodat die kritische tegenlijn die de hoofdlijn altijd bestookte volledig buiten beeld valt.
Ter contrasttering met de westerse filosofische en wetenschappelijke antropologie haalt de auteur de
Indiase S.N. Balagangadhara aan. Als een van diens typeringen neemt hij mee “dat ik niet de schepper ben van mijn eigen identiteit. Veel van wat ik doe en wat ik ben wordt bepaald door de anderen met wie ik in relatie sta, evenzeer als mijn gedrag gedeeltelijk bepaalt wie en wat zij zijn.” (p. 134. Wel, dat is Spinozisme.
Nog een voorbeeld. Wel behandelt hij kort
Piaget, die sterk de nadruk op de ontwikkeling van het individu legt, maar niet Vygotsky, die de ontwikkeling van het kind meer vanuit de omgeving, het netwerk, onderzoekt. En die dan ook niet toevallig een grote fan van Spinoza was!
Als Van den Bouwhuijsen de
hermeneutiek en de Bijbelkritiek behandelt schrijft hij doodleuk: “Als eerste mijlpaal moet hier genoemd worden Histoire Critique du Vieux Testament (1678) van Richard Simon, katholiek priester maar bovenal filoloog.”(p. 377) Spinoza’s Tractatus Theologico-Politicus (1670) slaat hij eenvoudig over, omdat die nu eenmaal niet paste in zijn betooglijn? Anno 2010 kan dit toch niet niet-geweten zijn door een wijsgerig antropoloog? Dit lijkt op kwade trouw, een Nederlandse hedendaagse cultuurfilosoof onwaardig. Als ik in zijn promotiecommissie had gezeten, had ik hem teruggestuurd, hoe mooi zijn boek verder ook is. Zo kun je anno 2010 toch geen doctor worden!
Had Van den Bouwhuijsen oog gehad voor de Radicale kritische lijn dan had hij gezien dat al vanaf Spinoza het beeld van de mens als “Apart from nature” fel werd bekritiseerd. Hoe vaak heeft Spinoza niet ontkend dat een mens als buiten de natuur staand, als een rijk binnen een rijk, zou kunnen worden gezien.
Terecht geeft Van den Bouwhuijsen meermalen aan dat we vanuit het in het westen ontwikkelde culturele leerproces niet alleen de Ander niet werkelijk kunnen leren kennen, maar dat we zo ook verhinderd worden ons Zelf te leren kennen.
We hebben volgens hem de wetenschap van die Ander nodig om onszelf aan de verschillen te spiegelen en beter te leren kennen.
Wetenschap is een cultureel product. Meermalen schrijft Van den Bouwhuijsen dat alleen een echte (universele) menswetenschap tot ontplooiing kan komen, wanneer er méér empirisch feitenmateriaal vanuit andere culturen wordt aangereikt. Nergens behandelt hij de vraag of die (niet door het westen ‘besmette’) kennisinteresse elders wel bestaat, en of die verwachting (van wetenschappelijke kennisinteresse met de opzet bij te dragen tot universalistische kennis) op zichzelf al niet vooral samenhangt met het door hem uitvoerig geschetste in het westen ontstane mensbeeld. En vooral is de vraag: hoe zouden die bijdragen in het westen op waarde kunnen worden geschat, waar de binnen het eigen cultuurdomein ontwikkelde radicaal andere aanpak (Spinoza) al niet wordt gezien of wordt genegeerd?
Misschien moet er meer verwacht worden van de radicaal-kritische onder- en tegen-stroom in het westen, die sterkere aansluiting kan vinden bij een benadering van God, de mens en de wereld à la de Spinozistische, die meer aansluiting lijkt te vinden bij
oosterse, Aziatische denkwijzen. Het is niet voor niets dat door nogal wat geleerden de overeenkomsten worden gezien tussen Spinozisme en oosterse wijsheid.
Nogmaals - ik kan het niet genoeg benadrukken - een schitterend en majestueus boek, maar wel een met een grandioos groot gebrek: de Spinozistische lijn werd volkomen genegeerd of volstrekt niet gekend. Het is daardoor nog steeds een leerzaam boek, maar door zijn selectieve eenzijdigheid (door alleen oog te hebben voor wat zijn hypothese verifieert) een on
popperiaans en onwetenschappelijk boek.

Paus Franciscus morrelt aan de Italiaanse doofpot (Anne Branbergen De Groene Amsterdammer 27 januari 2022 p. 6):
Pas in 2019 zette de huidige paus Franciscus de
bijl aan de wortels van het doofpot-systeem van zijn kerk. Hij ontving slachtoffers van misbruik in het Vaticaan en veranderde de regels van het canonieke recht, waardoor niet-handelen in geval van kennis van misbruikgevallen binnen de kerk strafbaar werd gesteld.
Die bom, die moet ook barsten, en daarom is de beschuldiging aan het adres van Ratzinger een symbolische waarschuwing aan Italië. ‘Zowel Bergoglio als Ratzinger weet dat de rooms-katholieke kerk volledig veranderd uit deze catastrofe te voorschijn zal komen. De
doctrine zal veranderen en het canoniek recht is al veranderd. Er zullen nog jaren nodig zijn, er zal nog veel meer pijn geleden worden, Bergoglio weet het, en Ratzinger weet het ook’, zegt de Italiaanse journalist Gad Lerner, expert in de materie.

Rembrandts Vaandeldrager (Henk Slechte De Groene Amsterdammer 27 januari 2022 p. 71):
Zo’n museum kan en moet natuurlijk ook laten zien hoe
Nederland wereldwijd koloniseerde en handelde in specerijen maar ook in slaven, en hoe kolonies en slaven werden uitgebuit. Het museum moet dus niet een groots nationaal verleden laten zien, maar de opvallend door diversiteit gekenmerkte geschiedenis van het land dat mensen van elders opnam, maar ook hier en wereldwijd (!) fouten maakte.

Sergio Mattarella (Jari van der Ploeg de Volkskrant 31 januari 2021 p. 23):
Toen er na zeven stemrondes en eindeloze onderhandelingen nog geen zicht was op een nieuwe president, gaf Sergio Mattarella zich zaterdag gewonnen en stemde toch in met een tweede termijn. Het typeert dit ‘baken van rust’
En hoe was het met de Italiaanse economie afgelopen als hij vorig jaar, te midden van een verwoestende coronacrisis, had geluisterd naar de populisten en nieuwe verkiezingen had uitgeschreven, in plaats van technocraat Mario Draghi tot premier te benoemen, een kapitein die Italië eindelijk richting dat zo begeerde rustige vaarwater loodste?
Mogelijke val regering
Niet voor niets zei 65,8 procent van de ondervraagden in een recente peiling van onderzoeksbureau Youtrend al voor de presidentsverkiezingen tevreden te zijn als Mattarella gewoon zou aanblijven als president. Dat is eigenlijk niet de bedoeling, maar de enige andere opvolger waarover de politieke partijen het eens konden worden, was huidig premier Draghi. En iedereen weet: zodra Draghi vertrekt als premier, valt hoogstwaarschijnlijk ook zijn regering, met alle chaotische gevolgen van dien.
En dus keek heel politiek Italië afgelopen weekend toch weer richting Sergio Mattarella, de naar
rust snakkende politicus die zichzelf een leven lang wegcijferde ten faveure van zijn vaderland.

Economisch progressieve ideeën gaan direct in tegen het eigenbelang van de salonsocialist (Sander Schimmelpennick de Volkskrant 31 januari 2021 p. 2):
Salonsocialisme is in Nederland geen onbekend fenomeen, zeker niet in de media, maar blijkbaar alleen geaccepteerd wanneer dit met schimmigheid en een gebrek aan transparantie is omgeven. De salonsocialist heeft zijn slechte naam vooral te danken aan culturele issues; denk aan de grachtengordelbewoner die erg voor immigratie is, maar nooit een immigrant tegenkomt. De gevolgen van zijn progressiviteit raken hem niet, kortom. Hoe anders is dat juist bij economisch progressieve ideeën; deze gaan direct tegen het eigen belang van de salonsocialist in. Niks mis mee, lijkt me.
Met de serie Sander en de kloof wilde ik de vermogensongelijkheid en kansenongelijkheid in Nederland inzichtelijk maken. Maar ik merk dat de serie nog iets bloot legt: een giftige afrekencultuur, een obsessie met de boodschapper en een diep gebrek aan interesse voor ideeën die ik tot voor kort nog vooral aan extreemrechts toeschreef. Pure armoede, want wanneer het ons niet meer lukt om ideeën te omarmen, zonder de boodschapper te hoeven omarmen, komen we echt niet meer vooruit.

Van het idealisme om na corona dingen anders te doen is niks over (Teun van de Keuken de Volkskrant 31 januari 2021 p. 15):
Maar nu de WHO voorzichtig het
einde van de pandemie heeft aangekondigd (laten we het hopen), lijkt van het aanvankelijk idealisme om ook iets goeds te doen met deze corona-ellende niets meer over. We willen helemaal geen nieuw normaal, we willen het oude. We willen het leven vieren. Logisch. We willen niet meer opgesloten zitten, we willen feesten, drinken, skiën, vliegen en met z’n allen in de file staan. Over een tijdje is Rutte IV, V of VI de mensen vergeten die psychisch lijden of het thuis zwaar hebben en wordt het idee afgeschoten om meer zorgpersoneel aan te trekken ‘omdat de zorg dan onbetaalbaar wordt’. Of onze landbouw zo wordt hervormd dat een volgend virus geen kans krijgt, valt te bezien. Tot in de volgende pandemie!

Beatrice de Graaf – geschiedwetenschap in deze crisistijd
Steevast een ‘
free rider
Helaas geeft de geschiedenis onze minister niet gelijk. Als we de geschiedenisboeken er eens bij pakken, doemt er een karakteristiek beeld op. Nederland – als we tenminste de regering bedoelen nu – was nooit solidair, en gedroeg zich steevast als een ‘
free rider’.
Elke grote oorlog gedurende de laatste twee eeuwen ging in Europa gepaard met de
verspreiding van infectieziektes, soms ook uitlopend op een pandemie. Dat was zo na 1815, toen de duizenden heerscharen vanuit de Russische en Habsburgische rijken West-Europa kwamen bevrijden, maar vanuit het Midden-Oosten, het Middellandse Zeegebied en zelfs met omwegen uit India en Azië diverse plagen in Europa herintroduceerden. De cholera raasde weer over het continent. Eenzelfde patroon herhaalde zich tijdens en na de Krimoorlog, in de jaren vijftig van de 19de eeuw. En over de verspreiding van de Spaanse griep hebben we inmiddels ook genoeg kunnen lezen.

Vanaf de tijd van Napoleon krijgen we ministers die zich op nationaal niveau met veiligheid gaan bezig houden. In oktober verschijnt van Beatrice de Graaf het essay CRISIS! (Tijd voor MAX - 14 maart 2022 NPO1):
Beatrice de Graaf
Heilige strijd het verlangen naar veiligheid en het einde van het kwaad
In dit helder geschreven essay zoekt Beatrice de Graaf naar een theologische visie op geweld, het kwaad en onze veiligheid. Aan de hand van Augustinus' theologie over de mens, diens gebrokenheid en Gods genade, biedt dit essay een cruciale aanvulling op het hedendaags debat over veiligheid. Veiligheid zal in deze wereld nooit volledig zijn, maar we mogen weten dat het kwaad is overwonnen. Vanuit haar geloof hierin mag de kerk het kwaad bestrijden. Over deze heilige strijd gaat dit boek.

De nieuwe schutkleuren van de cuturele elite (Daniela Hooghiemstra de Volkskrant 26 mei 2020 p. 24):
Wie wil weten hoe je in een
luchtledig universum je eigen culturele project naar voren schuift, moet het beslist eens lezen. De auteurs, onder wie het academisch-bestuurlijke zwaargewicht Beatrice de Graaf, wijzen daarin op het maatschappelijke nut van geschiedenis.
Dankzij een
‘diepe blik in de tijd’ hebben historici volgens hen de gave om ‘ver achteruit én vooruit te kijken’. ‘Als geen ander’ zouden zij daarom geschikt zijn om wicked problems (Engels woord = maatschappelijk gewicht) op te lossen, zoals de coronacrisis.
Maatschappelijk nut, check! Samenwerking, check! Actualiteit, check! Alleen bij de
‘inclusiviteit’ van het plan heb ik mijn vraagtekens.
Als je
problemen interessanter vind dan oplossingen en als je liever in een archief of achter je bureau zit dan ‘aan tafel’ met bestuurders, om in ‘interdisciplinaire teams’ met een ‘brede blik op probleemvelden en onderliggende conflicterende waarden’ wicked problems op te lossen.
Als je vindt dat historici beter kunnen proberen goeie boeken te schrijven dan zich bezig te houden met dat soort onzin.
Is er in het
‘open proces’, dat wordt ondersteund door het Koninklijk Historisch Genootschap en het Huygens Instituut, dan ook een rol voor jou weggelegd?
Het culturele systeem is nog net zo exclusief als vroeger, tegenwoordig hullen de poortwachters zich alleen in procedurele schutkleuren.

Terrorisme maakt me razend en strijdbaar’ (Gert-Jan Segers in gesprek met Beatrice de Graaf september 2018):
Gert-Jan: “Word je dan nooit kritisch bevraagd als je over je geloof begint?”
Beatrice: “Gek genoeg niet.” Grappend: “Je zou je haast afvragen of mijn geloof wel echt is, ik word nooit vervolgd. Ze weten vooraf dat ik christen en lid van de ChristenUnie ben, en toch heb ik de
hoogste wetenschappelijke prijs gekregen. Ik denk dat wij christenen ons vaak te defensief opstellen, alsof we iets te verdedigen hebben. Men boekt mijn niet voor een preek, maar ik bid voorafgaand aan een publiekelijk optreden wel altijd: geef mij de gave van de onderscheiding en laat de Geest spreken als het kan.”

Dick Sinnige interviewt Karel van der Nagel medium Vereniging Orde der Verdraagzamen (Overgenomen uit Bres 156 oktober/november 1992):
Ik heb gehoord dat de Witte Broederschap de werkzaamheden van de Orde Der Verdraagzamen heeft overgenomen. De Witte Broederschap schijnt het licht zelf voorop te stellen, ongeacht de directe gevolgen voorde mensen als zodanig. ‘Dat klinkt nog wel aanvaardbaar. Ik weet van die witte Broederschap heel weinig af, ofschoon ik denk dat ik weleens een paar van die gasten heb meegemaakt. Als je weet dat het leven niet eindigt, als iemand doodgaat; wanneer je weet dat je alle ervaringen die je hier hebt opgedaan kunt omzetten in kennis ten aanzien van wat je wel en wat je niet wilt, waarom zou je je dan over de ellende van de mensen druk maken?
Ik heb
Krishnamurti een keer ontmoet. Er waren mensen die hem kenden, die hadden een afspraak geregeld. Hij gaf een lezing in de Kleine Zaal van het Concertgebouw. Ik heb een halfuurtje in steenkolenengels, en hij in goed Engels, tegen hem aan staan poekelen. Hij heeft gezegd dat ik moest blijven zoals ik was, maar vooral niet moest denken dat ik de oplossing voor alle dingen had: “De dingen lossen zichzelf op, dat kan een mens niet doen.” Ik vond het best.

Corona: Denkers over het virus #10 Alex Doherty
Het neoliberalisme is nog lang niet dood (Alex Doherty De Groene Amsterdammer 20 mei 2020):
De komende weken zal Menno Grootveld stukken selecteren en vertalen van denkers over corona in de internationale pers. In aflevering 10: Alex Doherty over de bedoeling om zo snel mogelijk terug te keren naar ʻ
normaal’.
Maar gezien de
hardnekkigheid en het aanpassingsvermogen die de neoliberale ideologie gedurende de afgelopen tien jaar aan de dag heeft gelegd moet iedere nuchtere beoordeling van de huidige toestand rekening houden met de mogelijkheid van het voortbestaan (of de succesvolle mutatie) ervan, maar ook met haar mogelijke ondergang.

Uit het dubbelinterview, de holle retoriek van Mark Rutte en Lodewijk Asscher blijkt dat de PvdA zich wel erg gemakkelijk aan de neoliberale VVD agenda, het ieder voor zich en god voor ons allen committeert. PvdA politici als Wim Kok, Ronald Plasterk, Wouter Bos en Jeroen Dijsselbloem lieten zich eerder op een subtiele manier door de VVD inpakken. Maar het gaat er op lijken dat het kwartje bij Frans Timmermans en Jeroen Dijsselbloem is gevallen. De lage rekenrente speelt de banken in de kaart, maar niet de pensioenfondsen.

Frank Visser verbindt in zijn boek Zeven Sferen, Theosofie als leidraad voor psychologie en levensbeschouwing, Mensbeeld en Wereldbeeld, de mens als zevenvoudig wezen met de leer van de zeven sferen.

Het verslag van Frank Visser van de manifestatie “Klaar om te wenden?” bij het afscheid van ex-SER voorzitter Herman Wijffels op vrijdag 31 maart 2006 laat zien dat er wel degelijk een verband ligt. Om met het veranderen van de structuur een begin te maken is de strategie “Klaar om te wenden?” nog steeds hoogst actueel.
Spiral Dynamics is kort gezegd een theorie over de ontwikkeling van waardepatronen in de mens en de samenleving, die door de Amerikaanse psycholoog Clare Graves – een tijdgenoot en geestverwant van Maslow -- is ontwikkeld.
Don Beck is net terug van een bezoek aan het Midden-Oosten, waarvan hij op de hem eigen wijze verslag deed. Hij poneerde de uitdagende stelling dat het in het huidige Midden-Oosten niet om religie gaat, zoals het in het toenmalige Zuid-Afrika niet om ras ging, wat betreft de kern van het conflict. Veeleer zijn er
botsende waardepatronen, die aan het licht gebracht moeten worden voordat aan een oplossing kan worden gedacht.
Op basis van
Spiral dynamics is het mogelijk integrale, gemeenschappelijke visies, een gemeenschappelijk verhaal te ontwikkelen.

Wat betreft onze levensbeschouwing kan ook de vraag worden gesteld in hoeverre zijn we ons bewust welke rollen spelen we in het leven?
De rollen die we in het leven vervullen hangen met de functie van de psyche samen. Het boek Bezieling en Kwaliteit in Organisaties van Daniel Ofman over kernkwaliteiten is door Frank Visser geredigeerd. In het kader van personal development zijn de kernkwaliteiten van Daniel Ofman een veelgebruikt model. Het maakt het mogelijk de zelfkennis van een persoon te beschrijven en sluit bij de ommekeer, een paradigmawisseling in het denken aan. We zijn echter allemaal acteurs en spelen bewust of onbewust onze rollen op aarde. Het levenstoneel op aarde ligt vast (behoud van energie), maar desondanks heeft de mens de vrijheid om naar eigen individuele wensen en verlangens aan het wereldtoneel deel te nemen. De manier waarop we onze rol in het rollenspel invullen wordt vooral beïnvloed door het script dat aan onze rol ten grondslag ligt. Of met andere woorden de cultuur waardoor ons gedrag wordt bepaald.

H.P. Blavatsky, Imme Dros, Hella Haasse, Marie Stoppelman (de Volkskrant 29 januari 2022), Anne Bicanic, Marjan Slob, maar ook Carlijn Hoogeveen vertellen verhalen hoe probleem en oplossing met elkaar samenhangen.

H.P. Blavatsky boek De stem van de stilte**
**) Bij elk vers in De Stem van de Stilte wordt ook naar het betreffende vers in Drie Wegen, Eén Pad verwezen (eerst de pagina/betreffende versnr.).
Voorwoord
vii,viii (29,30): Het boek waaruit ik hier vertaal maakt deel uit van dezelfde reeks als die waaraan de ‘stanza’s’ van het Boek van Dzyan zijn ontleend, waarop De Geheime Leer is gebaseerd. Het grote mystieke werk getiteld
Paramartha, dat volgens de legende van Nagarjuna aan de grote arhat ter hand werd gesteld door de naga’s of ‘slangen’ (in feite een naam die werd gegeven aan de ingewijden van de oudheid), en het ‘Boek van de gulden voorschriften’ zouden dezelfde oorsprong hebben. Toch worden de levensregels en denkbeelden ervan, hoe edel en origineel ook, vaak in verschillende vormen aangetroffen in Sanskrietwerken zoals de Jñanesvari, die voortreffelijke mystieke verhandeling waarin Krishna aan Arjuna de staat van een volledig verlichte yogi levendig beschrijft; en men vindt ze ook in sommige Upanishads. Dit is alleen maar natuurlijk, omdat de meeste zo niet alle grote arhats, de eerste volgelingen van Gautama Boeddha, hindoes en arya’s waren, geen Mongolen, vooral zij die naar Tibet emigreerden. De werken die alleen al door Aryasanga zijn nagelaten zijn heel talrijk.
Fragment II De Twee Paden
30 (60/141.): Deze gewaden zijn:
nirmanakaya, sambhogakaya, en dharmakaya, het meest verheven gewaad.21
(21) De
ware lering is echter de volgende.
De drie lichamen, of vormen, van een boeddha zijn:
1. Nirmanakaya.
2. Sambhogakaya.
3. Dharmakaya.
Het eerste is de etherische vorm die iemand zou aannemen als hij, na zijn fysieke lichaam te hebben verlaten, in zijn astrale lichaam zou verschijnen – en bovendien over alle kennis van een adept zou beschikken. De
bodhisattva ontwikkelt dit lichaam in zich naargelang hij op het pad vordert. Als hij het doel heeft bereikt en de vrucht ervan heeft geweigerd, blijft hij op aarde als een adept, en na zijn sterven blijft hij, in plaats van nirvåña in te gaan, in dit glorierijke lichaam dat hij voor zichzelf heeft geweven, onzichtbaar voor de niet-ingewijde mensheid, om over haar te waken en haar te beschermen.
(21) Zie noot 20
Fragment III
De Zeven Poorten
66: Kalm en onbewogen schrijdt de pelgrim voort, omhoog langs de stroom die naar nirvana leidt. Hij weet dat hoe meer zijn voeten zullen bloeden, hoe meer hij zal worden gelouterd. Hij weet zeker dat na zeven korte en snel voorbijgaande levens nirvana hem ten deel zal vallen. . . .
Buig nu uw hoofd en luister goed,
Bodhisattva,
Mededogen spreekt en zegt:
‘Kan er gelukzaligheid zijn wanneer al wat leeft moet lijden?
Zult u gered worden en de hele wereld horen wenen?’
68: Ja, op het arya-pad bent u niet langer een srotapanna, u bent een bodhisattva33. De stroom is overgestoken. Het is waar dat u recht heeft op het dharmakaya-kleed, maar een sambhogakaya is groter dan een nirvani en nog groter is een nirmanakaya – de boeddha van mededogen34.
33) Een
bodhisattva staat minder hoog in de hiërarchie dan een ‘volmaakte boeddha’. In exoterisch spraakgebruik worden de twee heel vaak verward. Toch heeft het intuïtieve inzicht van het volk een bodhisattva op grond van zijn zelfopoffering op een hogere trap van verering geplaatst dan een boeddha.
34) De titel ‘boeddha’s van mededogen’ wordt door het volk met eenzelfde eerbied gegeven aan
bodhisattva’s die, nadat ze de rang van arhat hebben verworven (dat wil zeggen, het vierde of zevende pad tot het einde zijn gegaan), weigeren nirvana in te gaan of ‘zich met het kleed van dharmakaya te tooien en naar de andere oever over te steken’, omdat het dan niet meer in hun macht zou liggen de mensen zelfs maar een klein beetje te helpen, voor zover karma dat toelaat. Ze blijven liever onzichtbaar (in de geest, om zo te zeggen) in de wereld om een bijdrage te leveren aan de verlossing van de mensen door hun aan te sporen de goede wet te volgen, dat wil zeggen, hen naar het pad van rechtvaardigheid te leiden. Het behoort tot het exoterische noordelijke boeddhisme al zulke grote figuren als heiligen te vereren en zelfs gebeden tot hen te richten, zoals de Grieken en de katholieken die richten tot hun heiligen en schutspatronen; deze gedragslijn vindt in de esoterische leringen echter geen steun. De twee leringen verschillen enorm. De exoterische leek kent nauwelijks de werkelijke betekenis van het woord nirmanakaya. Vandaar de verwarring en de onvoldoende verklaringen van de oriëntalisten. Bijvoorbeeld Schlagintweit gelooft dat het nirmanakaya-lichaam de fysieke vorm betekent, aangenomen door de boeddha’s wanneer ze op aarde incarneren – ‘de minst verhevene van hun aardse belemmeringen’ (zie Buddhism in Tibet) – en vervolgens geeft hij een volkomen onjuiste visie op het onderwerp.
U zult het zevende stadium bereiken en de poort van uiteindelijke kennis doorgaan, maar slechts om u met lijden te verbinden – als u een Tathagata wilt zijn en in de voetstappen van uw voorganger wilt treden, blijf dan onzelfzuchtig tot het eindeloze einde.
67 (p.90 300.): Daar wordt
kleßa29 voor altijd vernietigd, worden de wortels van tañhå30 uitgerukt. Maar wacht, leerling. . . . Nog één woord. Kunt u goddelijk MEDEDOGEN vernietigen? Mededogen is geen eigenschap. Het is de WET der WETTEN, eeuwige harmonie, alaya’s ZELF; een oeverloze, universele essentie, het licht van eeuwigdurend recht, de juiste ordening van alles, de wet van eeuwige liefde.
(29)
Kleßa is genotzucht of gehechtheid aan wereldse genietingen, kwade of goede.
68: (p. 91 306): Ja, op het
årya-pad bent u niet langer een srotåpanna, u bent een bodhisattva33. De stroom is overgestoken. Het is waar dat u recht heeft op het dharmakåya-kleed, maar een sambhogakåya is groter dan een nirvåñî, en nog groter is een nirmåñakåya – de boeddha van mededogen34.
(34) De titel ‘
boeddha van mededogen’ wordt door het volk met eenzelfde eerbied gegeven aan bodhisattva’s die, nadat ze de rang van arhat hebben verworven (dat wil zeggen het vierde of zevende pad tot het einde zijn gegaan), weigeren nirvåña in te gaan of ‘zich met het kleed van dharmakåya te tooien en naar de andere oever over te steken’, omdat het dan niet meer in hun macht zou liggen de mensen zelfs maar een klein beetje te helpen, voor zover karma dat toelaat. Ze blijven liever onzichtbaar (in de geest, om zo te zeggen) in de wereld om een bijdrage te leveren aan de verlossing van de mensen door hun aan te sporen de goede wet te volgen, dat wil zeggen hen naar het pad van rechtvaardigheid te leiden.

De Geheime Leer hoofdstuk Edens, slangen en draken (p. 227):
De
eeuwige lente werd voortdurende verandering, en de seizoenen volgden elkaar op. De kou dwong de mensen schuilplaatsen te bouwen en kleding te maken. Toen deed de mens een beroep op de hogere vaderen (hogere goden of engelen). De nirmanakaya’s van de naga’s, de wijze slangen en draken van licht kwamen, en de voorlopers van de verlichten (boeddha’s). Goddelijke koningen daalden neer en onderwezen de mensen in wetenschap en kunst, want de mens kon niet langer wonen in het eerste land (Ådivarsha, het Eden van de eerste rassen), dat in een wit bevroren lijk was veranderd.’
241,242: Als het alleen
licht was, niet-actief en absoluut, dan zou het menselijke denkvermogen het niet kunnen waarderen of zelfs beseffen. Schaduw is dat, wat het licht in staat stelt zich te manifesteren en wat het objectieve werkelijkheid geeft. Daarom is schaduw niet iets kwaads, maar het noodzakelijke en onmisbare gevolg, dat het licht of het goede volledig maakt: zij is de schepper ervan op aarde.
242: Volgens de opvattingen van de
gnostici zijn deze twee beginselen onveranderlijk licht en schaduw, want goed en kwaad zijn feitelijk één (twee in één) en hebben in alle eeuwigheid bestaan, en ze zullen altijd blijven bestaan zolang er gemanifesteerde werelden zijn.
Dit symbool verklaart de verering door deze sekte van de slang, als de
Verlosser; gekronkeld om het offerbrood of om een tau, het fallische embleem. Als eenheid zijn Ennoia en Ophis de logos. Als ze zijn gescheiden, is de ene de Boom van het leven (geestelijk), de andere de Boom van kennis van goed en kwaad. Daarom zien we dat Ophis het eerste mensenpaar – het stoffelijke voortbrengsel van Ilda-Baoth, dat echter zijn geestelijke beginsel te danken had aan Sophia-Achamoth – aanspoort van de verboden vrucht te eten, hoewel Ophis de goddelijke wijsheid voorstelt.

H.P. Blavatsky & W.Q. Judge Occulte verhalen
Uit de poolstreek (p. 82,83):
Lampen werden alleen voor wetenschappelijke doeleinden gebruikt: de rest van de tijd moesten we ons tevredenstellen met Gods licht – de maan en de aurora borealis. Maar hoe kan men dit
glorieuze, weergaloze noorderlicht beschrijven? Ringen, pijlen, gigantische vuurzeeën van nauwkeurig verdeelde stralen in de meest levendige en gevarieerde kleuren. De door de maan beschenen novembernachten waren eveneens schitterend. Het spel van de stralen maanlicht op de sneeuw en de ijsschotsen was heel markant. Dit waren sprookjesnachten. Wel, op één van die nachten – het kan evengoed één van die dagen zijn geweest, want vanaf eind november tot ongeveer half maart was er geen enkele schemering om dag en nacht te onder scheiden – ontdekten we plotseling in het spel van gekleurde stralen die toen een gouden rozeachtige kleur op de sneeuwvlakten wierpen, een donkere bewegende vlek. Deze werd groter en scheen zich te verspreiden toen ze dichterbij ons kwam. Wat betekende dit? Het leek op een kudde vee, of een groep levende mensen die over de besneeuwde wildernis draafden. Maar de dieren daar waren wit zoals al het andere. Wat was het dan? Waren het mensen?
Karmische visioenen (p. 133,134):
Voort, steeds vooruit snelt het zwarte vuurspuwende monster, uitgevonden door de mens om gedeeltelijk te zegevieren over
ruimte en tijd. Vooruit en ieder ogenblik verder van het heilzame milde zuiden snelt de trein. Evenals de vuurspuwende draak verslindt hij afstanden en laat een lang spoor van rook, vonken en stank achter zich. En terwijl zijn lange, buigzame lichaam kronkelend en sissend als een reusachtig donker reptiel snel voortglijdt, en berg en heide, bos, tunnel en vlakte doorkruist, wiegt het geluid van zijn eentonige schommelende beweging de uitgeputte reiziger, de doodvermoeide, zielsbedroefde vorm, in slaap. In het bewegende paleis is de lucht warm en geurig. Het luxueuze voertuig staat vol exotische planten, en uit een grote bos zoetgeurende bloemen rijst tegelijk met de geur ervan de koningin van dromen op met een gevolg van vrolijke elfen. De dryaden lachen in hun bladerrijke priëlen terwijl de trein voortglijdt, en zenden drijvende op de bries dromen uit van groene eenzame plekken en sprookjesachtige visioenen. Het rommelende geraas van de wielen wordt geleidelijk omgevormd tot het bulderen van een verre waterval, om af te nemen tot het zilveren ruisen van een kristalhelder beekje. Het ziele-ego vliegt naar dromenland.
136: Wat een vreemd gezicht en wat een verandering. De gebroken palm, die voor het
geestesoog van het staat, heft plotseling zijn neerhangende stam op en wordt recht en groen zoals tevoren. En wat een nog groter geluk is, het ziele-ego ziet zichzelf sterker en gezonder dan ooit. Met een stentorstem zingt hij een luid en vrolijk lied naar de vier windstreken (hemelstreken). Hij voelt een golf van vreugde en geluk in zich en schijnt te weten waarom hij gelukkig is. Plotseling staat hij in wat lijkt op een sprookjesachtige hal, verlicht met de schitterendste lampen en gebouwd van materialen van een soort die hij nooit eerder had gezien. Hij ziet de erfgenamen en afstammelingen van alle vorsten van de wereld als één gelukkige familie in die hal verzameld. Ze dragen niet langer de tekenen van hun koninklijke waardigheid, maar hij schijnt te weten dat zij die de regerende vorsten zijn, regeren op grond van hun persoonlijke verdiensten. De grootheid van hart, de karakteradel, hun voortreffelijke eigenschappen van waarneming, wijsheid, liefde voor waarheid en rechtvaardigheid hebben hen verheven tot de waardigheid van erfgenamen van tronen, van koningen en koninginnen. De kronen, door het gezag en de genade van God, zijn afgeworpen, en zij heersen nu ‘door de genade van de goddelijke menselijkheid’, eenstemmig gekozen door erkenning van hun geschiktheid om te regeren en uit eerbiedige liefde door hun vrijwillige onderdanen.

De hermeneutiek, de hermeneutische cirkel laat zien dat het mogelijk is een probleem vanuit verschillende kanten te belichten. Een begrip heeft zo geen vaste betekenis, maar maakt deel uit van een geheel aan betekenissen. Men redeneert dan even zo goed van het algemene naar het specifieke als ondersom. Zo zie je dan een cirkel ontstaan waarin het ene de verklaring vormt voor het andere: het specifieke verwijst naar het algemene en weer andersom, het ene maakt het andere noodzakelijk. De dualiteit van de wereld is dus de voeding voor de hermeneutische cirkel van verklaringen in termen van oorzaak en gevolg. Zo kan men in de filognosie verschillende vormen van logica en causaliteit aantreffen in het geven van uitleg aan culturele en natuurlijke verschijnselen. De filognostische hermeneutiek stelt zo hoge eisen omdat het met een en hetzelfde onderwerp meerdere verklaringen, een wolk van ideeën a.h.w. mogelijk maakt. Men heeft al de verschillende vormen van intelligentie nodig die er zijn om hierin volledigheid te bereiken.

Enneagram: weg naar zelfkennis en naar God? Hoofdstuk: Hermeneutische knooppunten - levensbeschouwelijke en religieuze vorming.

De Hermeneutische cirkel

 

Owen Flanagan: Je moet niet kijken naar één wetenschappelijke discipline, maar naar allemaal tegelijk, inclusief de subjectieve fenomenologie & wat mensen daar over te vertellen hebben.

In het boek CHAOSPUNT bespreekt Ervin László: de kringloop mythos, theos, logos en holos (bv. p. 147). De bijlage Triade + Tetrade laat zien dat in het holos tijdperk de beschavingstransformatie op eerdere transformaties voortbouwt.

Unificatietheorie Lama-model (Viervoudige schriftzin) 
1. Zwaartekracht (M/V)3. MateriesymmetrieIntuïtieDenken
7. Hermeneutische cirkel ----5. Reflexief bewustzijn4. Holos, Anagogisch ----2. Logos, Letterlijk
||||
4.b Ether-paradigma ----6. Meta-leren1. Mythos, Allegorisch ----3. Theos, Moreel
4.a Tijdsymmetrie2. SpiegelsymmetrieVoelenGewaarworden

Daniel Ofman laat in zijn boek ‘Bezieling en Kwaliteit in Organisaties' zien hoe de creatielemniscaat, de vier perspectieven beeldkracht, de samenwerkingskracht, vormkracht en voedingskracht met elkaar verbindt. Een plaatje van de creatielemniscaat wordt getoond, wanneer we op zijn website kiezen voor Wat we doen. Net als de creatielemniscaat van Daniel Ofman toont het Lama-model van Eric Feinieg de samenhang tussen vier aspecten.

Eric Feinieg bespreekt op zijn website Niveaus van echtheid en waarheid het Lama-model. Dit model past dezelfde doorsnede van mythos, theos, logos en holos toe. Er bestaat compleet mysticisme en compleet rationalisme als alle vormen van denken die daartussen liggen. Op elk moment is een cycluswending mogelijk.

De twee hoofdstukken Gevangen in een dubbele matrix en Onze antropomorfe wereld zijn op het Lama-model gebaseerd.

Theo Hettema gebruikt in zijn publicatie hetzelfde model maar heeft het over de viervoudige schriftzin.

Bij het Lama-model kun je ook denken aan Carl Jung: , het bewuste (denken versus voelen) versus het onbewuste (intuïtie versus gewaarworden). Het verborgen onbewuste, intuïtie en gewaarworden, verbindt voelen en denken, hart en ziel. Roberto Assagioli (E i V, p. 87) en Abraham Maslow, via zijn piramide, leggen een duidelijk accent op het verticale bewustzijn. Tussen het verticale en het horizontale bewustzijn bestaat energetische balanswerking.

Voelen en denken zijn complementair. Hermann Hesse plaatst in zijn boeken eros tegenover logos. Het vrouwelijke staat tegenover het mannelijke, het aardse tegenover het hemelse.
De vraag komt naar voren of daaruit mag worden afgeleid dat de man zich een
goddelijk rol mag toeëigenen?
Immers volgens het Johannesevangelie
(Joh. 1:14) “Het Woord is mens geworden...”.
De observatie van
Gerrit Teule dat mannen daarom voor zichzelf de leidende rol in deze wereld opeisen, lijkt mij nogal dwaas en onterecht sluit hierop aan.

Het Bewustzijns Besturings Model van Jules Ruis maakt van vier gezichtspunten gebruik. De diapresentatie (2.1) laat zien dat van de besturingscyclus ‘Plan – Do – Check – Act’, de behoeftenhiërarchie van Maslow en de Kernkwaliteiten van Daniel Ofman gebruik wordt gemaakt. De Fractal-organisatie (4.) past tevens het cultuurdiagram van Harrison toe. Hoofdstuk 13: De cultuur in een organisatie is het geheel van waarden en normen, opvattingen en gedragingen van de medewerkers. Het betreft tevens de stijl van leidinggeven in een organisatie. In de fractal-organisatie brengen we de cultuur tot uitdrukking in de 'kleur' van de fractal. We onderscheiden in lijn met de indeling volgens Harrison vier dominante culturen: de blauwe machtscultuur, de rode persoonscultuur, de gele rolcultuur en de groene taakcultuur. Het gehele kleurenpallet doorloopt een vaste 'regenboog'.

Rini Sips beschrijft in de samenvatting een proces dat voortvloeit uit een samenwerkingsovereenkomst die twee ruimte-tijdsystemen hebben gesloten. Dat proces zou gekarakteriseerd worden door een coördinatenstelsel, dat per definitie een eenmalige gebeurtenis beschrijft. Een coördinatenstelsel van een proces zou informatie bevatten die pertinent is voor de overeenkomst die het gesloten heeft met de wereld. Ik verwacht de capaciteiten aan te treffen die zijn gegeven om de functie te vervullen. De lijst van basiselementen omvat inmiddels:

  1. het punt in ruimte en tijd van het begin van de samenwerkingsovereenkomst;
  2. het eigen ruimte-tijdsysteem, de binnenwereld van het proces daar en toen en
  3. het ruimte-tijdsysteem, de buitenwereld van het proces daar en toen, waartussen de overeenkomst is gesloten.

Edgard Jarvis is bezig zijn boek Het Basisproces via Internet te publiceren. In het hoofdstuk Een visie op het heelal: laat Edgard Jarvis, net als 5D zien dat de zwaartekracht als stuwende kracht achter de eenheidsstreving zit. Ze is een van de factoren in de vorming van instrumenten die de densiteit van de energie doen toenemen.

Lynn Margylis in haar boek De Symbiotische Planeet, de Planeet Aarde is fractaal gebouwd. Recent wiskundig onderzoek op het gebied van de fractalgeometrie heeft aangetoond dat je ook zonder kunstenaar ingewikkelde tekeningen kunt maken. Het enige wat je daarvoor nodig hebt is een computer die stapsgewijs berekeningen uitvoert. De ‘ontwerpen’ die de natuur gebruikt zijn in feite voortzettingen van hetgeen al op cellulaire schaal bestaat. De orde bestaat uit niets anders dan onbewuste, zich steeds herhalende activiteiten. In alle samenstellende delen van Gaia, het onderling verweven netwerk van al het leven, is in uiteenlopende mate sprake van leven en bewustzijn. Gaia vertoont de kenmerken van proprioceptie: haar activiteiten lijken gepland, maar vinden plaats zonder dat er een ‘hoofd’ of een ‘brein’ aan te pas komt. Proprioceptie als zelfbewustzijn is al ontstaan toen er nog geen dieren of hersenen waren. Gevoeligheid, bewustzijn en reactievermogen van planten, protoctisten, schimmels, bacteriën en dieren, elk in zijn eigen leefomgeving, vormen een zich herhalend patroon dat uiteindelijk ten grondslag ligt aan de mondiale regulering van Gaia ‘zelf’.

Het Kompaskwadrant is net als de hermeneutische cirkel een eenvoudig model om de complexe werkelijkheid te helpen verklaren. Het 5D-concept, de 5e dimensie biedt een handvat om beter door de bomen het bos te kunnen zien. Het is raadzaam om een blauwdruk van de toekomst op de blauwdruk die in het universum zit verscholen te baseren.

Eenheid in Verscheidenheid
Spinoza, Schelling, Nietzsche, Jung en Wittgenstein zijn innovatieve wetenschappers die zich hebben bewogen op het snijvlak van natuur en cultuur. Op dit snijvlak gaat het echter niet primair om wetenschap versus geloof, maar eerder om de samenhang en wisselwerking tussen natuur – en menswetenchappen. Deze kengebieden kunnen wel onderscheiden, maar niet gescheiden worden. Het zijn twee verschillende, maar complementaire domeinen. Door beide als complementair te beschouwen ontstaat een completer zicht op de werkelijkheid. Het is wenselijk de tweespalt tussen de natuurwetenschappen en geesteswetenschappen te verkleinen. Vastgeroeste denkpatronen te doorbreken. Het domein van de materie met de energetische processen te combineren. Een ruimer denkmodel is nodig om op creatieve wijze wereldvraagstukken op te pakken.

Hoelang de aarde woest en ledig is geweest is onbekend. Maar vanuit die chaos herschiep God de aarde wat opgetekend is in Gen. 1:3-31. Toen God de mens schiep gaf Hij deze mens de taak en de opdracht die Lucifer voordien had. Lezen: Gen.1:26-28. Satans plan bestond van toen af aan, wilde hij de heerschappij over de aarde terug winnen, om de nieuwe heersers, Adam en Eva, ten val te brengen. De blauwdruk van het bewustzijn bestaat uit een lichtzijde en een schaduwzijde. De schaduwkant van het bewustzijn brengt de zondeval van Adam en Eva tot uitdrukking.

====

Zie ook

Boeken:

Externe Links

<< vorige || volgende >>

Categorie: Basispagina's | Nederlands | Definities | Auteurs: Harry Nijhof


Deze pagina werd sedert 10 jan. 2008 keer bekeken.